N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
VVD-congres Op het VVD-congres in Rotterdam was lijsttrekker Yesilgöz kritisch over de politieke cultuur waar ze zelf al een tijdje onderdeel van is. Politici stoken volgens haar ‘het vuurtje’ te veel op en zijn te weinig „verbindend”.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data105672245-1176ab.jpg)
Foto Remko de Waal
Dilan Yesilgöz, lijsttrekker van de VVD, wil „problemen fixen”. Ze zegt het in haar allereerste speech als partijleider op een congres, deze zaterdag in Rotterdam, een paar keer. En ook daarna nog, in een lange rij interviews. Het gaat haar om „de héél gewone problemen van héél gewone mensen”. Het klinkt stevig en dat lijkt ook vooral de bedoeling. Noemde haar voorganger Mark Rutte Nederland graag „een gaaf land”, zíj vindt dat er „nog wel wat aan te schaven valt”.
Anders dan Rutte, die op congressen altijd uit zijn hoofd sprak en rondliep over het podium, stond Yesilgöz achter een katheder met een tekst bij de hand. Dat er toch ook veel beweging was rond de presentatie van haar als lijsttrekker, kwam doordat de VVD had bedacht dat alle 79 kandidaten vóór haar onder begeleiding van harde muziek van achter de coulissen over het podium naar de zaal zouden lopen. Dat vond het ene kandidaat-Kamerlid overduidelijk makkelijker dan het andere. Er waren kandidaten die zélf juichend en zwaaiend opkwamen, er waren er ook die verlegen lachend niet wisten hoe snel ze bij hun stoel moesten komen. Op de eerste rij zat Mark Rutte. De laagste kandidaten kregen een hand van hem, de andere klapte en lachte hij bemoedigend toe.
‘Steeds meer betutteling’
Dilan Yesilgöz hield een klassiek, rechts VVD-verhaal waarin het draaide om de „hardwerkende Nederlanders”. Ze zei dat vrijheid voor haar gelijkstaat aan zuurstof, „en dat we die dreigen kwijt te raken”. Yesilgöz ziet „steeds meer betutteling” en zei: „Nederland moet weer het land worden waar de overheid mensen niet behandelt als slachtoffer, maar gelooft in hun kracht. Een land dat ondernemers niet klein houdt, maar ervoor zorgt dat ze kunnen groeien.”
Yesilgöz had felle kritiek op de politieke cultuur van de afgelopen jaren, waar ze zelf onderdeel van was. „Waar de politiek een verbindende rol had kunnen spelen, zag je daar de meest verdeeldheid. Politici waren vooral met zichzelf bezig of stookten het vuurtje zelfs op. Dat moet nu voorbij zijn.”
Ze verwees in haar verhaal ook naar Kamerleden als Pieter Omtzigt, een grote electorale concurrent van de VVD met zijn Nieuw Sociaal Contract, en SP’er Renske Leijten, maar zonder hen te noemen, toen ze zei: „Te lang zijn we blind geweest voor wat er misging bij de overheid, tot enkele collega’s onze ogen openden. Zij hebben ons met de neus op de feiten gedrukt.”
Waterige compromissen
De VVD van Yesilgöz lijkt de inschatting te hebben gemaakt dat kiezers er niet op zitten te wachten dat in deze campagne andere partijen worden aangevallen. De nieuwe lijsttrekker deed dat in elk geval niet. Ze legde de nadruk op de thema’s migratie en economie. De zorgen die er volgens haar zijn bij burgers over de hoge aantallen asielzoekers noemde ze „terecht”, en ze zei dat de VVD in een volgend kabinet niet wil doorgaan met „het sluiten van waterige compromissen” over asiel. „We kunnen niet nog jaren blijven aanmodderen.”
Er is een deel van de partij dat het allemaal graag hoort, en ook heel tevreden is omdat zij anders dan Rutte de PVV niet meer uitsluit als regeringspartner. Maar er zijn op zaterdag, in de Van Nelle Fabriek, ook VVD’ers die er niets van moeten hebben. Yesilgöz zegt er nu alleen nog over dat de VVD de verkiezingsverhalen van alle partijen wil horen en dan pas zal bedenken hoe het verdergaat. „Ik ben nog géén coalities aan het vormen”, zei ze na haar speech.
Yesilgöz nam op het podium ruim de tijd om Rutte te bedanken. „Terwijl het stormde in de wereld, stond Mark Rutte er altijd. Mark, wat heeft Nederland toch ontzettend veel aan jou te danken.”
Partijvoorzitter Eric Wetzels stond als eerste op, de rest van de zaal daarna ook: om voor Rutte lang en hard te klappen.
Aan het verkiezingsprogramma veranderde op het congres heel weinig. De JOVD kreeg de legalisering van softdrugs niet voor elkaar, het VVD-netwerk Liberaal Groen maakte geen enkele kans met het idee dat de verlaging van de accijns op benzine eruit moest. Het lukte VVD’ers ook niet om het maximum van 130 kilometer per uur weer terug te krijgen in het verkiezingsprogramma. Bijna twee derde van de leden in de zaal stemde daar tegen.
Wat wél alsnog in het verkiezingsprogramma komt te staan: het toezicht op de slachthuizen en de veehouderij moet strenger worden. En het verbod op ‘onnodige lichamelijke ingrepen bij dieren’, zoals het knippen van de staartjes van varkens, zal wat de VVD betreft beter worden gehandhaafd.
