Amerika zet vol in op superintelligentie

Een dag na zijn inauguratie presenteerde president Trump een grootschalig infrastructuur- en energieproject voor het verder ontwikkelen van kunstmatige intelligentie (AI). Onder de naam Stargate zal de joint venture van private ondernemingen om te beginnen 100 miljard dollar (96 miljard euro) besteden aan de bouw van onder meer nieuwe, grote datacenters.

Die moeten de rekenkracht leveren die vereist is voor nieuwe, geavanceerdere vormen van AI, met name de artificial general intelligence (AGI), die de capaciteiten van de mens zou kunnen evenaren of zelfs voorbijstreven. In vier jaar zou de investering tot 500 miljard dollar moeten oplopen, zonder financiële bijdrage van de overheid.

Hoewel het project al enige tijd loopt, en met de bouw van enkele datacenters in Texas al is begonnen, presenteerde Trump het als een belangrijke bouwsteen voor zijn eigen AI-beleid. Het gaat om een samenwerking van AI-bedrijf OpenAI, software-onderneming Oracle en het Japanse techbedrijf SoftBank. Geflankeerd door de topmannen van de drie ondernemingen (respectievelijk Sam Altman, Larry Ellison en Masayoshi Son) sprak Trump van een „krachtige verklaring van vertrouwen in het potentieel van Amerika onder een nieuwe president”.

Over de financiering is nog veel onduidelijk. Ook het sterk op AI gerichte staatsinvesteringsfonds van Abu Dhabi, MGX, zou betrokken zijn – en binnenkort zouden ook andere investeerders zich kunnen aansluiten. Techondernemer en Trump-adviseur Elon Musk, die een gespannen verhouding heeft met Altman, schreef op X over het project: „Ze hebben het geld niet.” En: „SoftBank heeft aanzienlijk minder dan 10 miljard dollar bij elkaar gekregen. Dat heb ik uit goede bron.”

Hoewel Microsoft de joint venture in een verklaring prees, lijkt de samenwerking tussen OpenAI en Microsoft haar beste tijd gehad te hebben – reden waarom OpenAI zijn rekenkracht elders vandaan moet halen. Volgens bronnen van de Financial Times is Stargate dan ook vooral bedoeld om OpenAI te helpen. Grote uitdagingen zijn het gebrek aan chips en aan voldoende elektriciteit, voor de stroom slurpende datacenters.

---

Michiel Bakker: ‘Dit gaat procenten extra economische groei opleveren’

„Deze enorme investering kan alleen economisch uit als ze leidt tot artificial general intelligence. Dat is dichterbij dan veel mensen zich realiseren. Het gaat enorme gevolgen hebben, voor vrijwel de hele samenleving. AI zal straks vrijwel alles kunnen overnemen wat een werknemer op afstand doet, in zijn eentje op een computer: administratieve taken, informatieverwerking. En ondertussen krijg je in uiteenlopende sectoren, van farmacie tot software, veel innovatie. Het zal procenten aan economische groei per jaar extra opleveren.

Ik denk niet dat we meteen in de singularity belanden [een theoretisch moment waarop mens en machine vrijwel samensmelten], vooral omdat er door alle nieuwe mogelijkheden ook grote bottlenecks ontstaan. Je kunt wel heel veel nieuwe medicijnen ontwikkelen, maar die moeten wel goed getest worden op dieren en mensen, die capaciteit is nu te beperkt. AI zal fantastische nieuwe gebouwen kunnen ontwerpen, maar die moeten nog wel in de echte wereld gebouwd worden.

„AI zal gebruikt worden om beleid beter te maken, in het onderwijs ontstaan allerlei nieuwe mogelijkheden om individueel op maat gemaakt onderwijs aan te bieden, waardoor de docent zich meer zal richten op sociale cohesie en de menselijke kant.

„De VS hebben een groot voordeel als het hier als eerste lukt. Amerika zal de beste AGI waarschijnlijk eerst voor zichzelf houden, en tegelijkertijd veel geld verdienen door de iets ‘dommere’ AI-modellen te exporteren. De beste AGI zal binnen Amerika worden gehouden om innovatie binnen het land extreem te versnellen.”

---

Vanessa Evers: ‘Er ontstaan ook kansen voor Europese onderzoekers’

„Ik werk aan AI met een lichaam. Bijvoorbeeld een robot die medicijnen rondbrengt in het ziekenhuis, die van vorm kan veranderen. Daarmee kun je spelen met hoe zo’n robot interactie heeft met zijn omgeving en met mensen. Om die robots te trainen gebruiken wij nu specifieke AI-modellen met veel data over menselijk gedrag. We stoppen er zó veel gedragsdata in, dat de robot op een gegeven moment kan voorspellen: als iemand met zijn vinger gaat wijzen zal dit wel de juiste reactie zijn.

„Het is interessant dat ook het Japanse SoftBank meedoet aan Stargate, dat zit in hardware en robots. Zo’n samenwerking gaat de technologie een grote impuls geven. Dat levert ook kansen op voor Europese onderzoeksgroepen zoals wij. Omdat wij modellen maken op basis van gedragsdata, hebben wij iets in handen waar ze in de VS nog minder ver mee zijn. Dus ik zie allerlei kansen voor nieuwe samenwerkingen en onderzoeksfinanciering.

„Natuurlijk, het is niet leuk dat ze in de VS weer een gigantische influx krijgen van investeringen en talent, en wij niet. Dat heeft ook te maken met hoe wetenschap in Nederland vaak wordt verbonden aan de directe behoeftes van het bedrijfsleven. Dat is op zich begrijpelijk, maar dan krijg je nooit de fundamentele, grote vernieuwingen en langetermijnvisies die er in de VS wel zijn geweest de laatste jaren. Europa zou bijvoorbeeld meer werk moeten maken van centers of excellence: bundel AI-kennis, -geld en -krachten in specifieke topcentra.”

---

Haroon Sheikh: ‘Dit gaat over de economische strijd met China’

„De enige manier waarop Trump naar technologie kijkt is: de economische strijd met China winnen. Dat is zijn prioriteit, niets mag dat in de weg staan. Daarom heeft hij ook een streep gehaald door een decreet van Biden, dat moest zorgen voor verantwoord gebruik van AI.

„Stargate draait om AI-infrastructuur. Je kan wel zeggen: we moeten meer investeren in AI-bedrijven, maar dit gaat over datacenters, en misschien straks ook wel over de chips die erin gebruikt worden. Dat is ondersteunende technologie, maar ook daarin wil Amerika nu snel een leidende positie innemen.

„Het is een interessante alliantie: Open-AI is een logische partij, het is het bedrijf waarvoor al die rekenkracht nodig is. Oracle beheert datacenters. Opvallend is het Japanse SoftBank, dat geleid wordt door tech-investeerder Masayoshi Son, van wie bekend is dat hij dicht bij Trump staat. Zo laat Japan ook zien aan de kant van Trump te staan.

„Behalve deze drie zouden er nog andere partijen betrokken zijn, zoals het staats-investeringsfonds van Abu Dhabi, MGX. Zij zijn er als financiële partner in gestapt, maar dat is ook een politieke daad.

„Ik geloof niet dat de Europese regels ons op achterstand zetten. Het grotere probleem is de schaal van de investeringen, die kan Europa niet evenaren. Maar AI is een redelijk open veld, waarop nog onverwachte dingen kunnen gebeuren. Dat er bijvoorbeeld een andere manier komt om taalmodellen te trainen. Als dat gebeurt, kunnen wij misschien over een paar jaar zeggen: mooi dat zij zoveel geld hebben geïnvesteerd, zodat wij dat later voor minder geld kunnen nabouwen.”

---

Claes de Vreese: ‘Hopelijk is dit de ultieme wake up-call voor Europa’

„Behalve de aankondiging van deze mega-investering kondigde de regering-Trump ook deregulering aan van AI. Dat zal de snelheid van de ontwikkeling natuurlijk bevorderen, maar vergroot ook de kans op allerlei ongelukken, onethisch gebruik van de technologie, problemen met het soort data dat de bedrijven gebruiken, en wie weet wat nog meer, als er straks daadwerkelijk artificial general intelligence komt.

„De EU had tot nu toe de hoop dat door vroeg te beginnen over regels en beperkingen voor AI, er internationale afspraken zouden komen over hoe deze technologie wel en niet gebruikt mag worden. Misschien is dit de ultieme wake-up call voor Europa.

„En de vraag is: is er een Europees model te verzinnen rondom AI? Een model waarbij je wel die innovatiestappen kan nemen, waar je wel zorgt voor bloei in de AI-industrie, zonder meteen alle kernwaarden los te laten over verantwoord en ethisch gebruik, en bijvoorbeeld rondom energieverbruik. Dat is echt de grote uitdaging van Europa nu.”

---

Salar al Khafaji: ‘Dit is een stap richting magische technologie’

„In de VS snappen ze dat AI vooral om schaalgrootte gaat: zo veel mogelijk data, zo veel mogelijk rekenkracht, en ook zoveel mogelijk energie. Als Amerika daadwerkelijk als eerste land AGI weet te bereiken, tsja, all bets are off. Dat is een soort magische technologie waarvan we ons nog niet kunnen voorstellen wat daarmee allemaal zal veranderen.

„Misschien is het naïef, maar ik denk dat America First vooral ook betekent dat ze zelf die technologie willen verkopen aan Europese bedrijven, zoals ze nu ook met bijvoorbeeld clouddiensten doen. Amerika wil graag de leverancier zijn van de wereld. En als dat zo is, gaan wij als onderneming ook gewoon gebruikmaken van die diensten. Wij ontwikkelen met AI metselrobots voor de bouw; als wij afhankelijker worden van Amerikaanse technologie, levert dat niet de problemen op die wel gelden voor gevoelige sectoren als defensie of de zorg.

„Ik ben pessimistisch over de kans op een inhaalslag van Europa. Alleen al door de enorme hoeveelheid energie die nodig is. Stroomnetten hier zijn nu al overbelast. Stel je voor dat we morgen dit soort datacenters in Nederland bouwen. Gaan we dan massaal olie importeren? Massaal kerncentrales bouwen? Ik weet niet eens hoe we het moeten doen. De schaal van het energieverbruik waar je het hier over hebt, is iets wat alleen nu in Amerika en China zou kunnen.”

---

Jelle Prins: ‘In Amerika en China helpen ze winnaars, hier vooral de starters’

„Ik ben een techno-optimist dus op zich vind ik 500 miljard extra naar AI fantastisch nieuws. Bij Cradle maken we AI-modellen waarmee we eiwitten ontwerpen. Daarmee kunnen we veel ziektes de wereld uit helpen. Maar de Stargate-aankondiging roept ook de vraag op of ze niet vooral heel veel olie en kolen gaan opstoken om de AI-infrastructuur van energie te voorzien. En het is nu nog meer te hopen dat Amerika en de EU niet gebrouilleerd raken, waardoor Europese bedrijven buitengesloten kunnen raken. ⁠

„Voor Cradle maak ik me er niet direct zorgen om, maar als andere Europese bedrijven moeten concurreren met Amerikaanse bedrijven die toegang hebben tot betere modellen van bijvoorbeeld OpenAI, wordt het wel moeilijker.

„De meeste mensen kennen de chatbots, maar dit gaat impact hebben op de farmacie, de chemie, de landbouw, de voedingssector enzovoort. En als we daarvoor in Europa afhankelijk zijn van Amerika, dan is dat gevaarlijk. Nu al bieden Amerikaanse AI-bedrijven sommige functionaliteiten niet in Europa aan omdat regulering dat niet toelaat. En wat als ook vanuit de VS zelf meer beperkingen komen, net zoals bij de chipmachines van ASML en de chips van Nvidia die niet meer naar China mogen? Dan zijn we nog verder van huis. Dus die dingen moeten we toch echt zelf ontwikkelen.

„Amerika en China zijn heel goed in de winnaars helpen, waardoor zij wel de schaal maken die nu nodig is. In Europa zijn we vooral goed in de starters helpen. Eigenlijk hebben we in Europa alleen het Franse bedrijf Mistral dat enigszins in de buurt komt.”

Delen





Mail de redactie