Aanwezigheid van Israëlische sporters in Parijs lokt sterke reacties uit, maar IOC blijft erbij: wij zijn neutraal

‘Er is een verschil tussen neutraal en passief zijn”, verklaarde Jibril Rajoub, voorzitter van de Palestijnse voetbalbond en voorzitter van het Palestijns Olympisch Comité tijdens een persconferentie deze week in het Palestijnse consulaat in Parijs. Hij reageerde op de uitspraak, vorige week, van IOC-voorzitter Thomas Bach dat het comité neutraal wil blijven. Bach zei dit naar aanleiding van een brief van het Palestijnse comité waarin gevraagd werd Israël deze Spelen net zo te behandelen als Rusland. Dat wil zeggen: uit te sluiten van deelname. „We zijn hier niet om politiek te bedrijven, maar om sporters samen te brengen”, zei Bach. Anders dan het gastland van de Spelen erkent het IOC de Palestijnse staat al sinds 1995. De nationale olympische comités van Israël en Palestina hebben gelijke rechten, aldus het IOC. Maar Rajoub vindt dat er met twee maten gemeten wordt als het om Israël en Rusland gaat. Dat geldt niet alleen voor het IOC, maar ook de voor de wereldvoetbalbond FIFA, vindt hij.

In het zaaltje waar de persconferentie plaatsvond, lachten de portretten van de Palestijnse oud-president en de huidige leider – Yasser Arafat en Mahmoud Abbas – je toe vanaf dezelfde wand. Op de andere wanden hingen foto’s van Palestijnse vluchtelingen: uit de Nakba van 1948 (toen honderdduizenden Palestijnen werden verdreven na de stichting van de staat Israël) en de decennia daarna.

De FIFA heeft nog niet besloten of Israël mag deelnemen aan de kwalificatie voor het WK van 2026 en dat stoort Rajoub: „De FIFA besloot tot uitstel omdat de juridische experts meer tijd nodig hadden om hun rapport voor te bereiden. We weten niet echt wat er aan de hand is, maar het resultaat van dit uitstel is dat het Israëlische team zonder problemen aan de Olympische en Paralympische Spelen kan deelnemen.”

Palestina is met acht sporters aanwezig, maar dat hadden er, aldus Rahjoub, veel meer kunnen zijn. Hij somt op: de 1.500 meter-atleet Tamer Qaoud kon Gaza niet uitkomen, de Palestijnse karate-kampioen Nagham Abu Samra is omgekomen, bodybuilder Mohammad Hammadah is gediskwalificeerd omdat hij twintig kilo kwijtraakte, „vanwege de hongersnood in Gaza”. Majed Abu Marahel, de eerste Palestijnse olympiër „en ons sporticoon”, stierf in Gaza door een gebrek aan eten en medicijnen. De coaches Bilal Abu Saman en Hani Msaedar „zijn vermoord”.

De Franse president Macron schaarde zich achter de reactie van Bach en hij bezocht de Israëlische sporters om te laten zien dat „iedereen welkom is op de Olympische Spelen”. Iran steunt de brief van het Palestijns Olympische Comité.

Het Franse Openbaar Ministerie maakte maandag bekend een onderzoek te zijn gestart naar doodsbedreigingen tegen drie Israëlische sporters en ook naar dreigende mails naar de olympische delegatie. Israël verdenkt Iran ervan. Ondertussen roept de aanwezigheid van Israëlische sporters in Parijs ook op de Spelen zelf steeds meer vragen op.

Jibril Rajoub, voorzitter van het Palestijns Olympisch Comité, eerder deze maand bij aankomst in Parijs.
Foto Ahmad Gharabli/ AFP

Overhemd

Iedereen die betrokken is bij de organisatie van het evenement benadrukt dat het niet om politiek mag gaan, maar die stellingname snijdt volgens critici geen hout. Op de openingsavond droeg de Palestijnse bokser (en vlaggendrager) Waseem Abu Sal een overhemd met afbeeldingen van kinderen die het slachtoffer zijn van bombardementen. Tegenover het Amerikaanse persbureau AFP verklaarde hij dat het geen politiek statement was, maar de realiteit in Gaza weergeeft. De Palestijnse boot kreeg tijdens de openingsavond veel bijval vanuit het publiek.

Rahjoub liet afgelopen weekend in The Guardian weten dat hij geen handen schudt met de Israëlische olympische bestuurders als ze niet de Palestijnse staat erkennen. Oekraïense sporters geven Russische tegenstanders geen hand, maar wat Rahjoub betreft moet elke Palestijnse sporter dat zelf uitmaken. Gebaren maken of een statement zoals dat van Abu Sal, is wat hem betreft ook aan elke sporter zelf. „Aby Sals hemd was gewoon een anti-oorlog statement, anti-bommen, wat is daar gek aan?”, zei hij op vragen tijdens de persconferentie.

De Israëlische sporters krijgen 24 uur per dag persoonlijke beveiliging van de Franse politie in het atletendorp en op weg naar de locaties. Maandag hoefde de Israëlische judoka Tohar Butbul op het laatste moment niet in actie te komen tegen de Algerijn Messaoud Redouane Dris in de gewichtsklasse tot 73 kilo. Dris werd bij weging vierhonderd gram te zwaar bevonden en dus gediskwalificeerd. De internationale judofederatie IJF stelt een onderzoek in omdat het vermoeden bestaat dat de Algerijn weigerde te judoën tegen de Israëliër. Bij de vorige Olympische Spelen wilden Algerijnse sporters het ook al niet opnemen tegen Israëlische sporters.

Het IOC gaf 39 Russische en Wit-Russische sporters toestemming om onder neutrale vlag mee te doen. „Bij die sporters wordt eerst gecheckt of ze zich op sociale media hebben uitgelaten over de oorlog in Oekraïne”, aldus Rahjoub. Maar een dergelijke controle heeft volgens hem niet plaatsgevonden bij judoka Peter Paltchik, de Israëlische vlaggendrager. „Terwijl hij op sociale media een foto plaatste van een Israëlische raket waarop hij ‘van mij voor jullie, met genoegen’ schreef voordat die richting Gaza werd afgevuurd. Hoe rijm je dat met de ethiek van de olympische gedachte?”

Vanaf woensdag komen er nog vijf Palestijnse sporters in actie, de Israëlische judoka Paltchik komt donderdag op de mat in de categorie tot 100 kilo, waarbij hij mogelijk later op de dag de Nederlander Michael Korrel treft.