Amsterdam pronkte ten onrechte met de Top600-aanpak van misdaad: âHet geloof en de hoop in de werking overheerstenâ

Posted on November 30, 2023 by admin

Met één stevige ruk trok het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid onlangs het kleed weg onder een van ’s lands bekendste initiatieven tegen zware criminelen: de Amsterdamse Top600-aanpak.

De Top600-aanpak komt uit de koker van de overleden Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan en is gericht op veelplegers van high impact crimes, die grote en wijdverspreide effecten hebben op individuen, gemeenschappen of zelfs de samenleving – denk aan overvallen, straatroven en inbraken. Onder aanvoering van een ‘regisseur’ werken veertig instanties – waaronder politie, justitie, reclassering en GGD – via een integrale en persoonsgerichte aanpak samen om de criminelen op het juiste pad te krijgen en recidive terug te dringen.

De resultaten van de methode worden al jaren bejubeld door betrokkenen. „Wij hebben een daling van de recidive waarvan we vijf jaar geleden niet eens geloofden dat die mogelijk was, van 50, 60 procent. Elk jaar”, vertelde Van der Laan in 2017 in het tv-programma Zomergasten. Eind 2020 zei toenmalig VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz – tegenwoordig VVD-leider en minister van Justitie – in een Kamerdebat dat ze als adviseur bij de aanpak was betrokken toen die in 2011 werd ingesteld, na de dodelijke overval op juwelier Fred Hund. Ook Yesilgöz lichtte de 60 procent recidivedaling uit.

Lees ook
‘’Die jongens’ uit de Top 600 recidiveren minder’

Speciale controlegroep

Het omvangrijke WODC-onderzoek haalt die beweringen onderuit. De onderzoekers concluderen dat „er geen aanwijzingen zijn dat de Top600-aanpak zorgt voor minder recidive”. Het WODC keek niet slechts of de Top600-deelnemers afgelopen jaren minder strafbare feiten pleegden, zoals de gemeente Amsterdam jaarlijks doet. Het stelde een speciale controlegroep samen van high impact crime-plegers die géén speciale persoonsgerichte behandeling ontvingen en vergeleek hun criminele carrières met die van de Top600-leden. En wat blijkt? In beide groepen daalt de recidive in vergelijkbare mate, bij de controlegroep zelfs nóg iets harder.

De Amsterdamse recidivecijfers hielden er geen rekening mee dat het aantal overvallen, woninginbraken en straatroven in Nederland sinds 2002 fors daalde en dat daders naarmate ze ouder worden minder misdrijven plegen, constateert het WODC. Met andere woorden: zonder Top600-aanpak was de criminaliteit ook afgenomen.

WODC-onderzoekerKarin Beijersbergen Het is een heel lastige doelgroep: 90 procent heeft psychische problemen, 80 procent schulden, de helft is licht verstandelijk beperkt, een kwart dakloos

‘Het gevoel van professionals’

„In al die jaren is in die succesverhalen nooit een controlegroep betrokken, terwijl dat wél is wat je behoort te doen om de effectiviteit te meten”, zegt criminoloog Henk Ferwerda van Bureau Beke die lid was van de begeleidingscommissie van het WODC-onderzoek. Hij wijst erop dat de Top600-aanpak door heel Nederland in lokale varianten navolging heeft gekregen, zowel in grote gemeenten als Den Haag en Rotterdam en kleinere als Tilburg.

Dat Amsterdam bereid is geweest de eigen aanpak te laten onderzoeken, getuigt van lef, vindt Ferwerda. „Er zijn in Nederland heel veel programma’s om criminaliteit tegen te gaan waarvan we slecht of niet meten of ze effectief zijn. Het succes wordt dan bepaald door het gevoel van professionals.”

Lees ook
Eerste onderzoek naar ‘Top 600-aanpak’ om recidive te voorkomen: criminelen vallen niet minder vaak terug

‘Harde kern’

Ido Weijers, emeritus hoogleraar jeugdrechtspleging aan de Universiteit Utrecht en gespecialiseerd in veelplegers, is niet verbaasd over de uitkomsten van het onderzoek. Hij vroeg in 2018 al of het hoofddoel – recidive terugdringen – wel behaald werd, onder meer omdat die daling logisch was aangezien criminelen naarmate ze ouder worden steeds minder vaak misdrijven begaan. Ondanks raadsvragen landde die kritiek niet bij de beleidsmakers in de hoofdstad. „De politieke drijfveer overheerste, het geloof en de hoop dat het op deze manier werkte. Maar daarvoor was van meet af aan gebrek aan bewijs. De discussie met wetenschappers, die weten wat bewezen werkt, ontbrak.”

Weijers wees vijf jaar geleden in Het Parool al op een „volhardende harde kern waar de Top600 geen grip op krijgt”. Hij ziet zijn gelijk bevestigd in het WODC-onderzoek en cijfers van de gemeente Amsterdam, waaruit een groep naar voren komt die zich niets aan de persoonsgerichte aanpak gelegen laat en even hard doorgaat op het foute pad.

Het bestaan van een harde kern wordt herkend door WODC-onderzoeker Karin Beijersbergen. Het recente WODC-onderzoek naar de Top600-aanpak is onderdeel van een breder onderzoeksprogramma naar recidive onder daders van high impact crimes. „Uit een van de andere onderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat het aantal daders van zulke delicten sinds 2002 enorm is afgenomen, maar de recidive onder deze daders nauwelijks. Dat duidt op een hardnekkige groep die blijft recidiveren ongeacht wat we doen.”

Kwart dakloos

Mogelijk heeft dat ermee te maken dat de persoonsgerichte ingrepen te laat komen, zegt Beijersbergen. Ze wijst erop dat de Top600-leden veelal opgroeien in armoede en criminele milieus en bijvoorbeeld ook met huiselijk geweld te maken hebben. „Er gaat dus al vroeg veel mis.”

De leden komen gemiddeld rond hun 24ste in de Top600 en hebben dan al een aanzienlijke criminele carrière achter de rug. Ze zaten gemiddeld anderhalf jaar in de cel, hebben twaalf strafzaken op hun naam en werden op hun zestiende voor het eerst vervolgd. „Daarnaast heeft 90 procent psychische problemen, 80 procent schulden, is de helft licht verstandelijk beperkt en een kwart dakloos. Dat is een hele zware doelgroep die lastig is bij te sturen”, zegt Beijersbergen. „Daarom is het de vraag of recidivevermindering een realistische doelstelling is en bevelen wij aan daarover na te denken.”

begeleidingscommissie WODC-onderzoekHenk Ferwerda Nederland telt heel veel programma’s tegen criminaliteit waarvan we slecht of niet meten of ze wel effect hebben

Ferwerda is het hiermee eens. „We denken dat het maakbaar is en dat we met een intensief programma dit type delinquent op het juiste pad kunnen krijgen. Maar recidive verlagen is een heel hoog doel, ik ken weinig programma’s die dat realiseren.” De criminoloog benadrukt dat onderzoek uitwijst dat structurele gedragsverandering van zware criminelen twee essentiële aspecten vereist: dat ze de wil (intentie) én motivatie (drijfveren) hebben om hun leven te veranderen. „Als die ontbreken, dan wordt het heel ingewikkeld iemand te bewegen een normaal leven te leiden.”

Weijers kijkt er op een soortgelijke manier naar. Hij deed uitgebreid onderzoek naar criminele jongeren en volgde er ruim honderd langdurig. „Mijn advies: maak onderscheid in de fase waarin de persoon zit en richt je met de hulpverlening alleen op kansrijke gevallen. Bij de harde kern moet de nadruk veel meer op repressie liggen.” Daarmee is niet gezegd dat door de Top600-aanpak een streep moet, zegt Weijers. „Het uitgangspunt van zorg en een stevige aanpak combineren, is goed, maar je moet je richten op de categorie waarbij dat werkt. Die harde kern moet je eruit zeven.”

De huidige burgemeester Femke Halsema reageerde afgemeten toen het onderzoek werd gepubliceerd: „Valt tegen”.

Lees ook
Aan deze veelplegers zit weinig behandelvlees

NIEUWS

Plastic is overal. Toch blijven oliereuzen maar produceren

admin
November 27, 2024
0

Deze week is in Zuid-Korea een VN-top over de groeiende plasticberg. Verslaggever Liza van Lonkhuyzen bezocht een nieuwe plasticfabriek van Shell in de Amerikaanse staat Pennsylvania, en zag daar de impact van de productie op milieu en gezondheid. Moet er een plasticplafond komen?

Gast:: Liza van Lonkhuyzen
Presentatie:: Egbert Kalse
Redactie:: Iddo Havinga & Tessa Colen
Montage:: Jeroen Jaspers
Foto:: Quinn Glabicki

Hoe Feyenoord in 14 minuten en 44 seconden een miraculeuze comeback maakte bij Manchester City

admin
November 27, 2024
0

Manchester City-coach Pep Guardiola zit met zijn armen over elkaar in de dug-out. Blik op het veld, tegelijkertijd druk in gesprek met assistent Juanma Lillo. Hij oogt ontspannen, met eindelijk weer zicht op een zege na vijf nederlagen op rij. City leidt in het eigen Etihad Stadium met 3-0 tegen Feyenoord in de Champions League. De 74ste minuut loopt, als de spanning ver te zoeken is. City hoeft niet meer, waar Feyenoord de indruk maakt de schade te willen beperken.

Guardiola heeft drie van zijn belangrijke spelers zes minuten eerder gewisseld – Phil Foden, Nathan Aké en Ilkay Gündogan. Ongetwijfeld om ze rust te geven met het oog op de clash tegen Liverpool FC, komende zondag op Anfield. En waarschijnlijk om het risico op het wegvallen van spelers te verminderen, dit seizoen heeft City te maken met veel blessures.

City was jarenlang de norm, met bijna perfect uitgevoerd voetbal, onder regie van Kevin De Bruyne en Bernardo Silva in combinatie met spits Erling Haaland. Vier keer op rij landskampioen, winnaar van de Champions League in 2023. Maar dit seizoen is anders. De ploeg is in fases kwetsbaar. In de Premier League heeft City al acht punten achterstand op Liverpool, gecoacht door Arne Slot. Zaterdag werd thuis nog met 4-0 verloren van Tottenham Hotspur.

Gebutst vertrouwen

De ontmoeting met Feyenoord lijkt voor City de ideale wedstrijd om het gebutste vertrouwen terug te winnen. Volgens dat scenario voltrekt City-Feyenoord zich lang, dinsdagavond in het oostelijk deel van Manchester. City combineert soepel, drukt Feyenoord ver naar achteren, doelman Timon Wellenreuther redt een paar keer knap.

Feyenoord krijgt gaandeweg wel meer controle. Het heeft langer balbezit, creëert een kansje via aanvaller Igor Paixão. Maar City blijft gevaarlijk en kort voor rust valt de goal die niet kan uitblijven: Quinten Timber raakt Haaland onhandig en de Noor benut zelf de strafschop (1-0). Na de pauze loopt City uit door een schot van Gündogan en opnieuw Haaland, via een fraaie, razendsnelle aanval. 3-0 na 53 minuten.

Manchester City-spits **Erling Haaland** (in het midden) viert zijn 3-0 met Phil Foden en Matheus Nunes.

De wedstrijd zit dan op slot. Ogenschijnlijk, want de wissels die rond de zeventigste minuut plaatsvinden zullen van groot belang zijn. En niet alleen die bij City.

Bij Feyenoord komt de talentvolle centrumverdediger Thomas Beelen voor linksback Gijs Smal, die het lastig heeft. Hancko, een van de pijlers van de ploeg, verhuist van de as naar de linkerflank. Rechtsback Bart Nieuwkoop wordt vervangen door Jordan Lotomba, die terug is na een blessure. Ook beoogde basisspits Santiago Giménez maakt zijn rentree na een hamstringkwetsuur, hij valt in voor Julián Carranza.

Deze omzettingen van coach Brian Priske zorgen ervoor dat Feyenoord – met de power van linksback Hancko en rechtsback Lotomba – meer dynamiek heeft op de flanken. En in de spits zorgt Giménez voor meer diepgang dan de vrij statische Julián Carranza.

Giménez is nog maar net in het veld, als hij meteen een bal in de diepte vraagt. Dat Feyenoord met drie goals achter staat, is niet aan Giménez af te lezen. Hij maakt een gretige indruk.

Woede en irritatie

De Mexicaan sprint in de 74ste minuut weg, als Hancko vanaf links achterin een lange bal naar voren geeft. City neemt simpel over, lijkt te controleren. Verdediger Josko Gvardiol krijgt de bal in de as. Hij wordt, en dat is cruciaal, meteen onder druk gezet door Giménez. Daardoor speelt Gvardiol een moeilijke, hoge bal terug op doelman Ederson.

Hadj Moussa, een 22-jarige talentvolle Algerijns-Franse rechtsbuiten, ziet dat het fout gaat bij City. Hij sprint meteen achter de bal aan, neemt die perfect aan, direct mee in de loop, omspeelt de uitkomende keeper Ederson en mikt vanuit een lastige, krappe hoek zonder te kijken binnen: 3-1, klokslag 74 minuten.

Feyenoord-aanvaller **Hadj Moussa** is op weg naar de 3-1.

Woede, irritatie, zorgen – het is allemaal zichtbaar bij Guardiola. Secondenlang kijkt hij naar de grond, terwijl hij zijn handen boven op zijn hoofd houdt.

Feyenoord speelt met meer durf en overtuiging, jaagt op City. Onderlinge duels worden gewonnen, waar City aarzelt, broos als het vertrouwen is. Feyenoord bouwt geduldig op, probeert met korte passes de tegenstander te lokken, zo ruimtes te creëren en de creatieve pingelaar Moussa in stelling te brengen.

In de 81ste minuut komt hij aan de bal, rechts voorin, loopt zich dan vast. Ook dat is Moussa. Maar Feyenoord blijft hoge pressie uitoefenen. Weer geeft Gvardiol een moeilijke pass, Timber en zijn kompaan Hwang In-beom duiken erop, nemen over.

Het spel wordt verplaatst naar links, naar Paixão. Die slingert de bal naar de tweede paal, waar Lotomba opduikt. Die trekt de bal terug en gaat wonderlijk via de paal en het linkerbeen van Ederson richting de borst van de inlopende Giménez: 3-2 na 81 minuten en 12 seconden.

Guardiola klapt een paar keer, lijkt zijn defensie wakker te willen schudden. Spanning – of is het angst? – is te zien in zijn ogen.

Invaller **Santiago Gimenez** nadat hij de 3-2 heeft gemaakt.

Loeren op uitbraak

Feyenoord voetbalt zonder vrees. Lotomba ontdoet zich enkele keren soepel van Haaland, een beer van een aanvaller. Er is nog even tijd voor Feyenoord, in een wedstrijd die allang als verloren beschouwd werd.

Na 88 minuten en 30 seconden begint het met de onderschepping van Hwang, als twee City-spelers elkaar in de weg lopen bij de middenlijn. Feyenoord-spelers loeren meteen op een uitbraak – waar liggen de ruimtes?

Er lijkt dan nog weinig aan de hand voor City, zoals eigenlijk de hele avond. Hwang kopt naar invaller Ramiz Zerrouki, die passt naar Moussa, die nog op eigen helft staat, zeker tien meter voor de middenlijn.

Voorin is Paixão dan aan het zwerven. De Braziliaanse linksbuiten duikt opeens diep in de rechterzone op. Daar ligt ruimte omdat Moussa zijn directe tegenstander – linksback Gvardiol – heeft weggelokt. Moussa ziet de loopactie van Paixão, geeft een splijtende bal tussen Gvardiol en Jack Grealish door.

De defensieve organisatie bij City is ontluisterend, zoveel ruimte krijgt Paixão. Noodgedwongen komt Ederson ver uit zijn doel om de aanvaller af te stoppen, meters buiten zijn strafschopgebied. Maar Paixão is hem net voor, springt iets hoger, kopt de bal vooruit, neemt hem mee, is de keeper kwijt, maar staat in een moeilijke hoek schuin rechts voor de goal.

Paixão heeft even tijd, kijkt, en doet wat je bijna niet ziet aankomen. Hij geeft een puike voorzet op de onvermoeibare, opstomende linksback Hancko. Die kopt in een leeg doel, langs de laatste overgebleven verdediger Rico Lewis. 88 minuten en 44 seconden en het staat 3-3.

Feyenoord-verdediger **Hancko** kopt kort voor tijd de 3-3 binnen.

In zijn enthousiasme valt Hancko even als hij naar het uitvak rent met 4.000 Feyenoord-fans. Het vak ernaast houden City-fans handen voor hun mond of ogen. De ontgoocheling compleet. Guardiola plukt even aan zijn neus, drinkt wat water.

Verbijstering is te zien bij Haaland – bij wie niet eigenlijk. Maar het zit zo dicht bij elkaar. Twee minuten later schiet Grealish via het been van Zerrouki nog op de paal – net niet de 4-3 dus.

Invaller De Bruyne staat druk te wijzen, met 94 minuten en 30 seconden op de klok. Dáár moet je lopen, zegt hij tegen een ploeggenoot, in een poging een opening te vinden in de Feyenoord-defensie. Maar verdediger Gernot Trauner poeiert de bal richting de tribune voor Haaland eraan kan komen.

Guardiola dirigeert zijn spelers in de laatste seconden met wilde armgebaren naar voren. En geeft dan, als na 96 minuten is afgefloten, vierde official Marcel Birsan met een zuinig lachje, waarin ongeloof verscholen zit, als eerste een hand.

Wat vindt NRC | Slachtoffers van verkrachting hoeven zich niet te schamen

admin
November 27, 2024
0

Het slachtoffer van verkrachting kreeg de afgelopen maanden niet alleen een gezicht, maar zei ook luid en duidelijk dat ze wilde dat „de schaamte van kamp wisselt”. Niet zij, Gisèle Pelicot, hoeft zich immers te verbergen. Degenen die zich moeten schamen, zijn volgens haar degenen die ervan worden verdacht dat ze haar, terwijl ze gedrogeerd en dus buiten bewustzijn was, verkrachtten. Onder wie haar ex-man Dominique, die schuld bekent en tegen wie eerder deze week twintig jaar celstraf is geëist.

Met haar optreden, in de volle openbaarheid, en vooral haar weigering het slachtofferschap op zich te nemen, heeft Pelicot het denken over seksueel geweld, over verkrachting binnen een relatie, en over consent – wederzijdse instemming bij seks – een enorme dienst bewezen. Ongeacht wat de Franse rechter zal oordelen, en niet alleen in Frankrijk, waar duizenden vrouwen de afgelopen maanden de straat op gingen om Pelicot te steunen.

Het zou daarom jammer zijn als na deze geruchtmakende rechtszaak alleen overblijft dat deze zo geruchtmakend is vanwege het grote aantal verdachten, het door Pelicots ex-man gefilmde bewijs van de vijftig mannen die op zijn uitnodiging zijn vrouw verkrachtten, en de wereldwijde aandacht.