Ruim 70 miljoen passagiers vlogen vorig jaar van en naar de vijf grote luchthavens van Nederland. Dat blijkt uit dinsdag gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het aantal vliegtuigpassagiers is daarmee weer verder opgekrabbeld, maar nog niet terug op het niveau van voor de coronacrisis.
Een deel van de groei zal komen doordat sommige coronamaatregelen begin 2022 nog van kracht waren. Het eerste kwartaal van 2023 kende bijna 40 procent meer vliegreizigers dan hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Toch zijn ook passagiersaantallen in de andere kwartalen gegroeid. In het derde kwartaal, steevast het drukste van het jaar, vlogen 20,8 miljoen mensen van en naar Nederland, 11 procent meer dan in 2022.
Het vliegveld van Barcelona was net als in 2022 de bestemming of oorsprong van de meeste vliegtuigpassagiers die van of naar Nederland gingen. Londen was in totaal populairder, maar die stad heeft meerdere grote vliegvelden. Meer dan de helft van de passagiers reisde volgens het CBS binnen de Europese Unie, nog eens ruim een vijfde vloog van en naar andere Europese landen.
Als alle 70 miljoen passagiers van en naar Barcelona vlogen, komt de stijging van de passagiersaantallen neer op een toename van meer dan een miljoen ton CO₂. Dat blijkt uit een schatting op basis van cijfers van de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (ICAO). In 2022 stootten Nederlandse luchtvaartmaatschappijen volgens het CBS 9,5 megaton uit, 6 procent van het landelijke totaal van dat jaar.
Buiten was het deze zondag benauwd, mijn voeten lagen op het salontafeltje, een zweetdruppel kroop over mijn voorhoofd naar beneden, en er was niks op televisie. Ja, het nieuws, eindeloos veel herhalingen, en oké, sport, maar dat valt toch in een andere categorie. Ik moest denken aan Virginia Woolf, die in De Golven (1931) verzuchtend schreef: ‘Hoeveel beter is de stilte; het koffiekopje, de tafel. Hoe veel beter is het om alleen te zitten zoals de eenzame zeevogel die zijn vleugels op de paal opent.’ En ik was het met haar oneens. Ik ben liever onder de mensen, maar dat is een inval-tv-columnist in de zomer niet gegeven.
Nu het legertje talkshowhosts met vakantie is en Zomergasten nog niet begonnen, smaakt de tijd toch echt naar komkommers. Onterecht natuurlijk, en vervreemdend, want De Wereld Brandt Door. En hard ook. Gelukkig dook er op de tijdlijn van mijn sociale media een oude video op van de filosoof Awee Prins. In een interview van VPRO Boeken uit 2007 zegt de snipverkouden (inmiddels emeritus) hoogleraar: „Je moet niet meer op zoek gaan naar het interessante, naar tijdverdrijf, maar de impasse van de diepe verveling toelaten. In die impasse ontstaat de mogelijkheid van verstilling.” De verstilling is de toegangspoort tot geluk, aldus Prins, en de waarheid, denk ik.
Want toen ik de impasse van de verveling mondjesmaat toe begon te laten, zag ik een aflevering van het Filosofisch Kwintet (Kwartet) (NPO 2) die de moeite waard was. Dat kwam door drie dingen: de gasten waren het voor de verandering niet de hele tijd met elkaar eens en voerden het debat met humor, én de actualiteitswaarde was hoog. Thema: de waarheid.
De waarheid is een sociaal proces, daar waren de gasten bij Grunberg aan tafel het over eens. We werken er samen aan, produceren het als gemeenschap. Daarmee is de waarheid niet relatief, maar wel: „mensenwerk, van mensen die gesitueerd zijn vanuit een sociale, economische, politieke positionering”, zei Jaron Harambam, die assistent-professor sociologie is maar toegaf wel eens te liegen dat hij professor is. „Daar komt kennis uit die niet universeel is, en die niet per se … Tja, ‘objectief’ is een moeilijk woord, omdat dan de beschuldiging komt dat de kennis die geproduceerd wordt ‘ook maar een mening is’, of een uitdrukking enkel van macht. Ik denk dus dat het belangrijk is om te laten zien dat kennis geconstrueerd wordt, maar dat het nog steeds robuust kan zijn.”
De strijd om de waarheid is in wezen een strijd om het gezonde verstand, bracht cultuurfilosoof Thijs Lijster in. Hopelijk wint ChatGPT die strijd niet, die kan namelijk te goed liegen, zal bovendien steeds beter gaan liegen en zal al helemaal nooit toegeven dat het iets niet weet. Niet robuust. Maar of we dan wel ooit menselijke koeien worden, vroeg Grunberg, onderworpen aan een superieure AI? Techfilosoof Marjolein Lanzing vond dat dat soort vragen afleidt van de fysieke schade die de wereld en het klimaat nu al ondervinden door de energiedorst van AI.
Hypnotiserend zalvende stem
Op NPO 2 toonde de EO later op deze verstilde zondag een aflevering van de zesdelige natuurdocumentaire Mammals. Het ging over zoogdieren in het water. Onder de hypnotiserend zalvende stem van Sir David Attenborough, kwamen de meest prachtige beelden langs. Beelden van plonzende apen en zwemmende molletjes, van bevriende dolfijnen en zeeleeuwen. Beelden van een stervende wereld, een wereld waarop maar één zoogdier rondloopt dat de waarheid kan ontkennen.
„Er verdwijnen elk jaar zoveel visnetten in de oceaan dat ze naar de maan en terug kunnen reiken. Samen met twintig miljoen fuiken en veertien miljard vishaken.” De lijnen snijden in de lijven van de potvissen, door de dobbers aan die netten kunnen ze moeilijk duiken om inktvissen te vangen. En dus, stelt Attenborough simpel maar doeltreffend, zoals eigenlijk alleen hij dat kan: „Nu we weten welke gevaren we veroorzaken, moeten we er alles aan doen om ze te voorkomen.” Over een robuuste waarheid gesproken.
In een van zijn meest recente video’s legt Jake Larson uit waarom op zijn oude dag een TikTok-account opende. Zittend vanuit zijn stoel, in een militaire jasje en een hoed met daarop militaire onderscheidingen gespeld, zegt met betraande ogen: „Al de andere jongens zijn er niet meer, dus ben ik hier om het verhaal te vertellen en hen te eren”.
In de afgelopen jaren verwierf Larson, onderdeel van de zogeheten ‘Greatest Generation’ van de VS, als honderdjarige op TikTok een trouwe aanhang op sociale media door filmpjes te plaatsen onder de naam ‘Papa Jake’. Op TikTok verzamelde hij meer dan 1,2 miljoen volgers met zijn verhalen over zijn leven en militaire dienst. Soms op luchtige toon, andere keren rakelde hij herinneringen op aan de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog. Zondag overleed hij op 102-jarige leeftijd.
Larson werd in december 1922 geboren in de Amerikaanse staat Minnesota. Al op jonge leeftijd wist hij dat hij militair wilde worden. Op 15-jarige leeftijd sloot hij zich dan ook aan bij de Nationale Garde. Daarvoor moest hij wel liegen over zijn leeftijd; de minimumleeftijd was 17 jaar.
Invasie van Normandië
Terwijl de Tweede Wereldoorlog in volle gang was, werd Larson in 1942 als operationeel sergeant naar Noord-Ierland gestuurd. Daar zou hij de invasie van Normandië, later bekend als D-day, mede vormgeven. Toen het twee jaar later zover was en meer dan 160.000 geallieerden uit ruim 11.000 vliegtuigen sprongen om op de Franse stranden te landen en West-Europa te bevrijden van de Duitse bezetting, was Larson bovendien één van hen.
Larson zou vervolgens door blijven vechten, tot aan de Slag om de Ardennen, het laatste Duitse offensief. Zijn bewezen diensten leverden hem een Bronzen Ster op, een onderscheiding voor „individuen in dienst van de Amerikaanse strijdkrachten die zich in een oorlogsgebied onderscheiden door heldhaftigheid”. Ook kreeg hij de Nationale orde van het Legioen van Eer, de hoogste en belangrijkste Franse nationale onderscheiding.
Volg overgave vertelde hij op TikTok de afgelopen jaren onder de naam ‘Papa Jake’ over zijn oorlogservaringen, zoals op een boerderij bij Omaha Beach, waar hij dagen verbleef zonder elektriciteit en stromend water. Maar hij vertelde ook over zijn posttraumatische stressstoornis die hij vijftig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog eindelijk overwon.
‘Hitler ervan langs geven’
Veel van zijn 1,2 miljoen TikTok-volgers noemden Larson een „legende” of „held” onder de filmpjes die hij deelde. Maar een held wilde hij niet genoemd worden, zei hij afgelopen jaar in een interview met CNN. In gesprek met Christiane Amanpour legde Larson uit dat hij en zijn mede-soldaten slechts bereid waren geweest om „Hitler ervan langs te geven. En dat hebben we gedaan.”
Toen Amanpour drie weken geleden een Emmy won voor het interview en de gewonnen trofee opstuurde naar Larson, was hij volgens zijn dochter „overweldigd door blijdschap”. Op Instagram schrijft kleindochter MCKaela Larson zondag dat ze, wanneer de tijd rijp is, „de verhalen van Papa Jake zal blijven delen en zijn herinnering levend zal houden.”
Als u dit leest zit ik waarschijnlijk al in Zwitserland. Ergens in de bergen zal ik dan wel horen wat het verdict zal zijn. Of Vitesse, de Arnhemse voetbalclub ook de laatste storm heeft overleefd. De nieuwe Arnhemse eigenaren, supporters en de Arnhemse bevolking hebben er in ieder geval alles aan gedaan.
Burgemeester Ahmed Marcouch doopte zijn pen in het hart van de Arnhemse samenleving en schreef een prachtige open brief aan de licentiecommissie van de KNVB. Hij vroeg de mensen die erover gaan om verder te kijken dan naar cijfers, balansen en licentievoorwaarden. Ik vond het nogal wat voor iemand die een reputatie bouwde op law and order.
De stad Arnhem verloor zijn hart bij de slag om de brug in de Tweede Wereldoorlog, een ‘amputatie’ van de ziel, een veel groter orgaan, zou weer een wond slaan die niet snel heelt.
Ik sprak de afgelopen tijd gewild en ongewild veel mensen rondom de club. Zoals altijd als de boot water maakt wilde iedereen weer helpen hozen. Geen woorden maar daden is in Arnhem: veel woorden en daden. De onderlinge animositeit, zet vijf Arnhemmers bij elkaar en het wordt gegarandeerd ongezellig, werd voor heel even terzijde geschoven voor een diep gevoeld onrecht. Natuurlijk was er in het verleden veel misgegaan, maar moeten onschuldige supporters daar nu, nu de zaak op de rit staat, alsnog de rekening voor betalen?
Natuurlijk niet, maar ondertussen zitten we wel met familie en verwanten in de wachtkamer wachten op de uitslag. Het is hopen en bidden en in de tussentijd zo goed mogelijk voor jezelf blijven zorgen en de tijd doden met iets nuttigs zoals het geel-zwart verven van de stad.
Storende dissonant: Gelredome-eigenaar Michael van de Kuit die gedreven door rancune de nagel graag alvast in de doodskist ramt door zoveel mogelijk desinformatie door te bellen aan zijn lijntjes binnen de voetbaljournalistiek. Nog storender: er is er altijd wel een die graag onder zijn rok kruipt om het zonder weerwoord uit te tikken. Het woord ‘onderzoeksjournalist’ is in die niche niet meer dan een toupet om een kale schedel te verhullen, het draait om clickbait. Tot meer is de gemiddelde ‘clubwatcher’ ook niet in staat. Net zo makkelijk zeggen ze over anderhalve week dat de overledene er zo prachtig bij ligt dat het lijkt alsof Vitesse ieder moment weer uit de kist zal stappen.
Zover komt het hopelijk niet. Ik hoop met Ahmed Marcouch dat het geen anonieme pennenlikkers zijn die over Vitesse beslissen, maar dat de KNVB een volwassen organisatie is waar ook mensen werken met de voelsprieten aan, die zien wat iedereen ziet: dat juist deze patiënt nog te levensvatbaar is voor een spuitje.
Marcel van Roosmalen schrijft op maandag en donderdag een column.
