Het Spaanse Constitutioneel Hof heeft met zes tegen vier stemmen een omstreden amnestiewet goedgekeurd. De wet, die in 2023 werd aangenomen, verleent gratie aan meer dan 300 mensen die betrokken waren bij het mislukte Catalaanse onafhankelijkheidsproces van 2017.
Premier Pedro Sánchez noemde de uitspraak vanaf de Europese top in Brussel „magnifiek nieuws voor Spanje”. Volgens hem draagt de wet bij aan „de eenheid van Spanje” en is ze bedoeld om de politieke spanningen tussen Madrid en Catalonië te verminderen.
De wet kwam tot stand als onderdeel van een politieke deal tussen Sánchez’ socialistische partij PSOE en de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen ERC en Junts. In ruil voor hun steun aan een nieuwe ambtstermijn voor Sánchez’ minderheidskabinet, zou de premier er onder meer voor zorgen dat separatisten amnestie krijgen.
Verdeeldheid
De wet zorgde vanaf het begin voor politieke verdeeldheid. De conservatieve oppositiepartij Partido Popular (PP) beschouwt die als ongrondwettelijk en diende daarom beroep in bij het hof. „Deze amnestie is niet bedoeld voor het algemeen belang, maar enkel om Sánchez aan de macht te houden”, verklaarde PP-leider Alberto Núñez Feijóo na de uitspraak.
De regering daarentegen ziet de amnestie als een noodzakelijke stap richting normalisering van de verhoudingen met Catalonië. Volgens peilingen is de wens tot onafhankelijkheid onder Catalanen de afgelopen jaren flink gedaald. Uit onderzoek van het Catalaanse onderzoeksbureau Centre d’estudis d’opinió in maart bleek dat nog maar 38 procent van de Catalanen vóór onafhankelijkheid is, tegenover 54 tegenstanders. Een historisch dieptepunt voor de onafhankelijkheidsbeweging.
Komt Puigdemont terug?
Een van de meest besproken aspecten van de amnestiewet is de situatie van de voortvluchtige Carles Puigdemont, de voormalige president van Catalonië die sinds 2017 in ballingschap leeft in België. Hij organiseerde een illegaal onafhankelijkheidsreferendum en riep daarna eenzijdig de onafhankelijkheid uit. De centrale regering in Madrid – toen onder oud-premier Mariano Rajoy – vaardigde een arrestatiebevel uit. Puigdemont vluchtte en leeft sindsdien in Waterloo.
Hoewel veel betrokkenen bij het proces gratie krijgen, is Puigdemont voorlopig uitgesloten van de amnestie. Hij wordt namelijk verdacht van verduistering van publieke gelden bij de organisatie van het referendum. En juist ernstige vormen van malversatie zijn expliciet uitgesloten van de wet.
Zijn advocaat, Gonzalo Boye, heeft aangekondigd in beroep te gaan. Hij hoopt alsnog een juridische opening te vinden die Puigdemont in staat stelt terug te keren naar Spanje zonder arrestatie. Een uitspraak van het hof over zijn specifieke zaak wordt later dit jaar verwacht.
Lees ook
Na Puigdemonts ontsnapping onder de ogen van de politie is in Spanje het vingerwijzen begonnen
