Of er een crisissfeer heerst binnen de Engelse selectie? Sarina Wiegman was er begin vorige maand als de kippen bij om dat gerucht te ontkrachten. Natuurlijk was het voor fans even slikken, zei ze tijdens een persconferentie, toen bekend werd dat Mary Earps, Fran Kirby en Millie Bright – alledrie deel van het EK-kampioensteam van 2022 – niet voor hun land uitkomen in Zwitserland. „But we moved on”, verzekerde de bondscoach.
Keeper Earps (32) besloot per direct te stoppen als international toen Wiegman haar vertelde dat ze in Zwitserland tweede keus was, na Hannah Hampton. Kirby (32) deed hetzelfde toen ze hoorde dat ze niet geselecteerd was voor het EK. Wiegman wilde Bright (31) wel selecteren, maar die vond dat ze daar mentaal en fysiek niet goed genoeg voor was. De WK-aanvoerster van 2023 is al een tijdje het mikpunt van de Britse tabloids, die uitgebreid verslag doen van haar liefdesperikelen.
Speelsters teleurstellen is nooit makkelijk, zei Wiegman, „maar het is belangrijk om eerlijk te zijn en mensen goed te behandelen”. Ze had de boodschap aan Earps en Kirby zonder omwegen overgebracht. „Want ik heb toch geen controle over hoe mensen reageren.”
De afwezigheid van het ervaren trio (samen goed voor 218 interlands) biedt jonge talenten volgens de bondscoach de kans te laten zien wat ze waard zijn. „Op dit moment, in deze situatie, zijn we verder gegaan en dit is de selectie die we nu hebben”, zei Wiegman, die meer kritiek krijgt sinds er scheurtjes in het Engelse pantser van onoverwinnelijkheid zijn geslopen.
Moeilijk te verslaan
Lang was Engeland moeilijk te verslaan. Tussen april 2021 en april 2023 wonnen de Lionesses 25 wedstrijden en speelden ze vijf keer gelijk. Maar toen verloor de ploeg een oefenduel (2-0) van Australië. Het moest er een keer van komen, en ergens was het ook gezond, want de status van de 55-jarige Wiegman begon mythische proporties aan te nemen. In 2022 werd ze geridderd als Commander of the Most Excellent Order of the British Empire (CBE) en vorig jaar werd ze door de FIFA voor de vierde keer uitgeroepen tot Coach van het jaar (in het vrouwenvoetbal).
In Engeland is nog altijd veel respect voor Wiegman – vorige week nog zei prins William dat de Engelse mannenploeg wat kan leren van de kameraadschap en goede sfeer bij ‘een van de beste selecties ooit’ – maar de Britse pers is steeds minder enthousiast. Zo vond The Guardian het onbegrijpelijk dat Wiegman voor een vriendschappelijk duel tegen Duitsland, eind oktober, geen beroep deed op speelsters die zich bij hun club onmisbaar hebben gemaakt, maar in plaats daarvan de voorkeur gaf aan ervaren krachten.
„Een rode draad in de succesvolle termijn van Sarina Wiegman is dat ze alleen speelsters selecteert die presteren voor hun clubs”, aldus de Engelse krant. „De teamselectie van vrijdag op Wembley strookte totaal niet met dat principe, en in een pijnlijke dertig minuten chaos tegen de meest onderscheiden natie in het Europese vrouwenvoetbal, keerden de beslissingen van de Engelse hoofdcoach zich op spectaculaire wijze tegen haar.”
Wiegman reageerde laconiek op de 4-3 nederlaag tegen Duitsland. Ze stond achter haar besluit om talenten als Aggie Beever-Jones, Grace Clinton, Maya Le Tissier, Alex Greenwood en Jess Park op de bank te zetten. „Duitsland is een topteam”, zei ze. „Speelsters kloppen op de deur, strijden om minuten en ik ga geen wijzigingen aanbrengen for the sake of it.” Ze ging zich voorbereiden op de start van het EK, zei ze, en haar beslissingen moeten in dat licht worden gezien.
„Noise” noemde Wiegman de steeds kritischer houding van journalisten op voetbaltechnische kwesties rond de Engelse selectie. Een logische ontwikkeling, vond ze, want vergeleken met haar eerste EK als bondscoach, in 2017, was er veel meer belangstelling voor het vrouwenvoetbal, en wordt er veel meer over bericht. Meer zichtbaarheid betekent meer kritiek, zei ze met zoveel woorden.
Bij vlagen machteloos
Zaterdag, in het met 2-1 verloren openingsduel van haar ploeg tegen Frankrijk, was voor het eerst goed te zien waartoe haar beslissingen hebben geleid. Tegenover het tactisch en technisch sterke elftal van Hervé Renard oogde de titelhouder bij vlagen machteloos. Engeland had de pech dat een doelpunt van Alessia Russo werd afgekeurd, omdat Beth Mead nipt buitenspel stond.
Maar zelfs als dat niet was gebeurd, is het de vraag of Engeland wel tegen Frankrijk was opgewassen. Wiegman moest toezien hoe haar verdedigers nu en dan te kijk werden gezet. Eerst door Marie-Antoinette Katoto, die de bal simpel binnentikte na een goede voorbereiding van Delphine Cascarino, en daarna bij een doelpunt van Sandy Baltimore. Meer dan eens veerde Wiegman op uit van haar stoel om een discussie aan te gaan met de vierde official – voor haar doen ongebruikelijk.

Sandy Baltimore (r) schiet voor Frankrijk de 2-0 binnen tegen Engeland.
De coach die bekendstaat om haar ‘gouden wissels’, zoals tijdens de EK-finale van 2022 tegen Duitsland, toen ze na rust de doelpuntenmakers Ella Toone en Chloe Kelly inbracht, kon met haar drie wissels tegen Frankrijk zaterdag geen doorbraak forceren.
„We were a bit sloppy”, concludeerde ze na afloop. Haar speelsters vonden vooral dat ze zich te veel door angst hadden laten leiden. „We waren meer gericht op wat zij óns aan konden doen, dan andersom”, zei verdediger Jess Carter. Aanvaller Lauren Hemp: „Tegen Nederland moeten we moedig zijn en elkaar steunen.”
Niet bang
Deze woensdag gaat het er om spannen. Om in het toernooi te blijven moet Engeland winnen van Nederland, het team waarmee Wiegman in 2017 Europees kampioen werd, en in 2019 WK-finalist. Lang niet alle speelsters van de Nederlandse selectie hebben onder Wiegman gespeeld, maar ze kent het Nederlandse systeem door en door. Niet voor niets stappen twee assistenten van Oranje-bondscoach Andries Jonker, Arvid Smit en Janneke Bijl, na het toernooi over naar de staf van Wiegman, terwijl haar huídige assistent, Arjan Veurink, Jonker opvolgt.
In de ploeg van Jonker zitten veel speelsters die een contract hebben in het land waar Wiegman sinds 2021 werkt: Daphne van Domselaar (Arsenal), Chasity Grant (Aston Villa), Dominique Janssen (Manchester United), Wieke Kaptein (Chelsea), Lize Kop (Tottenham Hotspur), Vivianne Miedema (Manchester City), Victoria Pelova (Arsenal), Jill Roord (Manchester City), Katja Snoeijs (Everton).
Die speelsters lijkt het weinig uit te maken dat ze het moeten opnemen tegen een coach die jarenlang met succes leiding gaf aan Oranje. „Ik ben daar helemaal niet zo mee bezig”, zei Jill Roord, die zowel in de EK-selectie van 2017, als de WK-selectie van 2019 zat, vorige week in het Zwitserse Spiez op de vraag of het lastig was om tegen haar oud-bondscoach te spelen. „We hebben vaker tegen ze gespeeld, dus we weten best veel over Engeland – en zij veel van ons.”
Victoria Pelova memoreerde dat Oranje de Engelsen in het najaar van 2023 een 2-1 nederlaag had toegebracht in stadion Galgenwaard in Utrecht. „Dat was toen heel spannend. Ik denk dat we ook nu niet voor hen onder doen. Laat ze maar denken dat ze makkelijk van ons kunnen winnen. Ik ben niet bang.”
Ook als Engeland van Nederland verliest, heeft dat geen gevolgen voor Wiegman, bleek twee weken geleden uit een interview van The Guardian met Mark Bullingham, topman bij de Engelse voetbalbond. Toen hem werd gevraagd of de bond met haar door wil als Engeland vroeg uit het toernooi vliegt, zei hij: „We zijn erg blij dat Sarina tot 2027 aanblijft, en ik kan me geen scenario voorstellen dat daar verandering in brengt. Zij is de meest succesvolle coach in het internationale vrouwenvoetbal van nu.”
