AFM zette druk op Goldman Sachs na aandelentransactie Philips

Posted on September 12, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Toezichthouder De bank hielp de familie Agnelli aan boord bij Philips. De Autoriteit Financiële Markten dwong Goldman Sachs tot meer openheid over de transactie.

Stefan Vermeulen

12 september 2023 om 20:57

Leestijd 3 minuten

Het kantoor van Philips in Amsterdam. De vraag is of andere beleggers in het medisch concern benadeeld zijn door de transactie van Goldman Sachs. — **Het kantoor van Philips in Amsterdam.** De vraag is of andere beleggers in het medisch concern benadeeld zijn door de transactie van Goldman Sachs. Foto Eva Plevier/ANP

Zakenbank Goldman Sachs heeft vorige week onder druk van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), de toezichthouder op de beurs, alsnog melding gedaan van een eerder deze zomer opgebouwd belang in Philips. Het gaat om een zogeheten shortpositie van ruim 12 procent. Dat bevestigt de AFM na berichtgeving hierover door Het Financieele Dagblad.

Goldman Sachs bouwde het belang in stilte op, ogenschijnlijk met de bedoeling Exor Holding bij Philips aan boord te helpen als aandeelhouder. Exor maakte op maandagochtend 14 augustus bekend dat het een belang van 15 procent in het medisch concern had verkregen. Voor de buitenwereld kwam die investering als een complete verrassing.

Exor Holding is de investeringsmaatschappij van de steenrijke Italiaanse familie Agnelli. Het is onder meer eigenaar van sportwagenfabrikant Ferrari, voetbalclub Juventus en tijdschrift The Economist. Het fonds is aan de Amsterdamse beurs genoteerd en heeft een beurswaarde van ongeveer 20 miljard euro.

Lees ook: Fiat-familie vertrouwt op de veerkracht van het kwakkelende Philips

Cruciale rol

Kort na de transactie bleek al uit stukken die Exor bij de Amerikaanse beursautoriteiten inleverde, dat zakenbank Goldman Sachs als adviseur een cruciale rol had gespeeld. Via de aankoop van onder meer 95 miljoen zogeheten call-opties – aandelen die op een later moment geleverd worden tegen een vooraf afgesproken prijs – verkreeg Goldman grote belangen in Philips. Dat het hierbij ook een grote shortpositie innam (het doorverkopen van aandelen die je niet zelf bezit, maar hebt geleend), maakte Goldman niet bekend. Bij een shortpositie van boven de 3 procent hebben beleggers een meldplicht.

Exor had zelf tot 30 juni een belang van 2,99 procent in Philips opgebouwd, net onder de wettelijke meldplicht. Dankzij de aandelen die Goldman Sachs op 14 augustus vermoedelijk aanleverde, kwamen de Italianen in een klap op het belang van 15 procent uit, zonder dat ook Exor hiervan eerder melding had hoeven doen.

Onder beleggers riep de transactie na de bekendmaking veel vragen op. De belangrijkste: voorkwam Exor dankzij deze constructie dat de interesse in Philips bekend werd, en dus dat de koers tijdens het inkopen van aandelen ging oplopen? Mede naar aanleiding van deze vragen heeft toezichthouder AFM de transactie de afgelopen weken „nader geanalyseerd”, verklaart een woordvoerder. Na gesprekken met Exor en Goldman Sachs maakte die laatste partij vorige week alsnog het eerder opgebouwde belang bekend.

„Wij vonden: er ontbreekt een stukje van de puzzel”, zegt de AFM-woordvoerder in een toelichting. „We zijn er de afgelopen weken druk mee bezig geweest en kwamen tot de conclusie: dit dient te worden gemeld.” Bij beleggers die niet aan de meldplicht voldoen kan de AFM in het uiterste geval boetes opleggen.

Wij vonden: er ontbreekt een stukje van de puzzel

AFM-woordvoerder

De ingreep van de AFM tekent het unieke karakter van de transactie. Dat een grote belegger op deze manier in alle stilte een groot aandelenpakket opkoopt, kwam in de beursgeschiedenis vrijwel nooit voor.

„De finesses van de transactie kennen we nog steeds niet allemaal,” zegt Rients Abma van Eumedion, belangenbehartiger van institutionele beleggers. „Goldman Sachs heeft de aandelen warschijnlijk op 14 augustus ingeleend om ze daarna aan Exor te leveren, dus zonder ze te bezitten. Dat komt neer op een bruto shortpositie. Dat laatste is pas vorige week gemeld en dat is verrassend. Kennelijk zijn de regels rond die meldplicht voor interpretatie vatbaar.”

Ook bij beleggersvereniging VEB leven nog vragen over de transactie. „Er is een fout gemaakt door het niet te melden, de meldingen zijn immers bijgewerkt in het AFM-register. Nu willen wij weten: zijn beleggers hierdoor benadeeld? Als je voor de bekendmaking in het aandeel Philips hebt gehandeld, deed je dat op basis van onvolledige informatie”, zegt Joost Schmets van de VEB. De beleggersvereniging gaat nog opheldering vragen aan de betrokken partijen.

Verder onderzoek?

Of de AFM na de ingreep van vorige week nog verder onderzoek doet, wil de woordvoerder niet zeggen. Wel gaat de toezichthouder binnenkort met verschillende marktpartijen in gesprek naar aanleiding van de Philips-transactie. Een „dialoog met de sector”, noemt de AFM-woordvoerder het. Abma van Eumedion: „Die discussie zal onder meer gaan over de vraag: moet er meer transparantie zijn? En welke lessen trekken we hieruit?” Ergens komende maand zou het gesprek moeten plaatsvinden.

Overigens zijn de meeste beleggers niet ongelukkig met de binnenkomst van Exor bij Philips. Het concern verloor vorig jaar meer dan de helft van zijn beurswaarde en worstelt al tijden met een reeks rechtszaken vanwege problemen met slaapapneu-apparaten. Afgelopen week schikte het concern nog een van die kwesties in de Verenigde Staten, volgens persbureau Bloomberg voor (omgerekend) minstens 448 miljoen euro.

Abma: „Het is goed dat Philips hiermee een stabiele, betrokken aandeelhouder aan boord heeft gekregen die de langetermijnstrategie van de onderneming ondersteunt. Zij houden een oogje in het zeil, daar profiteren andere aandeelhouders ook van.” Exor heeft met Philips contractueel vastgelegd dat het belang nooit boven de 20 procent mag uitkomen, zodat een volledige overname uitgesloten is.

Exor en Goldman Sachs wilden niet reageren op vragen.

Vertraging door Duitse grenscontroles, met een lage opbrengst: ‘Ik heb pantoffels voor m’n oma mee’

admin
October 3, 2024
0

Natúúrlijk worden juist zij eruit gepikt: „We zijn twee jonge gasten, we zien er wat slaperig uit en we rijden ook nog eens een dure auto”, zegt Daniël van Doorn (33). Ondanks zijn dikke wollen trui staat hij deze woensdagavond rillend naast zijn BMW. Het is fris. Naast hem steekt Vincent Greveling (33) een sigaret op. Net hebben ze een halfuur lang toegekeken hoe een paar Duitse agenten hun auto uitkamden. De mannen komen uit Dordrecht en rijden naar Tsjechië, waar Van Doorn familie en een weekendhuis heeft. „Ik heb pantoffels voor m’n oma mee”, zegt hij. „En koeken en thermoskannen.”

„Daar keken ze ook in”, zegt Greveling. „Het viel mij vooral op dat het allemaal erg officieel ging.” Van Doorn: „We moesten eerst onze handen naar voren houden. En daarna meelopen om te kijken wat de agenten deden, of ze niet zomaar in onze portemonnees zaten enzo.” De paspoorten van de mannen zijn ook gecheckt. Nu mogen ze weer door.

Op deze rustplaats, waar de A1 van Hengelo overgaat in de Bundesautobahn 30 richting Osnabrück, houdt de Duitse politie sinds half september – 24 uur per dag, zeven dagen per week – grenscontroles. Die zijn onderdeel van het Duitse beleid tegen illegale immigratie. Twee rijstroken op de driebaansnelweg zijn afgezet met oranje kegels. Alle vrachtwagens, busjes en personenauto’s worden één baan ingesluisd, richting rustplaats. Het gevolg is een kleine file en in de spits zo’n twintig minuten vertraging.

Al het verkeer op de A1 bij De Lutte moet via één baan langs de grenscontrolepost.

Afgelopen anderhalve week gebeurden bij deze grensovergang bij De Lutte twee dodelijke ongelukken. Dinsdagavond botste een 31-jarige man uit Polen op een vrachtwagen in de file voor de grenscontrole. De week ervoor overleed op dezelfde manier een 26-jarige man uit Hengelo. De Nederlandse politie doet op het moment onderzoek naar de precieze oorzaak van de twee ongelukken. Rijkswaterstaat plaatste dinsdagavond extra mobiele waarschuwingsborden.

Vrij Europa

Het is niet het langzaam rijdend verkeer dat Van Doorn en Greveling dwars zit. „In een vrij Europa is dit wel erg beperkend”, zegt Van Doorn. Greveling valt hem bij. „En ik ken dit ook gewoon niet meer. Dit komt door die rechts-nationalistische golf die door Europa gaat.” Van Doorn: „Mijn moeder is in de jaren tachtig uit Tsjechië gevlucht. Toen was het ook fijn dat ze in Nederland terecht kon.”

Alle auto’s en vrachtwagens passeren bij de rustplaats allereerst een witte partytent met daarin twee Duitse agenten. Zij sorteren hier enkel de vrachtwagens. We kijken vooral naar nummerborden”, zegt een jonge agent (24) met in zijn handen een groot geweer. Hij wil zijn naam niet in de krant. „Trucks die niet uit de EU komen, uit Turkije bijvoorbeeld, sturen we richting controle”, vertelt hij. Maar veruit de meeste vrachtwagens mogen meteen doorrijden. „Als we die allemaal door de check sturen, krijgen we een opstopping”, zegt de agent. Een man in een wit busje rijdt voorbij, kijkt de agenten aan en schudt afkeurend zijn hoofd.

Ze zijn jong en waren naar Amsterdam. Dan zijn er misschien drugs in het spel

Duitse agent
voert grenscontroles uit

Alle personenauto’s worden doorgestuurd naar de tweede check. Dat is een blauw tentje van waaruit de boomlange agent Dean (25) af en toe zijn hoofd naar voren buigt en door de achterruiten kijkt. Soms begint hij een praatje. Dan stuurt hij de auto’s de snelweg weer op óf naar de parkeerplaats voor een uitgebreide controle. „Ik kijk naar het soort auto, het nummerbord”, vertelt Dean. Geblindeerde ramen zijn verdacht. „Ik kijk of mensen veel tassen bij zich hebben, slecht gekleed zijn of stinken.” Dat zijn tekenen dat iemand lang onderweg is. Dean gebaart terwijl hij praat naar twee blonde mensen in een auto met Nederlands kenteken, zij mogen door. „Guten Abend”, zegt hij tegen een man van kleur in een auto met Duits nummerbord. „Sprechen Sie Deutsch?”

Twee zwarte mannen van middelbare leeftijd in een Audi worden stopgezet. Een groep Duitse jongens wordt een voor een uit hun auto gehaald en gefouilleerd, dan mogen ze doorrijden. „Ze zijn jong en waren naar Amsterdam”, zegt een agent. „Dan zijn er misschien drugs in het spel.”

‘Chauffeur kent de mensen niet’

Er komt een Flixbus aangereden. Deans collega begint in het Pools een gesprek met de chauffeur en dan moet de bus afslaan naar de parkeerplaats. „De Flixbussen controleren we áltijd”, zegt Dean. „Want de chauffeur kent de mensen in de bus niet.”

Flixbussen worden altijd gecontroleerd. „Want de chauffeur kent de mensen in de bus niet.”

Spannend vinden Dean en zijn collega’s het hier op zijn zachtst gezegd niet. Hiervoor werkte hij vooral bij demonstraties en voetbalwedstrijden, zegt Dean. Illegale immigratie zien ze op deze grens weinig. Na ongeveer een week liet de Duitse politievakbond zich sceptisch uit over de controles aan de Duitse westgrens. Het zou wat illegale migratie betreft niet veel opleveren en controleposten worden omzeild. „Dat klopt”, zegt Dean desgevraagd. „Zo denken alle agenten er hier over.”

De grote groene Flixbus staat een halfuur stil op de parkeerplaats. De Nederlandse Bastiaan Sizoo (26) steekt zijn hoofd uit de deur. Hij is op weg naar zijn vriendin in Berlijn. „Tja, ik moet iets langer wachten. Ik koos voor de Flixbus, dus een beetje ongemak hoort erbij”, zegt hij. „Maar zo’n controle ziet er wel grimmig uit als je komt aanrijden”, zegt hij. „En het voelt niet heel erg Europees.”

Verenigd Koninkrijk geeft soevereiniteit over Chagos-eilanden na lang geschil terug aan Mauritius, maar kan oorspronkelijke bevolking ook terug?

admin
October 3, 2024
0

Het is de laatste Britse kolonie in Afrika: de Chagos-archipel in het hart van de Indische Oceaan. De ringvormige eilandengroep, omgeven door weelderige vegetatie en lange witte zandstranden, is al decennialang inzet van juridisch en diplomatiek getouwtrek – en van een slepende strijd voor gerechtigheid van de oorspronkelijke bewoners.

Donderdag kondigde de Britse regering na jarenlange onderhandelingen een akkoord aan met Mauritius over de gedeeltelijke teruggave van de soevereiniteit van de eilandengroep, die ondanks de Mauritiaanse onafhankelijkheid in 1968 onder Britse controle bleef.

Hoewel de stap kan worden gezien als een trendbreuk van Labour-premier Keir Starmer met voorgaande Britse regeringen om meer zorg te dragen voor het internationale recht, zoals hij eerder had aangekondigd, is het echter de vraag of de rechten van de inheemse bevolking daadwerkelijk zijn hersteld.

Grimmige geschiedenis

Aan de zeven atollen (ringvormige eilanden) en meer dan zestig individuele eilanden tellende Chagosarchipel kleeft een grimmige geschiedenis. Vanaf de jaren zestig deporteerden Britse autoriteiten grote delen van de inheemse bevolking uit het gebied om plaats te maken voor een Amerikaans-Britse marinebasis op het grootste eiland, Diego Garcia. In wat wordt beschouwd als een misdaad tegen de menselijkheid, dreven de Britten zo’n 1.500 Chagossianen met geweld uit hun huizen. Zij werden aan hun lot overgelaten op Mauritius en de Seychellen.

Het akkoord is door verschillende Britse media geprezen als historisch en wordt toegejuicht door de Amerikaanse president Joe Biden. Toch klinkt vanuit mensenrechtenorganisaties kritiek. Onderdeel van het akkoord is de afspraak dat het Verenigd Koninkrijk, tegen betaling, de soevereiniteit over Diego Garcia voor een aanvankelijke periode van 99 jaar behoudt. Precies dat element was voor mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) aanleiding om scherp te zijn in haar kritiek.

„De overeenkomst claimt de onrechtvaardigheden tegen de Chagossianen aan te pakken, maar lijkt de misdaden voort te zetten”, aldus Clive Baldwin, juridisch adviseur bij HRW, in een schriftelijke reactie aan NRC. De mensenrechtenorganisatie spreekt van een „aanhoudende koloniale misdaad”, omdat Chagossianen nog zeker „een eeuw lang geweerd worden van Diego Garcia”.

De overeenkomst claimt de onrechtvaardigheden tegen de Chagossianen aan te pakken, maar lijkt de misdaden voort te zetten

Clive Baldwin
Human Rights Watch

Volgens de Britse minister van Buitenlandse Zaken, David Lammy, bleef de Diego Garcia-basis buiten schot in het akkoord omdat deze van belang is voor „de wereldwijde veiligheid en de bescherming tegen illegale migratieroutes in de Indische Oceaan”. Ook de Amerikaanse regering benadrukte de „cruciale rol in de nationale, regionale en wereldwijde veiligheid”.

De Chagossiaanse gemeenschap voelt zich uitgesloten van het besluitvormingsproces dat tot het akkoord heeft geleid. In een verklaring schrijft Chagossian Voices, een belangenorganisatie van de inheemse bevolking, de details van de overeenkomst via de media te hebben vernomen en zich „machteloos en stemloos” te voelen. De Chagossianen beschouwen zichzelf als consequent en opzettelijk genegeerd en eisen volledige betrokkenheid bij de opstelling van het verdrag.

Herhuisvestingsfonds

De Mauritiaanse roep om soevereniteit kreeg de afgelopen jaren bijval van internationale rechtsinstellingen, de Verenigde Naties en een groeiend aantal landen uit de internationale gemeenschap. Sommige analisten van de BBC wijzen zelfs op de Brexit als een factor voor de tanende internationale positie en invloed van het Verenigd Koninkrijk in dergelijke kwesties.

Hoewel de verdreven Chagossianen volgens het akkoord het recht hebben om terug te keren naar de overige eilanden, en er een ‘herhuisvestingsfonds’ wordt opgericht voor hen, is het onduidelijk of zij op korte termijn kunnen terugkeren. Grote delen van de eilanden zijn momenteel onbewoonbaar, en er zijn aanzienlijke investeringen nodig om ze weer leefbaar te maken.

Vrij Nederland verbouwd, maar niet verbeterd

admin
October 3, 2024
0

Vrij Nederland maakt een frisse herstart. Afgelopen donderdag werd het vernieuwde maandblad feestelijke gelanceerd in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Volgens de nieuwe hoofdredacteur en uitgever Sander Heijne schreeuwt juist deze tijd om een progressief opinieblad. Andere nieuwsmedia dan de zijne zijn volgens hem niet in staat om de opkomst van extreemrechts in Nederland te onderkennen en te bestrijden.

Begonnen als illegaal verzetsblad in de Tweede Wereldoorlog, beleefde het lijfblad van de linkse intelligentsia zijn gloriejaren in de jaren zeventig en tachtig, met toonaangevende reportages, columns en interviews, en oplages die boven de honderdduizend uittorenden. Sindsdien liepen de lezers langzaam weg. In de afgelopen vijftien jaar daalde de betaalde oplage van 45.000 naar 13.000 en leed het blad een verlies van negen miljoen euro. Reden waarom uitgever DPG het blad dit jaar afstootte door het in een aparte stichting onder te brengen, onder leiding van Sander Heijne. Het grote verschil met de vorige pogingen tot reanimatie: dat waren vooral bezuinigingsrondes, terwijl Heijne nu een vertrekpremie van twee miljoen euro meekrijgt zodat hij kan investeren in bijvoorbeeld het aannemen van nieuwe mensen.

Naast de dagelijkse en wekelijkse online verspreiding verschijnt maandelijks een papieren tijdschrift. In die laatste uiting moeten langere, verdiepende beschouwingen komen, veel cultuur, en iedere maand een vast thema. Het nieuwe Vrij Nederland moet minder elitair en meer „streetwise” worden dan concurrent De Groene Amsterdammer.

Laat ik maar meteen de pleister eraf rukken: dat alles is nog niet gelukt. Het nieuwe maandblad heeft een onaantrekkelijke cover – met de kaart van Nederland in zwart silhouet op een wit vlak. De inhoud is een onoverzichtelijke, lange stroom van vooral columns en rubrieken. Geen lange beschouwingen, vrijwel geen cultuur. Het thema ‘(On)vrij’, dat een derde van het nummer vult, wordt zeer breed ter hand genomen. Keuzestress, Wilders, West-Papoea, verslaving, een clownscursus in Parijs? Nee, ik zie geen verband. Gemarteld worden door het Indonesische leger is iets anders dan overweldigd worden door het aanbod in de elitaire sportschool Saints & Stars. Op deze manier hol je het toch al brede thema uit.

Waar ik eigenlijk op had gehoopt was dat Vrij Nederland mij zou trakteren op prikkelende, nieuwe inzichten over de opkomst van radicaalrechts en daarmee gepaard gaande hetze tegen migranten. Maar de beschouwing over Wilders van Thijs Broer bakt alleen oude kliekjes op (weer die Droomvlucht). Dat de Partij van de Vrijheid geenszins naar vrijheid streeft, zoals hij betoogt, lijkt me een open deur.

Vergeten door te vragen

Voorin staat een interview met VDD-Kamerlid Ulysse Ellian die onweersproken poneert dat de islam een groot gevaar voor Nederland vormt. Wanneer je een VVD’er interviewt, lijkt me momenteel maar één vraag van belang: waarom zit de liberale partij in de regering met de PVV? Omfloerst wordt die vraag wel gesteld, waarop Ellian antwoordt: „Ik probeer zelf niet al te veel stil te staan bij deze samenwerking.” Een onthullend antwoord, dat schreeuwt om doorvragen. Wat niet gebeurt.

Oké, het is een opinieblad, maar na de lange stroom voor de hand liggende meningen, was ik blij verrast dat er eindelijk een reportage langs kwam. De drie reportages in dit nummer – over de omgang van de politie met verwarde personen, over mensen die geen advocaat kunnen betalen, en over onderdrukking in West-Papoea – zijn de hoogtepunten deze maand, alleen al omdat je er iets van opsteekt.

Luister naar