België sluit politiek akkoord om asielcrisis te bezweren

Asiel België zoekt extra plekken voor de opvang van asielzoekers en wordt strenger tegen uitgeprocedeerden. Er slapen momenteel duizenden asielzoekers op straat.

Ook in België barst de asielopvang uit zijn voegen waardoor migranten op straat moeten slapen.
Ook in België barst de asielopvang uit zijn voegen waardoor migranten op straat moeten slapen.

Foto Stephanie Lecocq

Na maanden onderhandelen ligt er in België een politiek akkoord dat de asielcrisis in het land zou moeten bezweren. De hervormingen van het asielbeleid zijn er vooral op gericht om de uitstroom van uitgeprocedeerde asielzoekers uit de opvang te verbeteren, zodat er plekken vrijkomen voor mensen die daar volgens de wet wél recht op hebben. Dat moet voorkomen dat er, zoals nu, duizenden asielzoekers in België op straat slapen.

Daarnaast worden er zevenhonderd extra opvangplaatsen gecreëerd in containers die door het Europees Asielagentschap ter beschikking worden gesteld. De overheid zoekt nog naar een plek om zo’n containerdorp te bouwen. Dat dat geen sinecure wordt, bleek eerder deze week uit een rondgang van de Vlaamse krant De Standaard; 143 van de driehonderd Vlaamse gemeenten gaf daarin aan niets extra’s voor asielzoekers te kunnen doen. Er zouden onvoldoende gebouwen beschikbaar zijn en het draagvlak onder de bevolking zou, ook vanwege de opvang van duizenden Oekraïense vluchtelingen in Vlaanderen, afnemen.

Staatssecretaris Nicole De Moor (Assiel, CD&V) zei donderdag in onderhandeling te zijn met verschillende havens in Vlaanderen waar gebouwen leegstaan. Allicht dat daar asielzoekers in opgevangen kunnen worden. „Deze status quo is onhoudbaar”, zei ze. „We moeten nu hervormen om te zorgen dat we uit het crisisbeheer komen en schrijnende situaties voorkomen.”

Het politieke akkoord werd donderdag aangekondigd door minister-president Alexander De Croo (Open VLD) en staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor (CD&V)
Foto Jonas Roosens/AFP

Ze doelde daarmee onder andere op de chaotisch verlopen ontruiming van een kraakpand in Brussel, eind vorige maand. In dat voormalige overheidsgebouw verbleven op een gegeven moment bijna duizend asielzoekers, migranten en verslaafden onder mensonterende omstandigheden. Toen het gebouw na lang vingerwijzen tussen de lokale, gewestelijke en federale overheidsinstanties over wie nu de verantwoordelijkheid over deze mensen droeg eindelijk werd leeggehaald, bleek er voor honderden mensen alsnog geen noodopvang geregeld. Zij belandden alsnog op straat. Twee mensen stierven in het ‘Palais des Droits’.


Lees ook deze reportage: Ook in deze koude nachten slapen duizenden migranten op straat. Op pad met een van hen, door de straten van Brussel

Strengere procedure

Daarom maakt de Belgische regering van de uitstroom van mensen die niet in dat netwerk thuishoren prioriteit. Wie een negatieve asielbeslissing krijgt, moet de opvang voortaan binnen dertig dagen verlaten. „Dat is gemiddeld ongeveer drie maanden sneller dan nu het geval is”, aldus De Moor. Asielzoekers die een bevel krijgen om het land te verlaten, kunnen nu nog allerlei andere procedures beginnen om uitzetting voor zich uit te schuiven, waaronder die voor gezinshereniging. Volgens de staatssecretaris zitten er momenteel zo’n duizend mensen in de opvang die dat in sommige gevallen al tien jaar doen. De Moor: „Andere procedures opstarten kan nog wel, maar alleen asielzoekers in procedure hebben nog recht op opvang.”

Binnen de genoemde periode van dertig dagen krijgen uitgeprocedeerde asielzoekers in eerste instantie begeleiding van een coach. Daarbij geldt een medewerkingsplicht als het bijvoorbeeld gaat om medische onderzoeken die nodig zijn om het land te verlaten – eerst vrijwillig, maar als het moet gedwongen. Om die gedwongen terugkeer te regelen, wordt het personeel van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) uitgebreid.

Asieladvocaat Marie Doutrepont is niet onverdeeld enthousiast. Ze zegt dat de procedures worden gevoerd omdat veel mensen bij wet „niet verwijderbaar zijn”. „Afghanen moeten in de meeste gevallen gewoon door de Belgische staat beschermd worden. Dat blijft zo.”

Gezinshereniging

Regels voor gezinshereniging worden strenger. Volgens De Moor zijn er nu vaak mensen die enkel op papier ouder van een kind zijn en op basis daarvan België binnen willen komen. „Een ouder moet voortaan aan kunnen tonen dat hij of zij daadwerkelijk bezig is met de dagelijkse zorg van een kind.” Voor kinderen die dreigen slachtoffer te worden van genitale verminking en voor staatlozen – onder wie Palestijnen – wordt gezinshereniging in België overigens juist versoepeld.

De komende weken moet blijken of dit eerste pakket aan maatregelen voldoende is. Op dit moment zijn meer dan tweeduizend asielzoekers nog verstoken van een opvangplek, terwijl er slechts zevenhonderd extra worden gecreëerd. „Wij twijfelen of dit een oplossing gaat zijn voor lange termijn”, zei advocate Marie Doutrepont.