Achter de schermen bij een kleine ploeg in de grootste wielerronde. ‘Door die koelvesten zie je de reclame niet. Dit is wel de Tour hè’

Ze zijn pas dertig kilometer onderweg in de Tour, de vrouwen van de Belgische ploeg AG Insurance Soudal Quick-Step, als ze hun eerste van zeven rensters al verliezen. En niet de minste. De Spaanse Mireia Benito, master in de microbiologie en lid van een rockband, is dit seizoen aangetrokken om kopvrouw Ashleigh Moolman bij te staan in de heuvels en de bergen, maar verliest haar evenwicht in een niet zo steile afdaling en duikt over haar stuur een berm in. Ze landt op haar hoofd. Door de klap verliest ze haar bewustzijn.

Maaike Boogaard raast er in het peloton voorbij. In een flits ziet ze dat er een ploeggenoot roerloos in de berm ligt, maar ze weet niet om wie het gaat. Straks is het Ashleigh. Dan moeten ze met z’n allen wachten.

Via haar oortje en het microfoontje in haar wielershirt zoekt ze contact met de ploeg. „Kan iedereen zich even melden”, roept ze. Een voor een noemen ze hun namen. Romy, Lotta, Justine, Ashleigh, Julia. Maar Mireira’s stem hoort ze niet. Ploegleider Jolien D’hoore bevestigt dat het de Spaanse is die daar naast de weg lag. Ze wordt, vanzelfsprekend, meteen uit koers gehaald. Abandon Benito. Moolman, gestart met podiumambities, is in het eerste uur van de Tour al een adjudant kwijt.

Ploegarts Sophie van Bakel (29), die volgend jaar hoopt te promoveren op gespecialiseerde voeding voor longpatiënten, is snel ter plaatse. Ze zit in de tweede volgwagen om meteen medische zorg te kunnen verlenen. Volgens protocol gaat ze met Benito mee naar het ziekenhuis.

Bij aankomst in het ziekenhuis in Clermont-Ferrand wordt er haast gemaakt met een scan van de hersenen en het lichaam. Benito brak niets, maar heeft wel een hersenschudding. Van Bakel stelt een ‘concussion protocol’ in werking en regelt het papierwerk met de verzekering. Fysiotherapeut Jessica Van Melkebeke houdt Benito die avond in de gaten. De volgende dag zal ze naar huis vliegen. De ploeg laat haar tot die tijd zoveel mogelijk met rust, bespreken ze tijdens de staffmeeting na afloop van de eerste etappe, geleid door sportief manager en oud-renner Servais Knaven. Zijn vrouw Natascha den Ouden, initiatiefnemer van de ploeg, zit achterin de bus. Dat Benito is uitgevallen doet haar pijn, omdat ze weet van hoe ver ze is gekomen. In januari verloor ze haar beste vriendin, de leadzanger van de rockband waar zij deel van uitmaakte.

Door het uitvallen van Benito was het een hectische eerste Tour-dag voor de Belgische formatie. Er valt dus genoeg na te bespreken in de teambus, die werd geleend van de mannenploeg en staat geparkeerd in de kalme binnentuin van hotel-restaurant Les Hirondelles, de eerste twee dagen de uitvalsbasis even buiten Clermont-Ferrand. Het is de eerste keer dat het team met zo’n luxe touringcar op pad is.

Binnen is er ruimte voor een grote eettafel waar zoutjes, worst en kaas in bakjes staan uitgestald. Eromheen staan lederen stoelen voor de rensters, maar die zitten aan hun diner in het hotel of worden gemasseerd, dus is er plaats voor de voltallige staff. Voor de meeting begint, kijkt iedereen eerst op een groot tv-scherm naar de laatste sprint van de Tour de France voor mannen. Daarna neemt Knaven het woord. Omdat er een journalist aanwezig is, spreekt men af om de medische briefing op een ander moment te doen.

Geen lekke banden

Op de crash van Benito na zijn Knaven en zijn ploegleider d’Hoore tevreden over de eerste etappe. „Doelen goed uitgevoerd”, zegt hij staccato. „Ash heeft gedaan wat ze moest doen. Ik snap alleen helemaal niets van de tactiek van veel andere ploegen. Ze laten Lotte [Kopecky, etappewinnares] in de afdaling wegrijden. Dit had al een eerste schifting in het klassement kunnen zijn. Onze tactiek was goed, maar andere ploegen doen niet mee.”

Lees ook: Ashleigh Moolman zit in een ‘fijne mental space’ en wil op haar 37ste de Tour winnen

D’hoore haalt aan de andere kant van de bus haar schouders op. Ze heeft een laptop op schoot waarop ze een powerpointpresentatie voorbereidt over de tweede etappe, een gevaarlijke heuvelrit. „Ik heb mooie dingen gezien bij ons. Romy [Kasper] is goed, Julia [Borgström] ook. Ashleigh vertrouwt hen volledig. Dat is goed voor de rest van de Tour.” Over de andere ploegen zegt ze: „Het is wat het is.” Knaven blijft zitten met het gevoel dat zijn kopvrouw al een slag had kunnen slaan. „Ze rijdt anders dan vorig jaar”, zegt hij over de renster die dit seizoen overkwam van SD Worx. Agressiever. Zelfverzekerder.

Zo doorloopt de staf een aantal facetten. „Technisch was alles op punt”, zegt Knaven. „We hadden geen lekke banden. Ook de voertuigen zijn de etappe goed doorgekomen.” Op de logistiek is er wel wat aan te merken. Een van de verzorgers was erg onder de indruk van Benito’s val. Dat veroorzaakte onrust. En kennelijk hadden veel vrouwen aangegeven dat ze last hadden van de warmte in en om Clermont-Ferrand. Bij de start kregen ze ijsvesten om zich te koelen, maar dat wil Knaven in het vervolg van de Tour niet meer hebben, in elk geval niet tijdens de ploegpresentatie elke ochtend voor de etappe, en ook niet tijdens interviews. „Door die vesten zie je de reclame op de shirts niet meer. Dit is wel de Tour hè.” Hij weet hoe belangrijk sponsorexposure is.

Den Ouden en Knaven zijn „dit project” in 2018 begonnen met een „clubploegje” van zes junioren, met als missie uit te groeien tot een opleidingsploeg die jonge rensters naar de wereldtop begeleidt. Het team werd elk jaar een beetje groter en professioneler. In 2019 kwamen er naast junioren ook belofterensters onder 23 jaar bij, in het coronajaar 2020 kreeg de ploeg een continentale status, met een eliteteam. Vorig jaar ging dat team al naar de Tour de France, met sommige rensters die nog nooit een wedstrijd op het hoogste niveau hadden gereden, laat staan de Tour. Slechts vier van de zeven rensters haalden de finish. Dit seizoen is alles anders.

In oktober 2021 hing Patrick Lefevere bij Knaven aan de lijn, de patron van het mondiale wielrennen, teambaas van de mannen van Soudal-Quick-Step. Hij staat bekend om zijn kritische houding ten aanzien van het vrouwenwielrennen. Lefevere vindt dat vrouwen te veel betaald krijgen voor het niveau dat ze laten zien, maar ziet ook in dat er geld voor nodig is om dat niveau omhoog te krijgen. Hij was het die ervoor zorgde dat AG Insurance, een grote verzekeringsmaatschappij in België, met hem in het vrouwenwielrennen stapte. Op die manier konden Knaven en Den Ouden hun passie verder uitbouwen. Grote ambitie: gestaag uitgroeien tot een ploeg die kan wedijveren met de wereldtop. Ze willen scouten, opleiden en meedoen om de winst, vanaf de junioren tot de elite.

Den Ouden, vier keer Nederlands kampioen veldrijden en nu manueel therapeut, noemt zichzelf een „altruïst en idealist”. Ze wil met haar ploeg jonge meiden „opleiden als mens en niet alleen als topsporter”. Een van de dingen die ze graag ziet bij rensters die bij haar ploeg komen fietsen, is dat ze een opleiding hebben gehad, zodat ze na hun carrière niet in een zwart gat vallen. „Het is belangrijk voor hen om te beseffen dat ze geen wielrenner zijn, maar aan wielrennen doen. Wat wij doen is ideologisch, en niet per se commercieel.”

Tegenwind voorspeld

Op de ochtend van de tweede etappe luisteren zes rensters met zenuwachtige gezichten naar de presentatie van ploegleider D’hoore. Voor ze begon aan haar tactische bespreking was de sfeer nog uitgelaten, met Moolman die de groene puntentrui uit het plastic haalde en door haar ploeggenoten Hulk werd genoemd, maar nu er beelden verschijnen van de zes klimmen die ze voor de kiezen krijgen, staat bij sommigen de angst toe.

Er is de hele dag tegenwind voorspeld en de eerste dertig kilometer van de rit gaan bergop. „Wees attent op aanvallen zonder al te veel energie te verspillen”, zegt D’hoore. „Gebruik het vlakke middenstuk om te eten en te drinken. En Ash, probeer wat op de laatste klim als je kunt. Julia, Maaike en Romy: probeer zo lang mogelijk te overleven. Het wordt lijden.” Knaven neemt het over: „Ik wil jullie niet zenuwachtig maken, maar dit gaat zwaar worden. Onthoud goed: als je begint af te zien, raak dan niet in paniek. Bedenk dat de rest ook afziet. We hebben kansen deze rit. Ash: als Annemiek [van Vleuten] en Demi [Vollering] wat doen in de finale, go.” D’hoore: „En vergeet niet om plezier te maken.”

De ploeg rijdt een ijzersterke rit. Moolman eindigt in Mauriac als eerste van de favorieten op plaats vier en zegt zich „heel goed” te voelen. Justine Ghekiere, pas drie jaar geleden met wielrennen begonnen als coronasport, begint aan de finish te huilen. Ze werd gelost in de laatste afdaling. „Ik had echt supergoede benen en had meer voor Ash willen doen.” De volgende ochtend is ze weer de oude. Verzorger ‘Lampie’ [Thierry Lampaert] zegt dat ze nog wel een rit moet winnen. Hij heeft een weddenschap met haar. Als ze wint, krijgt hij haar Oakley-zonnebril, vertelt ze lachend. Tegen twee jochies met de bolletjestrui die met haar op de foto willen, zegt ze: „Vandaag ga ik die trui proberen te pakken.”

Die eer gaat naar de Belgische Julie Van de Velde, die op 300 meter van de streep wordt gegrepen door het peloton. AG Insurance doet wat ze moeten doen, ze laten Moolman geen trap te veel doen.

Die avond heeft verzorger Bart Verholen massagedienst in een Ibis-hotel even buiten Brive-la-Gaillarde, randje Dordogne. Op kamer 2015 kneedt hij eerst de vermoeidheid van de Duitse routinier Romy Kasper uit de benen, waarna het de beurt is aan Maaike Boogaard uit Hoorn. Ze komt glimlachend binnen, zoals ze eigenlijk al de hele Tour doet. Verholen loopt even naar buiten zodat Boogaard zich kan uitkleden en met een handdoekje op de massagetafel kan plaatsnemen.

Na alles wat er de afgelopen jaren in het vrouwenwielrennen gebeurd is op het gebied van grensoverschrijdend gedrag, is het opvallend dat er bij AG Insurance geen vierogen-principe geldt, zeker waar mannen rensters masseren. Kwestie van logistiek, zegt Verholen. Dit is nog een ploeg in opbouw. Boogaard vertrouwt de verzorgers bij haar ploeg volledig. Ze vindt het zelfs prettig dat er meestal niet nog iemand bij de massage aanwezig is, zodat ze zich volledig kan ontspannen.

De 24-jarige renster, schoonheidsspecialiste, heeft in de eerste drie etappes al flink afgezien, vertelt ze, terwijl Verholen haar bovenbenen losmaakt. „Het niveau is ontzettend hoog, hoger dan vorig jaar. Er zijn steeds meer rensters die voltijds kunnen trainen, omdat het minimumsalaris in de WorldTour verder omhoog gaat [nu ruim 32.000 euro per jaar] In het begin moest ik nog blijven werken als hulp in een kapperszaak. Nu kan ook ik voltijds met mijn sport bezig zijn.”

Ook zij is naar de Tour gekomen om Moolman bij te staan. Ze vindt het „gaaf” om met „zo iemand” te mogen werken. Zeker omdat Moolman heeft aangegeven dat ze in vorm van haar leven verkeert. Ze heeft haar zinnen gezet op de vierde etappe. En op de gele trui. „Dat is toch supervet”, zegt Boogaard. „Straks winnen we de Tour.”

Lees ook: Veel wielerprofs hebben een verstoorde verhouding met eten. En daar wordt nauwelijks over gesproken

De rit wint Moolman niet, omdat Yara Kastelijn solo wegblijft, maar achter Van Vleuten en Vollering sluipt ze als zevende over de finish, opnieuw zonder echt op te vallen. Romy Kasper zat de hele dag in de kopgroep, maar besloot te wachten om haar kopvrouw in de finale te kunnen helpen. De ploegleiding is aangenaam verrast over het niveau dat zij laat zien deze Tour, maar zelf wist ze dat ze goed voor de dag zou komen. „Op mijn 35ste ben ik op mijn beste niveau”, zegt ze voorafgaand aan de vijfde rit op donderdag. „Vroeger kwam ik dit soort klimmetjes niet over. Nu kon ik van grote waarde zijn voor Ash. Meteen na de finish krijg ik vaak een knuffel van haar en bedankt ze me voor mijn werk. ”

Het lijkt erop dat Ashleigh Moolman zich spaart voor een krachtsexplosie op de flanken van de Tourmalet. Dat is de klim die ze al in de winter heeft verkend toen Knaven met al zijn ervaring uit het mannenwielrennen begon aan een masterplan voor de Tour. Ze stijgt donderdag door de tijdstraf van twintig seconden die Vollering kreeg voor plakken achter de ploegleiderswagen naar de tweede plek in het algemeen klassement. Vanuit België zegt Natascha den Ouden, die naar huis vloog omdat haar schoonmoeder naar het ziekenhuis moest, dat alles volgens plan verloopt. „De buitenwereld heeft het nog niet door, maar Ashleigh doet misschien wel niet voor Annemiek en Demi onder. Haar missie is nog altijd geel.”

De vrouw om wie het allemaal draait, zit vrijdagochtend in hotel Le Causséa in Castres aan een kom havermout met stukken banaan, kiwi en frambozen. Ze vertelt dat ze niet kan wachten op de Tourmalet. Ze kent de klim door en door. Haar laatste trainingskamp een paar weken geleden deed ze in de Pyreneeën. Ze kijkt vooral uit naar de laatste steile tien kilometer. „Ik kan lang hard klimmen maar ook vinnig versnellen. De meesten kunnen dat niet allebei. Ik kan de Tour winnen. Daar geloof ik echt in.”

Dat moet dan wel zonder Servais Knaven. Hij wordt vrijdag uit de Tour gezet omdat de Finse renster Lotta Henttala, die ook wordt gediskwalificeerd, meeliftte aan de klink van de ploegleiderswagen.