Aanklacht tegen Trump is historisch unicum én een unieke kans voor de verdachte

Van de door hemzelf aangekondigde arrestatie was geen sprake, maar een grand jury in New York heeft donderdag wel besloten dat het openbaar ministerie voldoende bewijs heeft om Donald Trump aan te klagen. Dat meldden verschillende Amerikaanse media op grond van bronnen die bekend zijn met het besluit van de grand jury. De aanklacht zelf was donderdagmiddag nog niet openbaar gemaakt. De verwachting is dat dit gebeurt als Trump zich bij de rechter meldt voor de voorgeleiding.

Het is voor het eerst dat een Amerikaanse (oud-)president formeel als verdachte van een misdrijf wordt aangemerkt. Dat betekent dat voor het eerst in de geschiedenis Amerikanen kunnen zien hoe een man die ooit het hoogste ambt bekleedde, al dan niet met handboeien om, op de foto wordt gezet voor een mug shot, zijn vingerafdrukken worden afgenomen en zijn rechten voorgelezen krijgt.

Vanaf dat moment is onzeker wat er zal gebeuren. Trump zelf meldde een kleine twee weken geleden dat zijn arrestatie aanstaande was (hij had die eerder verwacht). Via sociale media riep hij zijn aanhangers op dit niet over hun kant te laten gaan en „het land terug te veroveren”. Na die oproep kwamen enkele tientallen demonstranten naar New York, waar ze bijna wegvielen tegen de in groten getale aanwezige pers. Na de berichten over de strafklacht, kwamen van tal van rechtse media en organisaties veroordelingen los, allemaal met de strekking dat dit een politiek proces is, bedoeld om de politieke rivaal van de zittende president onschadelijk te maken – ook al is dit een zaak van het openbaar ministerie in de staat New York.

Trump wordt verdacht van het onwettig betalen van een afkoopsom aan Stephanie Clifford, beter bekend als Stormy Daniels: haar naam als porno-actrice . Zij had naar eigen zeggen een korte seksuele affaire gehad met de zakenman. Fox News meldde donderdag dat de aanklacht gaat over het betalen van zwijggeld aan twéé vrouwen, naast Daniels ook voormalig Playboy-model Karen Dougal. Om te voorkomen dat dit vlak voor de presidentsverkiezingen verkiezingen van 2016 bekend werd, zou Trump zijn advocaat opdracht hebben gegeven hun stilzwijgen te kopen, de een met 130.000, de ander met 150.000 dollar. Het geld zou valselijk zijn geboekt als ‘juridische kosten’, terwijl de advocaat in kwestie zelf heeft verklaard dat hij het geld gebruikte om de vrouwen te betalen. Een andere advocaat van Trump bevestigde dat het geld de vrouwen „via een advocatenkantoor was toegestopt”.

Wreker

De vraag was de afgelopen weken niet zozeer hoe de voorgeleiding van Donald Trump eruit zou zien, de vraag was hoe hij wilde dat die eruit zou gaan zien. De verliezer van de presidentsverkiezingen van 2020 ziet voordeel in de publiciteit rond zijn voorgeleiding. Enkele minuten na het nieuws verstuurde zijn campagneteam een email met de kop uit The New York Times, de vaststelling dat „we in de donkerste tijd van onze geschiedenis leven” en of de geadresseerde 24, 47, 75 of 100 dolar wil overmaken naar de campagnekas van Trump, die zichzelf tijdens recente verkiezingsbijeenkomsten presenteert als „uw Wreker”.

Het corrupte establishment vecht al zeven jaar tegen mij om deze ene reden: dat ik voor jullie vecht

Ex-president Donald Trump in bedelmailtje aan volgers

De campagnemails van Trump, zijn zoons en zijn team gingen de afgelopen weken alleen maar over de komende vervolging en over het geld dat hij nodig heeft om te blijven „vechten”. Zo gingen ze eerder lange tijd over stembusfraude (daarover geen woord meer in de laatste mails) of over het Rusland-onderzoek. De boodschap loopt altijd uit in een zin als deze, uit de mailing van woensdag, vetgedrukt: „Het corrupte establishment vecht al zeven jaar tegen mij om deze ene reden: dat ik voor jullie vecht.” Een week geleden maakte Trumps camapgneteam bekend dat ze binnen een week nadat de oud-president had aangekondigd dat hij zou worden gearresteerd, ruim 1,5 miljoen dollar hadden ingezameld van zijn aanhangers.

Huiszoeking

Trump grijpt justitiële aandacht consequent aan als campagnemateriaal – en dus als prikkel bij zijn eeuwigdurende inzamelingsacties. Toen hij in 2022 weigerde vertrouwelijke staatsstukken over te dragen aan het nationaal archief, maakte hij zelf bekend dat de FBI huiszoeking in zijn woning deed. Zijn mantra (‘ze nemen mij op de korrel omdat ik uw kampioen ben’) is één-op-één overgenomen door de Republikeinse Partij, die dit jaar een Congres-commissie ‘oneerlijke rechtspleging’ in het leven heeft geroepen.

De Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy, twitterde dat de New Yorkse officier van justitie Alvin Bragg zijn positie misbruikt om „politieke tegenstanders” te vervolgen. In diezelfde tweet wees hij erop dat de Amerikaanse-Hongaarse miljardair-filantroop George Soros de verkiezingscampagne van Bragg financieel heeft gesteund; ook dat is overgenomen van Trump.

De suggestie is dat de vervolging van Trump (en hij is op dit moment in meerdere strafonderzoeken verwikkeld) onderdeel is van dat ene wereldwijde complot waar de Republikeinen het zo graag over hebben, het complot waarbij hun progressieve, multiculturele, ‘woke’ tegenstanders uit zijn op de onderdrukking van ‘vaderlandslievende’ Amerikanen. Voorzitters van liefst drie Huis-commissies eisen van Bragg interne communicatie en documenten over dit lopende onderzoek op.

Maar de voor-woede over de mogelijke vervolging richtte zich niet alleen tegen Democraten. Aanhangers van Trump hebben online ook de jacht geopend op Republikeinen die in hun ogen te koeltjes reageren. Ook dat weerspiegelt de campagnetactiek van Trump, die net als in 2016 een breed veld van tegenkandidaten in de Republikeinse voorverkiezingen verwacht. Zijn boodschap is: ik ben de enige strijder voor uw belangen, alle andere politici proberen mij, en u, tegen te werken. Het is voor Trump een manier om zijn partijgenoten (van wie velen publiekelijk of privé hebben gezegd dat ze nieuw leiderschap verlangen) zijn wil op te leggen.

Spektakel

Trumps voornaamste doelwit hierbij is de gouverneur van Florida, en dat is niet toevallig. Deze Ron DeSantis heeft zich nog niet formeel gemeld als Republikeinse kandidaat voor de presidentsverkiezingen van 2024, maar Trump verwacht duidelijk dat hij dit wel zal doen. De oud-president heeft de afgelopen weken een barrage aan aanvallen op DeSantis losgelaten, waarbij hij overigens één bijnaam als te grof heeft afgekeurd: ‘Gehaktbal Ron’. Een aan Trump gelieerde organisatie heeft een klacht gedeponeerd bij de ethische commissie van Florida, waarin ze DeSantis verwijt campagne te voeren zonder zich officieel te hebben gekandideerd.

Mocht Trump na zijn eventuele voorgeleiding besluiten dat hij de meeste aandacht en woede bij zijn aanhang genereert door zich later niet vrijwillig te melden bij de rechtbank als de zaak begint, dan doet zich een pikante samenloop van omstandigheden voor. Trump woont sinds zijn vertrek uit het Witte Huis in 2021 in Mar-a-Lago, Florida. Als gouverneur zou DeSantis dan de autoriteiten van New York toestemming moeten geven om Trump uit huis te halen. Spektakel verzekerd.

De rechtse New York Post vatte het donderdagochtend samen onder de woordspelige kop ‘Cuff Love’, met een grote foto van gouden handboeien en een lachende Trump. „Hij wil worden geboeid voor het rechtbankspektakel”, stond erbij.