Arnhem verruimt opvang voor asielzoekers en statushouders: ‘Dat zit in ons dna’

Over de toekomstige buren heeft ze maar weinig te zeggen. De woordvoerder van revalidatiecentrum Klimmendaal in Arnhem staat in de aankomsthal van het centrum, gelegen in ‘Het Dorp’, een groene woonwijk die werd gebouwd voor mensen met een ernstige handicap of met niet-aangeboren hersenletsel. Het Dorp wordt nu omgevormd tot een wijk voor iedereen.

Het moderne revalidatiecentrum werd in 2010 gebouwd. De oude, grijze laagbouw aan de overkant van de groene parkeerplaats verkocht Klimmendaal aan de gemeente. En daar, kondigde het gemeentebestuur vorige week aan, gaat Arnhem in 2025 110 Oekraïners en 220 asielzoekers en statushouders opvangen. Na een paar jaar zal er sociale huur worden gebouwd.

„We willen ons als goede buur opstellen naar een kwetsbare groep: that’s it”, zegt de woordvoerder terwijl ze haar schouders ophaalt. In de welvarende wijk Sterrenberg, door een drukke weg gescheiden van Het Dorp, klinkt dezelfde reactie. „O, komen er asielzoekers?”, zegt Pien Sassen, die hond Lotje uitlaat. „Ik heb niet het idee dat mensen dat hier erg gaan vinden. Als de ruimte niet wordt gebruikt, kunnen er net zo goed mensen worden opgevangen.”

Voor het gemeentebestuur is dat de gedroomde reactie. Zeker omdat het college het afgelopen jaar nog meer opvangplannen bekendmaakte. Het Arnhemse college, bestaande uit GroenLinks, PvdA, D66, PvdD, Volt en Arnhem Centraal, besloot in mei zo’n 1.700 asielzoekers permanent te willen opvangen. De gemeente sloot daarvoor een overeenkomst met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) voor verschillende „duurzame en permanente” opvanglocaties.

Vorige week maakte de gemeente bekend nog eens 450 (tijdelijke) opvangplekken voor Oekraïners, asielzoekers en statushouders te gaan realiseren. Die bedden komen te staan in voormalige gebouwen van het instituut Klimmendaal, in het westen van de stad, en in een voormalige polikliniek van het ziekenhuis Rijnstate, in het zuidoosten. Als alle nodige verbouwingen afgerond zijn en mensen deze locaties kunnen betrekken, vangt Arnhem in totaal zo’n 998 Oekraïners en 2.448 andere vluchtelingen op: bijna 3.500 mensen.

De voormalige polikliniek van ziekenhuis Rijnstate.

Foto’s Merlin Daleman

Asielwethouder Paul Smeulders (GroenLinks) noemde dat aantal de afgelopen tijd vaak en met trots in verschillende media. „We vangen dadelijk méér mensen op dan Rotterdam, Utrecht en Den Haag”, zegt hij in zijn kantoor op het stadhuis. En: hij meent dat het draagvlak voor opvang onder Arnhemmers groot is.

„Ik verwacht in deze wijk niet veel protest hoor”, zegt Pien Sassen op straat in Sterrenberg. Hoe dat komt? „Ik denk dat het een gevoel is”, zegt ze. „Over het algemeen is iedereen hier gastvrij”, zegt ook Anton Zegwaard, een overbuurman van Sassen. „Ik vind het goed dat Arnhem veel permanente plekken wil maken.” Opvang in hotels kost de samenleving te veel, denkt hij. „Die lui van Van der Valk zijn schurken.”

Het enthousiasme in de wijk is wellicht te verklaren. De nog te openen opvanglocatie in Het Dorp ligt ingeklemd tussen twee welvarende wijken, waar progressieve partijen veruit de meeste stemmen krijgen. In Heijenoord, ten zuiden van Het Dorp, kreeg GroenLinks/PvdA met de landelijke verkiezingen 43 procent van de stemmen. Progressieve kiezers staan over het algemeen welwillender tegenover migranten. „Ik hoor hier nu al: zullen we een welkomstfeestje geven in plaats van de boel in de fik steken?”, zegt een vrouw van middelbare leeftijd in de deuropening van haar huis in Heijenoord. Ze vindt het onderwerp gevoelig en wil haar naam daarom niet in de krant. „Ik vind het positief dat we van de gemeente een uitnodiging hebben gekregen voor een informatiebijeenkomst voor omwonenden. ‘Het mag en kan niet’, dat hoor je hier niet.”

Verwachtingen

Wethouder Smeulders meent dat in heel Arnhem draagvlak is voor het opvangen van vluchtelingen. „Arnhem is een progressieve stad. Zo werkt een groot deel van de beroepsbevolking in de culturele of creatieve sector. Dat zie je terug in de samenstelling van de gemeenteraad.” GroenLinks heeft zeven zetels. PVV en FVD hebben allebei één zetel. De VVD heeft er vijf, maar bestuurt niet mee.

Dat wil niet zeggen dat er geen tegenstanders zijn. Op bewonersavonden over azc’s ziet de wethouder altijd „een kleine groep” tegenstanders, een kleine groep echte voorstanders en een middengroep „van mensen die begrijpen dat we vluchtelingen moeten opvangen, maar die met reële vragen zitten”. De wethouder denkt dat het helpt dat hij op zo’n avond niet in discussie gaat over de vraag of de (tijdelijke) opvang er moet komen. „We wekken nooit valse verwachtingen. Ik zeg: we zullen al jullie vragen beantwoorden, maar het azc komt er uiteindelijk wel. Dan weet iedereen waar-ie aan toe is.”

Behalve een progressieve, is Arnhem ook een sterk gesegregeerde stad. Dat beaamt Smeulders. Ze heeft zowel de „meest tevreden” wijk van Nederland (Alteveer/Cranevelt) als wijken als Geitenkamp en Malburgen, waar de armoede groot is en de schulden hoog zijn. „We hebben ook volkswijken, waar veel PVV wordt gestemd”, zegt de wethouder. „Maar afgelopen verkiezingen stond GroenLinks/PvdA in elke wijk in de top-drie. „En we snappen natuurlijk dat we niet oneindig veel van de stad kunnen vragen. De laatste twee jaar hebben we gekozen voor nieuwe opvanglocaties in veerkrachtige wijkenmet sterke sociale structuren, zoals Heijenoord en Schuytgraaf. Die spreiding helpt vluchtelingen een goede start te bieden in onze gemeenschap.”

Ik zeg: we zullen al jullie vragen beantwoorden, maar het azc komt er

Volgens SP-fractievoorzitter Gerrie Elfrink zijn de meeste opvangplekken nog steeds in de Arnhemse volkswijken. COA-cijfers bevestigen dit. „De wethouder zegt wel dat hij het belangrijk vindt om de opvang goed te verspreiden binnen de stad, maar in praktijk komt daar niks van terecht”, zegt het gemeenteraadslid. „Neem de rijkere wijk Hoogkamp, daar gebeurt niks, terwijl daar al tien jaar een school leeg staat.” Dat ziekenhuis Rijkstate de poli sluit, vindt hij kwalijk. Vorig jaar beloofde het ziekenhuis nog dat de polikliniek zou blijven. „Het is toch bezopen om dat zonder overleg met de gemeenteraad te doen?”, zegt Elfrink. „Het ondermijnt het draagvlak.” Dat de gesloten kliniek Oekraïners gaat huisvesten, maakt dat inwoners volgens Elfrink gelijk krijgen in het idee „dat asielzoekers worden voorgetrokken”

Pien Sassen dirigeert haar hond naar huis. „Ik ben benieuwd wat mijn ouders van de situatie vinden.” Eenmaal binnen, aan tafel met vader Gerben Sassen en moeder Brigitte Sassen – die zich beiden omschrijven als linkse VVD’ers – blijken ook zij positief. „Het is een illusie dat je immigratie kunt afwenden”, zegt Gerben. „Dan kan je beter in oplossingen denken.” Dat Arnhem voorop loopt en zo een signaal afgeeft vindt hij niet verkeerd. „Dat doet de wethouder prima.”

Wel vreest Gerben dat andere gemeenten achterover zullen leunen, als een stad als Arnhem het voortouw neemt. Dat voorspellen ook SP-fractievoorzitter Elfrink en VVD-fractievoorzitter Steffenie Pape. „Ik zie buurtgemeenten, zoals Renkum, al zeggen: Arnhem doet genoeg, dus wij hoeven niet”, zegt Pape. Elfrink verwijt het stadsbestuur bovendien dat „politieke scoringsdrift” een grote rol speelt in het opvangen van asielzoekers. „Ik geloof helemaal niet dat het uit medemenselijkheid gebeurt.”

Die mensen moeten aan het werk, Nederlands leren, een huis zoeken

„Ik zal de laatste zijn die zegt: we willen deze mensen niet”, zegt Pape. „Mensen opvangen die vluchten, zit in ons Arnhems dna, vanwege onze historie en de oorlog. Wel wil ik met het college bespreken hoe deze mensen precies gaan landen in onze stad. Arnhem heeft sinds mensenheugenis een bovengemiddeld sociaal-economisch probleem. De mensen die we opvangen moeten straks aan het werk, Nederlands leren en een huis zoeken. Dat zullen ze wellicht hier in de buurt willen doen en ik heb nog niets over die vervolgstap gehoord.”

Volgens wethouder Smeulders zal júíst de focus op permanente opvangplekken ervoor zorgen dat de inburgering beter verloopt. Op lange termijn wil hij helemaal af van tijdelijke opvang. „Afgelopen jaren vingen wij mensen op als er in Den Haag paniek was omdat in Ter Apel mensen buiten dreigden te moeten slapen. Maar ik wil uit die crisissfeer. In onze overeenkomst met het COA staat dat we verwachten dat het vanaf dag één meewerkt aan integratie. En we hebben een duidelijke ondergrens besproken. Dertig jaar lang mag de opvang in Arnhem nooit worden versoberd, ook al zou het kabinet dat besluiten te doen.”

Delen

Mail de redactie

Politiemensen aanschouwen het met een mengeling van afgrijzen en ontsteltenis: het oplaaiend geweld na de diefstal van 1.400 kilo cocaïne in Antwerpen. Een grote partij, die voor de smokkelaars een waarde vertegenwoordigt van ruwweg 35 miljoen euro, dat is ook in de onderwereld veel geld.

Vanwege een lange serie incidenten in het hele land – vuurwerkbommen, beschietingen en ontvoeringen – is de onrust in het criminele milieu inmiddels zo toegenomen dat vrijwel alle grote politiekorpsen alert moeten blijven op nieuw geweld, zo meldt Het Parool.

De situatie is zo onoverzichtelijk dat niet helemaal duidelijk is welke partijen allemaal een rol spelen in het conflict, naast de oorspronkelijke dieven en de eigenaren van de gestolen cocaïne. Wat niet helpt, is dat het tegenwoordig gangbaar is om een vuurwerkbom te plaatsen bij familieleden van rivalen. „Het is een wonder dat er nog geen dodelijke slachtoffers zijn gevallen”, verzucht een goed ingevoerde rechercheur.

Vermomd

Het begint allemaal op 29 augustus van dit jaar, wanneer een vrachtwagen met een container langs de weg wordt gezet in de buurt van de haven van Antwerpen. De dieven, die zich volgens Gazet van Antwerpen hebben vermomd als politieagenten, nemen de vrachtwagen over en brengen die naar een loods, om daar de cocaïne te stelen. Daarna sturen ze de oorspronkelijke chauffeur weer op pad. Die wordt volgens de Vlaamse krant ernstig mishandeld wanneer hij aankomt zonder de waardevolle lading.

De Belgische politie reageert alert als een bericht binnenkomt over het incident met de vrachtwagen. Binnen 48 uur wordt een van de vermoedelijke dieven aangehouden: een man met de bijnaam ‘Zotte Hakim’. Bij hem thuis in Antwerpen worden politie-uniformen en wapens gevonden.

Bovendien zou de groep rippers (criminelen die drugsdealers beroven) ook onderling ruzie hebben

Complicerende factor is dat Zotte Hakim deel uitmaakt van een groep rippers (criminelen die drugsdealers beroven) die vermoedelijk eerder hebben geprobeerd cocaïne te stelen. Bovendien zouden de criminelen binnen deze groep ook onderling ruzie hebben. Dat maakt het voor de politie lastig te bepalen uit welke hoek het geweld komt, lastig om vast te stellen wie precies wie naar het leven staat.

Een week na de diefstal van de 1.400 kilo gaat bij de woning van Zotte Hakim een explosief af. Berichten dat een deel van de gestolen cocaïne te koop was aangeboden – de blokken zijn te herkennen aan ingeperste logo’s – zorgen voor meer geweld, ook in Nederland. Er worden in september in Rotterdam vuurwerkbommen geplaatst, in Utrecht wordt iemand ontvoerd en mishandeld.

In reactie op dit geweld wordt, volgens één versie van dit verhaal, een groot deel van de cocaïne teruggegeven aan de oorspronkelijke eigenaren.

Kogelregen

Eind september keert de rust terug. Dat blijkt tijdelijk: begin oktober gaan in Den Haag en Rotterdam weer vuurwerkbommen af. De politie vermoedt dat die waren gericht tegen betrokkenen van de cocaïnediefstal. Na een serie van drie explosies in Rotterdam wordt in de getroffen woningen een tekst op de muur geschreven met een spuitbus: „Dood aan dieven”.

Weer een week later, op donderdag 11 oktober, escaleert het geweld. Op klaarlichte dag, terwijl volgens het AD zelfs politiehelikopters in de lucht hangen, schiet een jongeman een kalasjnikov leeg op twee woningen op de Prins Hendrikstraat in Alphen aan den Rijn. De man ontkomt aan de politie. Later die dag worden in Alphen twee mannen aangehouden met een vuurwerkbom.

Een bron binnen het Openbaar Ministerie verzucht dat het geweld in de openbare ruimte doet denken aan de schietpartij in de Amsterdamse Staatsliedenbuurt, eind 2012, waarbij twee doden vielen. Dat was het begin van een vete die vele tientallen slachtoffers heeft geëist en de verhoudingen binnen de onderwereld op zijn kop heeft gezet. Ook dat conflict draaide om een partij gestolen cocaïne, tweehonderd kilo om precies te zijn.

Smokkel

Sinds dat conflict is veel veranderd – en niet ten goede. In Nederland gewortelde criminele netwerken werden sindsdien veel invloedrijker op de internationale cocaïnemarkt. In 2010 werd in de havens van Antwerpen en Rotterdam ruwweg 15.000 kilo cocaïne onderschept. In 2023 ruim 160.000 kilo. Dat is een vertienvoudiging in iets meer dan tien jaar tijd. Naar schatting wordt 90 tot 95 procent via Nederland in Europa gedistribueerd.

Die groei heeft tal van verklaringen, maar het is vooral relevant dat Nederlandse criminele netwerken na het geweld in de Staatsliedenbuurt nog veel meer geld aan de cocaïnesmokkel gingen verdienen. Dat zegt iets over de belangen die op deze markt spelen: die zijn heel groot. En het betekent ook dat heel veel mensen betrokken zijn bij de cocaïnesmokkel en -handel.

Binnen 48 uur wordt een van de vermoedelijke dieven aangehouden: een man met de bijnaam ‘Zotte Hakim’

De criminele kopstukken van nu verblijven overigens niet of nauwelijks meer in Nederland. Ze zitten vooral in Dubai of, als ze worden gezocht door de Europese autoriteiten, in landen waar ze zich nog beter kunnen schuilhouden. Zo ook de eigenaren van de 1.400 kilo coke.

Bijzonder is dat ook daar nu sprake is van geweld: vorige week meldde Het Parool dat in september meerdere mensen werden ontvoerd in Dubai en Marokko, sommige werden ernstig mishandeld.

En daar is het niet bij gebleven. Zo gaat het verhaal dat de Nederlandse opsporingsautoriteiten vorige week informatie hebben verstrekt waarmee de politie in Dubai een ontvoering kon voorkomen die ook samen zou hangen met de gestolen 1.400 kilo.

Vrees

Het beoogde slachtoffer van die ontvoering heeft volgens dat verhaal verklaard over betrokkenen bij de gestolen partij cocaïne. De man heeft die verklaring een dag later weer ingetrokken, uit vrees voor nieuwe represailles. In dit specifieke geval gaat het om vertegenwoordigers van criminele netwerken met een gewelddadige reputatie.

De namen van die betrokkenen circuleren in de onderwereld, maar het OM wil hierover geen vragen beantwoorden. „De situatie is te volatiel”, aldus de woordvoerder. „Het laatste wat wij willen is olie op het vuur gooien.”

Delen

Mail de redactie

„Hebben jullie elkaar allemaal al in de ogen aangekeken?” In het buurthuis Holendrecht in Amsterdam Zuidoost zitten zo’n veertig bezoekers in een kring, klaar voor een warming-up. Sommigen zitten op stoelen, anderen in een rolstoel. Hier vindt de zevende editie plaats van een Amsterdam Dance Event-feest voor mensen met een fysieke beperking. Handen naar voren, handen omhoog, stampen op de grond, even goed de spieren opwarmen. „En het is de bedoeling dat we elkaar allemaal hebben aangekeken vandaag”, roept Dido Mirck, organisator en danslerares van DansPark. Die organisatie geeft, net als mede-organisator ReDiscoverMe, danslessen voor mensen met een bewegingsbeperking, door bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson, MS of reuma.

Het zaaltje is opgeleukt met planten, een aantal discolichten – niet te fel, want mensen kunnen slecht reageren op felle prikkels – en een ballonnenboog boven de dj-booth. Daar gaat DJ Jean draaien, bekend van grote 90s-trance hits als Love Come Home en The Launch (Get Ready for the Launch). DJ Jean draait (voor een kleine bijdrage) voor deze groep tijdens ADE. Als het feest bijna begint rond half een is de dj alleen nog niet aanwezig. „Hij is altijd een beetje laat, sterallures”, grapt een vaste bezoeker.

Toegankelijker

Het Amsterdam Dance Event trekt ieder jaar honderdduizenden liefhebbers van elektronische muziek naar Amsterdam. Steeds meer wordt er samengewerkt met organisaties die het uitgaansleven toegankelijker willen maken voor „doelgroepen met afstand tot de dansvloer”, zegt ADE-woordvoerder Tim Boersma. Dit jaar werkt het dansevent samen met vijf van zulke sociale partners, die samen voor zeker twintig ‘inclusieve evenementen’ hebben gezorgd. „We hebben als doel om een dansvloer te bieden aan iedereen, ongeacht leeftijd of persoonlijke omstandigheden”, aldus Boersma.

Het aanbod voor mensen die niet zo snel naar dansfeesten gaan of durven, is tijdens deze editie weer wat groter dan vorig jaar. Zo is er op vrijdag het feest Sub_Bar in Amsterdam Noord voor doven en slechthorenden, met een uitgebreide lichtshow en muziek die ‘lichamelijk’ te ervaren is via trillingen. En op zaterdag is er het „inclusieve” ADE-feest Disco zonder Drempels, voor iedereen met een functiebeperking. Dat wordt georganiseerd door de zelf aan een rolstoel verbonden dj Riccardo Arcari (alias Dj Cripple X).

Veel van de bezoekers van de dansmiddag in Holendrecht hebben de ziekte van Parkinson, een hersenziekte waardoor je te weinig dopamine aanmaakt en moeite hebt met bewegen. Dansen helpt. Halverwege het tweede warming-upnummer (Alors on Danse van Stromae) is vrijwel iedereen die dat kan al gaan staan. Zelden komt een dansfeest zo snel van de grond.

Een vrouw met korte grijze krulletjes kijkt iedere danspartner nadrukkelijk aan. Ze pakt in zwierende bewegingen de handen van een vrouw die net van haar rollator is opgestaan. Een andere man springt in het rond, met zijn armen in de lucht. „Een spring in ‘t veld-danser”, zegt een begeleider van DansPark die zelf ook Parkinson heeft. „Daar heb je een hardloopwedstrijd-danser”, en hij wijst naar een vrouw die door de hele zaal danst op de muziek. Iedereen zijn eigen stijl, allemaal ongeremd.

Inclusieve evenementen

Naast DansPark werkt ook Music Moves samen met ADE, goed voor negen inclusieve evenementen dit jaar. Music Moves geeft gratis trainingen aan jonge mensen die evenementen willen organiseren voor specifieke doelgroepen. Neuro Dive is daar één van (vrijdag in Amsterdam Oost), een prikkelarm feest voor mensen met ADD of ADHD, autisme of hoogsensitiviteit. „Zo kun je feesten en je veilig voelen”, zegt de regiomanager van Amsterdam. Die veiligheid is iets wat alle organisaties benadrukken: bezoekers hoeven zich er geen zorgen over te maken dat ze ‘anders’ bewegen. En er is gegarandeerd een invalidentoilet en een ruimte om even bij te komen. Al deze evenementen zijn gratis tijdens ADE en er wordt geen alcohol geschonken.

„Wij doen hier ook drugs hoor”, zegt een vrouw die even gaat zitten op een stoel aan de rand van de dansvloer. Ze haalt haar medicijnen tevoorschijn en neemt ze in.

Nonna van den Boogaard (43) uit Amstelveen, neuspiercing, blauwgroene sneakers en eenzelfde kleur Adidas-jasje, staat als een van de eersten te fistpumpen op de muziek van DJ Jean. Ze houdt van elektronische muziek. Voor ze op haar 21ste de diagnose MS kreeg, ging ze veel naar feestjes. „Techno, ADE-feestjes, het festival Awakenings. Ik vond dat geweldig, de hele nacht doorgaan en lekker wat drugs gebruiken.” Het maakt haar even een beetje verdrietig, ze verontschuldigt zich. „Nu kan ik dat allemaal niet meer. Dat is wel confronterend.” Dan draait de dj een nummer met een stevige beat en maken de tranen plaats voor dansmoves. Ze doet even voor hoe je moet ‘hakken’.

Het is het tweede jaar op rij dat Van den Boogaard bij dit feest is. Ze kletst even in het midden van de dansvloer met Ruud (47). Hij doet ook aan dansen sinds er een paar jaar geleden bij hem de ziekte van Parkinson geconstateerd werd. Ruud draagt een grijs T-shirt met de tekst Looking for a new friend, maar hier kent hij bijna iedereen al.

Het feest duurt anderhalf uur en de zaal wordt snel warm. De begeleiders van DansPark dansen mee en houden iedereen in de gaten of ze zich nog wel goed voelen. Een van hen staat even aan de rand van de zaal te kijken. „Iedereen zit hier aan de dope…amine”, zegt ze met een knipoog.

Delen

Mail de redactie