AZ in spagaat tussen opleiden en resultaat

De AZ-spelers verlaten zondagmiddag in Alkmaar onder luid applaus van de eigen aanhang het veld na de wedstrijd tegen Feyenoord. Wie niet beter zou weten, zou denken dat de thuisclub de wedstrijd gewonnen heeft. Maar de ploeg van interim-trainer Maarten Martens heeft net een 0-1 nederlaag geleden. Terwijl de spelers het publiek bedanken, slaat Wouter Goes (19) een arm om de schouder van Jayden Addai (18), die tegen Feyenoord zijn debuut in de basis maakte.

Langs de lijn balt Feyenoord-trainer Arne Slot zijn vuist. Hij is „on-ge-loof-lijk” blij met het verdedigende werk van zijn team en de belangrijke zege, zegt hij na afloop. Aan de andere kant van de middenlijn hangt Maarten Martens met zijn armen teleurgesteld aan de dug-out. Na een goede trainingsweek had hij gehoopt op een „echte boost”, zo vertelde hij voorafgaand aan zijn derde wedstrijd als hoofdtrainer. Maar daarvoor moest er wel een resultaat geboekt worden. Dat lukte uiteindelijk niet, maar de hele wedstrijd zat zo’n extra impuls erin.

Energie en bewegelijkheid

Nadat Feyenoord de openingsfase had gedomineerd en via Mats Wieffer uit de rebound van een vrije trap op voorsprong was gekomen, nam AZ het heft in handen. Het slaagde erin Feyenoord ‘hoog’ op het veld onder druk te zetten en creëerde een aantal goede mogelijkheden. Halverwege de eerste helft nam AZ het doel van Feyenoord-keeper Justin Bijlow, die na 35 minuten met een kuitblessure zou uitvallen, verschillende malen onder vuur. De ploeg had het geluk niet aan z’n zijde. De grootste kans was voor de Griekse spits Vangelis Pavlidis, die een voorzet van Ruben van Bommel slechts schampte en daarom naast kopte.

Toch bieden de energie en beweeglijkheid die AZ in het spel legde, goede hoop voor het restant van het seizoen. Dat vond ook Goes, die in het centrum van de verdediging begon, omdat de ervaren Bruno Martins Indi (31) niet helemaal fit was. Hij hield een goed gevoel aan de wedstrijd over, omdat zijn team „met vertrouwen” en „durf aan de bal” had gespeeld. Goes speelde naast Riechedly Bazoer een soevereine wedstrijd. De jonge verdediger dribbelde geregeld met de bal het middenveld in om de opbouw vorm te geven en Feyenoord-topscorer Santiago Giménez werd nauwelijks gevaarlijk.

Aanknopingspunten

Interim-trainer Martens had ook aanknopingspunten gezien, maar na stroeve gelijke spelen in zijn eerste twee wedstrijden stond hij nu helemaal met lege handen. De Belgische oud-speler werkte eerder als coach van Jong AZ begeleidde dit seizoen als ‘transitiecoach’ al de doorstroom van jonge talenten naar het eerste elftal. Na zijn aantreden zei hij tegen de NOS dat er „met jonge jongens een enorme groei” mogelijk is. Maar AZ moet naast talenten ontwikkelen ook presteren – de club heeft zich tot doel gesteld bij de eerste vier in de Eredivisie te eindigen en zich zo direct voor Europees voetbal te plaatsen.

„Als ze beter zijn en het afdwingen dan stellen we ze op”, zei Martens zondag na afloop over de jonge garde. Tegen Feyenoord was naast Goes en Addai ook de negentienjarige doelman Rome-Jayden Owusu-Oduro weer goed genoeg om te beginnen. Hij kwam voor de winterstop in de ploeg vanwege een blessure van eerste doelman Mathew Ryan, die vrijdag met Australië de kwartfinale van de Azië Cup verloor en zondag alweer op de bank zat. Owusu-Oduro maakte een goede indruk, met rust aan de bal en overzicht in de opbouw. Of hij zijn basisplaats behoudt nu Ryan terug is, weet Martens nog niet, zei hij na afloop.

Basisdebutant Addai had het tegen Feyenoord moeilijk. Soms kon hij met zijn snelheid gevaar stichten, maar zijn directe tegenstander Quilindschy Hartman troefde hem keer op keer af in persoonlijke duels. Daarom sloeg Goes, die al jaren met hem samenspeelt, na afloop even een arm om hem heen. „Ik wil niet zeggen dat ik een ervaren speler ben, maar ik ken hem al zo lang en ik probeer hem te helpen zodat hij zijn eigen spel speelt.” Goes maakte vorig jaar al zij n debuut in de basis en verlengde eerder dit seizoen zijn contract tot de zomer van 2028.

Het perspectief voor Addai is deze winterstop verbeterd, want de selectie van AZ kent een aanvaller minder. Weliswaar werd Lequincio Zeefuik gekocht van FC Volendam, maar daar tegenover staat het vertrek van Mexx Meerdink (Vitesse) en Jens Odgaard (Bologna), die geen uitzicht meer hadden op een basisplaats. Hun vertrek biedt ook mogelijkheden voor Ernest Poku (20), een ander aanvallend talent. Hij viel na rust in omdat Van Bommel met een blessure afhaakte. Volgens Martens wil de club met het transferbeleid meer perspectief bieden aan de jeugd.

Slechte resultaten

AZ maakt in de Eredivisie een seizoen door met twee gezichten. De eerste tien wedstrijden bleef het ongeslagen – de één-na-beste seizoensstart in de clubhistorie. Maar geleidelijk kwam de klad erin, met als dieptepunt een kansloze thuisnederlaag tegen PSV vlak voor de winterstop (0-4). Bekerontmoetingen tegen amateurclubs Quick Boys en HHC werden ternauwernood gewonnen. De laatste zege in de Eredivisie dateert van 9 december, toen Almere City thuis met 4-1 verslagen werd. De slechte resultaten en het steeds stroevere spel kostten trainer Pascal Jansen na ruim drie jaar zijn baan.

Er is AZ veel aan gelegen weer snel punten te pakken, want de derde plaats is belangrijker dan de afgelopen seizoenen. Vanwege goede Europese prestaties van Nederlandse clubs plaatst de nummer drie van de Eredivisie zich dit seizoen voor de voorrondes van de Champions League. Naast AZ dingen ook FC Twente en Ajax mee. Feyenoord staat op de tweede plaats en profiteerde door de krappe zege van het puntenverlies van PSV, dat zaterdag gelijkspeelde tegen Ajax. De achterstand op PSV blijft flink. De Rotterdammers staan op tien punten van de koploper.

Komende woensdag is er voor AZ en Feyenoord nog een mogelijkheid op een snelle(re) weg richting Europees voetbal. In de kwartfinale van de KNVB-beker staan beide clubs opnieuw tegenover elkaar, nu in de Kuip in Rotterdam. De winnaar van het bekertoernooi plaatst zich direct voor de Europa League.