Amerikaans gevechtsvliegtuig haalt Chinese spionageballon neer

Spionageballon De Amerikaanse luchtmacht schoot de Chinese spionageballon neer op het moment dat deze voor de kust van de staat South Carolina rondhing. Het Pentagon hield de ballon al meerdere dagen in de gaten.

De spionageballon voordat deze werd neergehaald door de VS.
De spionageballon voordat deze werd neergehaald door de VS.

Foto Nell Redmond/EPA

Voor het oog van tv– én amateurcamera’s heeft een Amerikaans gevechtsvliegtuig boven de Atlantische Oceaan een Chinese ballon uit de lucht geschoten, die volgens de Amerikaanse regering een verkenningsvlucht uitvoerde. Op filmpjes is te zien hoe een vliegtuig op een wit cirkeltje afvliegt, hoe een projectiel ineens afwijkt van de koers van het vliegtuig en het cirkeltje verandert in een vormeloze massa: een leeggelopen ballon.

Spionage-avontuur

Daarmee eindigt een betrekkelijk kort spionage-avontuur met gevolgen in binnen- en buitenland: een diplomatieke reis op het hoogste niveau werd afgeblazen nadat de Amerikanen het object hadden ontwaard en Republikeinse tegenstanders van president Biden riepen om het hardst dat híj de ballon had binnengelaten in het Amerikaanse luchtruim.

Biden zelf zei zaterdag tegen verslaggevers dat hij woensdag al bevel had gegeven de ballon – ter grootte van „twee tot drie schoolbussen” volgens anoniem geciteerde ambtenaren – neer te halen, maar dat de legerleiding het onverstandig vond om dat boven land te doen. Het gevaar dat de neerstortende resten schade of slachtoffers zou maken werd te groot geacht. De ballon werd uiteindelijk neergeschoten buiten de kust van de staat South Carolina.

Wetenschappelijke missie

De Chinese uitleg, dat het een ballon was met een wetenschappelijke missie die door de wind op drift was geraakt, werd door de Amerikanen van de hand gewezen. De ballon, waarvan de Chinezen in hun verklaring ook zelf zeiden dat hij bestuurbaar is, bleef juist treuzelen boven Montana, de staat waar zich een van de drie bekende locaties voor silo’s met kernwapens bevindt. De andere twee locaties liggen in aangrenzende staten.

Hoge ambtenaren van Defensie en Buitenlandse Zaken gaven vrijdag achtergrondinformatie aan journalisten. De ambtenaar van het Pentagon zei dat de ballon geen waardevolle inlichtingen meer kon verzamelen. Hij wilde niet zeggen vanaf welk moment defensie de ballon in de gaten had gekregen en was blijven volgen. Wel dat hij meende dat de ballon weinig méér inlichtingen had kunnen verzamelen „dan wat China waarschijnlijk binnenhaalt via zijn in lage baan om de aarde draaiende satellieten”.

De topambtenaar van het ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat het incident het voor minister Blinken onmogelijk had gemaakt om vrijdag zijn geplande reis naar China te maken. De ambtenaar zei herhaaldelijk dat het bezoek doorgang zou vinden „zo snel als de omstandigheden het toelaten”.

Een rapport van de Amerikaanse nationale veiligheidsraad omschreef China in oktober als „de enige rivaal met zowel de bedoeling om de internationale orde op de schop te nemen als, in toenemende mate, de economische, diplomatieke, militaire en technologische slagkracht om het te doen ook”.

Terwijl sommige Republikeinse politici erop wezen dat soortgelijke verkenningsvluchten vaker worden uitgevoerd én ontdekt in het Amerikaanse luchtruim, probeerden anderen binnenlands politiek vuur uit het incident te slaan. Een hele reeks Republikeinen, onder wie oud-president Trump, lieten weten dat de ballon moest worden neergeschoten. Afgevaardigde Michael McCaul, sinds januari voorzitter van de Huis-commissie voor Buitenlandse Zaken, schreef in een verklaring dat „de regering-Biden heeft toegelaten dat de ballon zijn vlucht vervolgde en dat die nu een direct en voortdurend gevaar voor de nationale veiligheid vormt en de privacy van iedere Amerikaan bedreigt”.

Sommige afgevaardigden moedigden burgers aan op het object te schieten. De ballon hing naar schatting op zo’n 18 kilometer boven de grond.