Amma Asante maakte het in Nederland, maar sombert over de toekomst van haar dochters

Maandagmiddag begon ik vast handenwrijvend The rise of the Murdoch dynasty vooruit te kijken. De driedelige BBC-serie staat al een tijd online op NPO Plus, maar ik had het nog niet gezien en nu wordt het de komende maandagavonden uitgezonden op televisie. Natuurlijk keek ik met Succession in mijn achterhoofd, de HBO-serie over mediamagnaat Logan Roy die heerst over zijn imperium én zijn kinderen door verdeeldheid te zaaien.

Het favoriete kind van mediabaas Rupert Murdoch is de eerstgeborene uit zijn tweede huwelijk, en de enige vrouw van de drie, Elisabeth. Zij begon haar carrière in de jaren negentig als baas van het Brits televisiestation BskyB, naast de tabloids (The Sun, News of the world) en kwaliteitskranten (The Times, The Wall Street Journal) het belangrijkste en meest winstgevende bedrijfsonderdeel van haar vader. Zij lijkt het meest op hem, zegt Murdoch zelf. Haar broer Lachlan is charmant, haar broer James slim, zeggen anderen, maar zij is het allebei. Intussen is ze een van belangrijkste Britse mediabazen.

Met Murdoch en Elisabeth nog in ’t hoofd keek ik naar Girls girls girls, een documentaireserie bij de NTR over ‘biculturele’ vrouwen die 25 jaar geleden ook al in een serie werden geportretteerd. Het ging over hun ambities als jonge vrouw, hun obstakels als vrouw van kleur. Programmamaker Soulaima El Khaldi was 19 toen ze die oorspronkelijke serie zag en zichzelf herkende in de vrouwen. Voor haar serie is ze een aantal van hen gaan opzoeken. Zo kwam ze bij Amma Asante, die op haar 25ste een carrière in de politiek ambieerde. Daarin slaagde ze. Eerst werd ze gemeenteraadslid in Amsterdam, daarna Tweede Kamerlid voor de PvdA. Inmiddels heeft ze de politiek verlaten, is ze ook lid van Bij1 en voorzitter van het Commissariaat voor de Media.

Amma Asante is de dochter van een fabrieksarbeider en een kamermeisje. Haar vader zat 25 jaar geleden ook met haar in de documentaire. Hij zei toen dat zijn dochter het aardig deed, maar beter kon. Beter moest. In de serie van nu zegt hij dat zijn dochter achteraf zal beamen dat hij toen gelijk had, met de hoge eisen die hij aan haar stelde. Amma Asante zegt, diplomatiek, dat ze hem geen ongelijk geeft. Omdat ze inmiddels weet dat het harde werken, de offers en de opvoeddiscipline van haar ouders de basis vormen van haar succes.

‘Ik was een unicum’

We zien Asante nu op het hockeyveld haar tienerdochter aanmoedigen. Je denkt: alles is gelukt, het is haar goed gegaan, ze kan haar dochters de jeugd geven die ze zelf had gewild. Tot ze zegt dat haar dochters het straks waarschijnlijk moeilijker zullen hebben dan zij. „Ik was een unicum. Leuk, een zwarte vrouw. Kijk, we hebben er ook één.” Maar haar dochters, die zijn en voelen zich Nederlands, maar Nederlandse ogen zien dat vaak anders. „Mijn oudste dochter werd gezegd op te rotten naar haar eigen land. Naar Ghana? Dat is haar land niet. Mijn kind heeft geen eigen land, dan is dus alles mislukt. Als zij zich hier niet thuisvoelt, wie dan wél?”

Asantes woorden resoneren in wat rapper ICE overbrengt in zijn serie Superleeuwen. Het Marokkaanse voetbalsprookje. Het nationaal elftal van Marokko zorgde eind 2022 voor een sensatie op het WK in Qatar. ICE zoekt vier spelers op die uitkwamen voor Marokko: Hakim Ziyech, Zakaria Aboukhlal, Noussair Mazraoui en Sofyan Amrabat. „Deze voetballers komen uit Nederland, ze hadden dezelfde opvoeding, dezelfde jeugd als ik. Wij moesten Nederlander zijn, maar we bleven Marokkanen.” De voetballers ruilden hun vaderland voor het moederland waar ze niet werden geboren. „Toen ze wonnen, waren ze Nederlanders.” Maar dat hoefde niet meer. Dat gevoel van trots en triomf ervoeren alle Europese Marokkanen, zegt ICE. „Als je geen Marokkaan was, had je er nu één willen zijn.”