Anna uit Springfield in Ohio vond haar verdwenen kat snel terug. Maar toen had ze de politie al op haar Haïtiaanse buren afgestuurd

De luiken zijn dicht in Springfield. Op straat is het rustiger dan normaal. Er is geen hond in het park. Het jaarlijkse cultuurfestival van de stad is afgeblazen. Een Haïtiaanse bijeenkomst geannuleerd. Sportwedstrijden zijn uitgesteld. Bij de metaalfabriek waarvan de directeur onlangs zijn Haïtiaanse medewerkers prees, lijkt de stekker uit de telefoon getrokken. Het stadhuis en de Walmart zijn na bedreigingen geëvacueerd.

Donderdag riep de Republikeinse burgemeester van Springfield de noodtoestand uit om „sneller te kunnen reageren (…) op potentieel geweld”. Tientallen bommeldingen hebben het onderwijs platgelegd: scholen zijn sommige dagen gesloten en andere halfvol. Tot nu toe is het allemaal vals alarm, grotendeels afkomstig van buiten de VS. Maar bange ouders houden hun kinderen voor de zekerheid thuis.

„Iedereen is gespannen”, zegt Mary Miller (78), in haar voortuin. Haar Yorkshire terriër en twee lapjeskatten scharrelen rond haar voeten. Miller woont al haar hele leven aan de armere zuidkant van dit industriestadje in Ohio. Haar dochter, die naar een andere staat verhuisde, heeft haar nu verboden de buurt uit te gaan. Niet vanwege de huisdieren of de Haïtiaanse buren. „Zij vreest dat de Ku Klux Klan weer door de straten marcheert”, zegt Miller.

Mary Miller

Al voordat presidentskandidaat Donald Trump en zijn running mate J.D. Vance de Haïtiaanse bevolking hier – twee maanden voor de verkiezingen – tot landelijke zondebok maakten door ze te beschuldigen van het eten van huisdieren, kwamen neonazi’s van een groep die zich Blood Tribe noemt al een spreekwoordelijk vuurtje stoken in Springfield. Gevolgd door de fascistische brandstichters van de Proud Boys, bekend van de bestorming van het Capitool in 2021. Vlammenwerper Trump heeft een campagnebezoek aan de stad aangekondigd. Springfield voelt dat het alleen maar lijdzaam afkan wachten tot het xenofobe vuur weer dooft – als het dooft.

Miller heeft nooit last van het Haïtiaanse gezin met vijf kinderen en een kat in het vervallen bungalowtje naast haar. „Vroeger woonden hier junks, altijd gedoe, altijd drugshandel. Ik ben blij dat dat voorbij is”, zegt ze.

Gregory Francois

Buurman Gregory Francois (44) kwam als kind naar de VS en verhuisde drie jaar geleden uit Florida hierheen nadat een vriend hem had verteld dat de lonen er hoger en de huren lager zijn. Zo werkt de Haïtiaanse kettingmigratie. Hij vond een baan bij een vleesverwerker en volgt, via sociale media, de Amerikaanse politiek op de voet. „Trump doet er alles aan om uit de gevangenis te blijven en blijkbaar denkt hij dat racisme zijn campagne redt”, zegt Francois. Hij kan de lokale consequenties daarvan niet overzien. „Ik houd me koest, ik ga voorlopig nauwelijks de deur uit.”

Succesverhaal

Het is door alle negatieve aandacht moeilijk voorstelbaar, maar eigenlijk is Springfield een succesverhaal. Na decennia van fabriekssluitingen, bevolkingskrimp en sociale afbladdering, kwam de gemeente na de laatste economische crisis met een investeringsplan om bedrijven en banen terug te brengen. De afgelopen jaren trok de verpauperde Rustbelt-stad Amerikanen én immigranten. De salarissen in de fabrieken zijn goed, het levensonderhoud is er relatief goedkoop. Maar de toestroom van mensen schuurt ook. Voor veel van de bijna 60.000 inwoners is de komst van zo’n 15.000 Haïtianen te veel, te snel. Ze voelen zich overvallen en achtergesteld. „Vervangen”, zeggen sommigen.

Door de instroom van nieuwe bewoners lopen de huurprijzen op. Haïtianen wonen vaak met meerdere gezinnen in een huis. Ook de druk op de zorg en het onderwijs nemen toe, vooral vanwege taalproblemen. En dus kwamen er al snel geruchten: dat Haïtianen honderden, zo niet duizenden dollars per maand aan overheidssteun krijgen terwijl Amerikanen daar geen aanspraak op kunnen maken. Dat de regering Biden ze expres in bussen hierheen brengt. Dat het criminelen zijn. Dan veroorzaakt een Haïtiaan zonder rijbewijs in augustus 2023 een ongeluk met een schoolbus, waarbij een elfjarig jongetje omkomt. En is het hommeles.

Insprekers – die niet altijd inwoners van Springfield zijn – komen op gemeenteraadsvergaderingen met verhalen dat Haïtianen eenden en ganzen uit het park stelen en dat er huisdieren verdwijnen. Op Facebook schrijft een vrouw dat de kat van een vriendin van de dochter van de buurvrouw geslacht aan een boomtak van haar Haïtiaanse buren hing. Online en offline gaan rechtse opruiers van buiten Ohio ermee aan de haal. De inwoner trekt het verhaal in, maar het is al te laat. Een video van een verwarde zwarte, niet Haïtiaanse, vrouw die honderden kilometers verderop gearresteerd wordt voor het eten van een kat wordt aan Springfield toegeschreven. Net als een foto van een man die elders in Ohio een aangereden gans van de weg zou hebben gehaald.

Giftige cocktail

Dan, op 10 september, mengt Trump de verzinsels, racisme, sociale onrust en politieke spanningen en brouwt er een giftige cocktail van die hij heel Amerika serveert tijdens het presidentiële debat met Kamala Harris. „In Springfield eten ze de honden op. De mensen die binnenkwamen. Ze eten de katten op”, zegt hij. Zijn matige debatoptreden is snel vergeten en een nieuwe complottheorie geboren.

„Nu staat de schijnwerper op een ellendige manier op ons”, zegt Rachel Cropper (37), terwijl ze haar kinderen van de basisschool haalt. „Maar de immigratieproblemen waren allang bekend. We hebben klassen met veel niet Engels-sprekende kinderen. Mijn autoverzekering is duurder geworden omdat er in de omgeving meer ongelukken zijn dan vroeger. In plaats van dat het dáár nu over gaat, hebben politieke opportunisten het over honden en katten en zijn mijn kinderen maandag uit hun school geëvacueerd.” De Republikeinen buiten wanen uit, vindt ze. Maar de Democraten bagatelliseren de werkelijke problemen. „Wat Trump deed is stupide, maar dat Harris erom moest lachen vind ik even erg. Is onze toestand grappig?”

Rose-Thamar Joseph

Rose-Thamar Joseph (40), vier jaar geleden uit Haïti naar de VS gekomen, vertelt dat mensen uit haar gemeenschap vooral hopen dat de rust terugkeert. Sommigen overwegen Springfield te verlaten. „Met alles wat wij hebben meegemaakt en wat we ontvlucht zijn, de trauma’s die we hebben van bendes en geweld, voelt het onvoorstelbaar dat we door een leugen opnieuw gevaar lopen. Dat we zo ontmenselijkt worden.”

De enige plek waar het wel druk en gezellig is, is het lokale Creoolse restaurant. Voorheen kwamen daar vooral Haïtianen eten; gefrituurde vis, varken, geit en bakbanaan. Nu is Rose Goute het decor van televisiejournalisten en vloggers. En staan er lange rijen mensen die hun steun komen betuigen of die opeens nieuwsgierig zijn naar de Haïtiaanse minderheid waar ze zoveel over gehoord hebben.

Marta Wojcik

Marta Wojcik (47), zelf een migrant uit Polen en directeur van een plaatselijke kunstinstelling, heeft de stad de afgelopen twintig jaar zien opknappen, mede dankzij de Haïtiaanse migranten. Maar ze erkent ook dat niet iedereen profiteert van de herleving van de ooit bloeiende stad. Arme gezinnen waar al generaties werkloosheid bestaat, zien dat anderen wel vooruitkomen. De gemeente investeerde in het lokken van nieuwe fabrieken, maar onvoldoende in huisvesting voor de mensen die er kwamen werken. Leegstand en verkrotting blijven een probleem. Gebrekkige scholing en sociale media deden de rest om Springfield op te zwepen.

„De stad had de staat en de federale overheid al eerder om hulp gevraagd. Je zou verwachten dat onze senator [Trumps beoogde vicepresident J.D. Vance is senator voor Ohio, red.] dat verzoek zou steunen, maar in plaats daarvan zet hij idiote berichten op sociale media. Ook als hij is geconfronteerd met de waarheid, houdt hij vol dat die er niet toe doet”, zegt Wojcik.

Nadat Vance door de Republikeinse gouverneur Mike DeWine en burgemeester Rob Rue was bezworen dat er geen enkel bewijs van een ontvoerd, gevild of verorberd huisdier was in Springfield, bleef hij leugens verspreiden. „Als ik verhalen moet verzinnen om de aandacht van Amerikaanse media te trekken voor het lijden van het Amerikaanse volk, zal ik dat doen”, zei Vance tegen CNN. Het gebruik van alternatieve feiten kent geen grens of schaamte.

Mickey Mouse

Er zijn ook inwoners die geloven wat Trump en Vance ze zeggen. Crystal Lee (34), die met een Mickey Mouse-badmuts door haar wijk loopt, zegt dat ze een Haïtiaan heeft gezien die in het stadspark een gans bij zijn nek greep. „Een foto gemaakt? Dat durfde ik niet. Die man kan wel gestoord zijn.”

Tim Gossard (55), met sik en een Trump-Vance bord in zijn voortuin, zegt dat hij „het niet kan bewijzen, maar geen twijfel” heeft dat Haïtianen huisdieren eten. Hij heeft het van vrienden gehoord en online gelezen. Dan begint hij een tirade dat het allemaal de schuld is van vicepresident Kamala Harris. „Zij heeft al die criminelen hier naartoe gehaald.”

Er is geen indicatie van Harris’ persoonlijke bemoeienis, maar zij maakt deel uit van de regering die de situatie in het door geweld en politieke onrust geteisterde Haïti als zo ernstig ziet, dat Haïtianen legaal in de VS mogen wonen en werken. (Net als migranten uit, onder meer, Venezuela, Oekraïne, Afghanistan en Syrië.) Dat geldt voor mensen die recent het eiland ontvluchtten, maar ook zij die al elders woonden. Niet hun individuele veiligheidssituatie, maar hun paspoort geeft hun dat recht.

Afgelopen jaren kwamen 205.000 Haïtianen naar de VS, becijferde persbureau Reuters, rechtstreeks, maar ook uit Brazilië, Chili en Mexico. Zij hebben een tijdelijk beschermde status die Trump, mocht hij de verkiezingen winnen, volgend jaar onmiddellijk zal opheffen. De meeste Haïtianen vrezen deportatie meer dan de huidige verzinsels, zegt Joseph.

Toch blijft ook de dreiging van geweld tegen migranten reeël. „Als ik een Haïtiaan was, zou ik nu doodsbang zijn”, zegt Gossard. Vreest hij escalatie zelf dan niet? „Nah, het zijn de juiste mensen die de wapens hebben in dit land.”

Botten in het vuilnis

Het pluizigste bewijs van hoe onzinnig de verzinsels zijn, zit op het bed van Anna Kilgore (58). Eind augustus verdween haar kat, Sassy. „Ik dacht meteen dat de buren, die uit Haïti, haar te pakken hadden. Want zoiets had ik op TikTok gezien”, zegt Kilgore, gehuld in een Trump-shirt, in haar verwaarloosde appartement pal aan het treinspoor. „Ik heb me de ogen uit mijn kop gehuild.” Maar het de buren vragen, dat kwam niet in haar op. „Ik kan niet met die mensen communiceren. Ik kan ze niet verstaan.”

Anna Kilgore

Toen de kat na een week nog niet terecht was, besloot Kilgore’s dochter het vuilnis van de buren te doorzoeken. „Daar vond ze botten en iets dat op huid leek en hebben we de politie gebeld.” Die kwam, maar kon niets doen. Het verslag van dat incident gaven medewerkers van J.D. Vance aan The Wall Street Journal als ‘bewijs’ dat er huisdieren verdwijnen.

Maar Sassy was ondertussen weer opgedoken. Kilgore vond haar, lang voor het debat, in haar eigen kelder. Haar dochter heeft, met behulp van een vertaalapp, de buren excuses aangeboden dat ze de politie op hen af had gestuurd.

Bovendien blijft Anna Kilgore de complottheorie geloven en haar buren verdenken. „Ik weet niet of Sassy de hele week in de kelder heeft gezeten. Toen ik haar vond had ze geen honger. Ik denk dat de Haïtianen haar in het begin toch te pakken hadden en gevoed hebben.” Met de intentie haar op te eten? „Dat denk ik wel.”

Dan twijfelt ze toch. „Ik geloof dat mensen uit wanhoop een kat kunnen eten. Maar ik zag op TikTok hoeveel geld zij van de regering krijgen. Dus eigenlijk denk ik niet dat ze honger hebben.”

Delen





Mail de redactie