Amsterdam maakt de verdeling van cultuursubsidies bekend: ‘Er zijn partijen die minder gaan maken’

Waaraan besteedt de gemeente Amsterdam haar cultuurmiljoenen? Het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK) heeft donderdag bekendgemaakt welke culturele instellingen vierjarige subsidie krijgen toegekend. Per jaar gaat dat om 51,2 miljoen euro in totaal.

Het budget werd met ruim twintig miljoen euro overvraagd. Dat is veel, maar niet meer dan vier jaar geleden. 164 organisaties krijgen vierjarige subsidie, waaronder 47 nieuwkomers. 111 aanvragen werden afgewezen, waaronder 36 die de vorige periode wel een bijdrage kregen.

In Amsterdam is de culturele sector nog aan het bijkomen van de verdeling van de ongeveer 320 miljoen euro aan meerjarige Rijkscultuursubsidies. Begin juli werd het advies bekend van de Raad voor Cultuur over het geld dat het Rijk rechtstreeks toekent aan instellingen die als de ‘basis’ van het Nederlandse cultuurlandschap worden beschouwd, tegelijk met de besluiten van de zes Rijkscultuurfondsen. Regiospreiding, het verspreiden van het geld over het hele land, is met de jaren een belangrijker criterium geworden. Dat merken culturele instellingen in Amsterdam. Instellingen die een overwegend positieve beoordeling kregen van hun subsidieaanvraag, struikelden over die ene horde: regiospreiding. Het effect was veel groter dan verwacht, zegt Laurien Saraber, sinds dit jaar directeur-bestuurder van het Amsterdams Fonds voor de Kunst.

De schaal waarop de Rijksfinanciering nu wegvalt in Amsterdam, is ongekend, schrijven jullie.

„Het is altijd zo dat een aantal instellingen geen Rijkssubsidie meer krijgt, dat is gewoon de werkelijkheid. Maar nu heeft het zo’n grote omvang. Ik geloof dat meer dan vijftig organisaties die hier in Amsterdam zitten, nu geen geld krijgen van het Rijk. Dus er zijn straks veel meer organisaties in de stad van wie een deel van de financiering waar ze rekening mee hadden gehouden, wegvalt.”

Vindt u dat de regiospreiding van nationale cultuursubsidies te ver gaat?

„Ja. Ik begrijp heel goed dat het belangrijk is om aandacht te hebben voor de regio, en in de regio te spelen. Op dezelfde manier als wij het ook belangrijk vinden dat er in de hele stad genoeg te doen moet zijn. Maar ik denk dat je er het meest aan hebt te kijken naar wat er waar wordt uitgevoerd, in plaats van op de vestigingsplaats te beoordelen. Er zijn ook heel veel Amsterdamse makers actief in de regio’s. Het is nu nog wat te vroeg om conclusies te trekken, maar als ik zie wie er geraakt wordt, en waar die instellingen normaal gesproken te zien zijn, dan gaat het effect van deze keuzes niet alleen in Amsterdam neerdalen.”

De culturele sector in Amsterdam maakt zich zorgen om de onzekere toekomst van het landelijke cultuurbeleid, zien jullie in de aanvragen. Waar gaan die zorgen over?

„Ze zijn bang voor grote bezuinigingen op Rijksniveau. De plannen voor kunst en cultuur zijn nog niet geconcretiseerd, maar er zijn best veel organisaties die de bezuinigingen van Halbe Zijlstra [tijdens het kabinet Rutte I, 2010-2012, red.] nog hebben meegemaakt. Zij denken: nu krijgen we een herhaling. Daarnaast gaat het over: wat is de betekenis van kunst en cultuur in de samenleving en voor het land? Worden we serieus genomen? En wordt gezien hoe belangrijk dit is voor een democratische samenleving, voor burgerschap en voor sociale verbinding?”

De gemeente Amsterdam heeft iets meer geld beschikbaar dan in de voorgaande periode, maar het budget stijgt niet mee met de kosten. Culturele instellingen voorzagen een kaalslag toen dat bekend werd. Zijn hun zorgen terecht?”

„Uiteindelijk heeft 60 procent van alle aanvragers een toekenning gekregen en 70 procent van de 164 toekenningen heeft het aangevraagde bedrag gekregen. Dus dat is toch alles bij elkaar best een mooie uitkomst. Maar er zit ook een andere werkelijkheid onder. Bijvoorbeeld dat we de 22 grootste organisaties vooraf hebben gezegd: je mag niet meer aanvragen dan je nu al krijgt. Dat hebben we niet van harte gedaan, want ook bij die organisaties zijn de kosten gestegen. Maar het was noodzakelijk om de boel niet op slot te zetten.”

Dat betekent, gezien de gestegen kosten, dat ze scherpere keuzes moeten maken. Komt het er op neer dat zij minder activiteiten gaan organiseren?

„Dat wisselt, er zijn partijen die ervoor kiezen om minder te maken. FOAM doet dat bijvoorbeeld. Andere partijen gaan harder inzetten op eigen inkomsten of private financiering.”

Jullie constateren dat organisaties bij problemen rondom sociale veiligheid op de werkvloer vaak nog het wiel moeten uitvinden. Hoe kan het dat zij daar nog niet op zijn voorbereid?

„Je ziet dat er nu preventief meer stappen worden gezet in de sector. Maar het onderwerp is echt de laatste paar jaar in beweging gekomen en veel prominenter aanwezig, omdat er veel vaker meldingen worden gedaan. En dat wil zeggen dat ook organisaties vaker met kwesties geconfronteerd worden dan in het verleden. Maar op het moment dat het zich werkelijk voordoet, dan raken organisaties soms in een soort paniek.

„Ik denk dat het Amsterdam, juist omdat er hier zoveel organisaties zitten, een kans geeft om er collectief meer aan te doen, om werkwijzen uit te wisselen. Misschien met z’n allen trainingen te organiseren voor raden van toezicht en bestuurders.”

Zijn er instellingen die nu geen vierjarige subsidie meer krijgen omdat ze die sociale veiligheid niet op orde hebben?

„Deze onderwerpen zijn een onderdeel van de beoordeling. Wij willen organisaties in principe ook de kans geven om iets op te lossen, maar dan moet je dat wel zien in het plan.”

Correctie 1 augustus: in een eerdere versie van dit artikel stond dat de gemeente Amsterdam in november besluit over de verdeling van het cultuurgeld. De besluiten van het AFK staan echter vast. Dat is aangepast.

Delen





Mail de redactie