Een staakt-het-vuren in de Gazastrook tussen Israël en Hamas in ruil voor de vrijlating van tientallen gijzelaars die Hamas gevangen nam in het zuiden van Israël is volgens bronnen aan beide zijden vrijwel rond. Ook zou het bestandsakkoord, waarop ook veel andere landen al weken aandringen, vrijlating van honderden Palestijnen uit Israëlische gevangenissen omvatten.
Zo’n wapenstilstand – hoe tijdelijk ook – zou de zwaar geteisterde burgerbevolking in de Gazastrook de hoognodige adempauze gunnen. Velen zitten al weken zonder voldoende voedsel en drinkwater, terwijl de kans op besmettelijke ziekten snel toeneemt door gebrek aan sanitaire voorzieningen op de plaatsen in het zuiden van de Gazastrook waar ze naartoe zijn gevlucht. Ook lijden velen kou door regen en wind. Onduidelijk is echter nog hoeveel hulp er tijdens het staakt-het-vuren naar de burgers kan worden gebracht.
Dinsdagochtend bevestigde Hamas-leider Ismail Haniye in zijn ballingsoord Qatar tegenover het persbureau Reuters en anderen dat een bestand nabij is. Eerder had ook de Amerikaanse president Joe Biden al verklaard dat hij spoedig een akkoord verwachtte. Israëlische bronnen suggereerden dit eveneens. De Qatarese premier Sheikh Mohammed Bin Abdulrahman al-Thani, wiens land tussen Hamas en Israël bemiddelt, onthulde maandag dat er alleen nog over enkele ondergeschikte punten werd doorgepraat.
Oorlogskabinet
Dinsdagavond zou eerst het Israëlische oorlogskabinet – een selecte groep rond Netanyahu en de voormalige oppositie- en legerleider Benny Gantz – de concept-deal bespreken. Daarna zou ook het reguliere kabinet zich er over buigen. Premier Netanyahu zei te hopen dat er „spoedig goed nieuws” over de gijzelaars zou zijn.
Het Franse persbureau AFP meldde van twee mensen die dicht op de onderhandelingen zitten te hebben begrepen dat vijftig tot honderd gijzelaars zouden worden vrijgelaten in ruil voor de vrijlating van zo’n driehonderd Palestijnse gevangenen die in Israël vastzitten. Per dag zouden tien gijzelaars worden vrijgelaten tegen een hoger aantal Palestijnse gevangenen. Het bestand zou in principe vijf dagen gelden. Het zou vooral om vrouwen en kinderen gaan, maar Israël zou ook van Hamas hebben geëist dat echtgenoten van gegijzelde vrouwen, ook al zijn sommigen van hen militairen, werden vrijgelaten. Die eis zou echter door Hamas zijn verworpen.
John Kirby, woordvoerder nationale veiligheid van het Witte Huis, onderstreepte dat er nog niets zeker was tot ook de laatste details rond bestand en ruil geregeld waren. Ook premier Benjamin Netanyahu liet maandag nog niets los over een op handen zijnde deal. „We stoppen niet met vechten tot we de gijzelaars thuis hebben gebracht”, zei hij na een gesprek met familieleden van de door Hamas gegijzelde Israëliërs.
Het gesprek met de familieleden kwam pas met enige vertraging tot stand, nadat zij samen met duizenden anderen in een dagenlange mars van Tel Aviv naar Jeruzalem waren gelopen. Zo hoopten ze de regering te dwingen om zich nog meer in te zetten voor de redding van de in totaal circa 240 gijzelaars, die vermoedelijk nog in handen van Hamas zijn. Of deze gijzelaars nog allen in leven zijn, staat overigens niet vast.
Precedent
Niet iedereen in Israël juicht zo’n bestand en de daaraan gekoppelde ruil van gijzelaars en Palestijnse gevangenen toe. De extreemrechtse Israëlische minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir, voorspelde bijvoorbeeld dinsdag voor de Israëlische televisie dat zo’n deal „rampzalig” zou uitpakken. Hij herinnerde aan de ruil in 2011 van één Israëlische militair tegen 1.027 Palestijnse gevangenen. Volgens hem had dat precedent Hamas juist aangemoedigd veel Israëliërs als gijzelaars mee naar de Gazastrook terug te nemen op 7 oktober, nadat strijders van de beweging eerder die dag een slachting had aangericht in het zuiden van Israël die zo’n 1.200 Joden het leven kostte.
De laatste dagen had dezelfde Ben-Gvir de woede van de familie van gijzelaars gewekt met een wetsontwerp dat in de doodstraf voor terroristen voorziet. Maandag werd dit aan de Knesset, het parlement, voorgelegd. Hoewel er vooralsnog niet voldoende steun is voor dit wetsontwerp, vrezen familieleden van gijzelaars dat dit Hamasstrijders er juist toe kan aanzetten hun dierbaren te doden.
