Aan de Donau zien de Roemenen vanuit NAVO-gebied de Russische drones exploderen

Zelden was de Russische oorlog in Oekraïne vanaf NAVO-grondgebied zo goed te zien en te horen als in de vroege uren van woensdag. Vanaf Roemeens grondgebied werden explosies en branden gefilmd van een Russische drone-aanval op de Oekraïense havenstad Izmajil, in het uiterste zuidwesten van Oekraïne. De havenstad in de Donau-delta ligt pal aan de Roemeense grens – letterlijk aan de overkant van de rivier. Doelwit van de Russische aanval was opnieuw de infrastructuur van de Oekraïense landbouwindustrie. Deze nacht was niet alleen de haven van Odesa doelwit van de aanhoudende Russische terreurcampagne, de drones sloegen in de vroege uren van woensdag ook in op zeer korte afstand van de grens van het NAVO-bondgenootschap.

De NAVO-landen mogen Kyiv steunen met wapens en materieel ter waarde van vele tientallen miljarden euro’s, het trans-Atlantische bondgenootschap doet er al anderhalf jaar alles aan te voorkomen dat de lidstaten direct betrokken raken bij de oorlog. Maar deze week komt de oorlog erg dichtbij. De Roemeense president Klaus Iohannis veroordeelde de Russische aanvallen „in de buurt van Roemenië” en noemde ze onacceptabel. Bij de aanval werd een graansilo en een graanlift getroffen. Er vielen geen slachtoffers.

Dat Izmajil werd getroffen door drones was geen toeval. De havenstad, die een kleine 70.000 inwoners telt, was voor de grootscheepse Russische invasie in Oekraïne een toeristische trekpleister, maar ook een belangrijk centrum voor de voedselindustrie. Sinds de Russen half juli de facto een blokkade instelden naar de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee, met de opzegging van de internationale graanovereenkomst, fungeert de haven van Izmajil als belangrijkste alternatief voor de export van Oekraïens graan en andere landbouwproducten. De producten kunnen over de weg of het spoor binnen Oekraïne, of via Moldavië de Donau bereiken. Daarvandaan kunnen schepen de lading over de Donau naar de Roemeense havenstad Constanta vervoeren.

Vorige week troffen Russische drones al een graanhangar in de haven van het Donaustadje Reni, even stroomopwaarts van Izmajil. Ook Reni ligt vlak bij de grens met Roemenië, ruim honderd kilometer van de Zwarte Zee.

Poolse troepen naar de grens

Het was deze week niet de eerste keer dat de Russische oorlogshandelingen in Oekraïne extra zorgvuldig werden gevolgd in NAVO-kringen. In Poolse defensiekringen waren dinsdag al op de hoogste niveaus alarmbellen afgegaan toen Wit-Russische militaire helikopters in het grensgebied het Poolse luchtruim schonden. Warschau informeerde direct de NAVO-partners en stuurde in een reactie op de potentiële Wit-Russische dreiging in allerijl „extra troepen en middelen, waaronder aanvalshelikopters” naar de grens met het buurland. Minsk ontkent dat de helikopters de grens hebben overschreden.

De spanningen tussen Polen en Wit-Rusland lopen steeds verder op. De Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko is de belangrijkste bondgenoot van president Poetin; Russische troepen vielen in februari vorig jaar ook vanuit Wit-Rusland Oekraïne binnen. De gedwongen verhuizing van de Wagner Groep van Rusland naar Wit-Rusland gooide de afgelopen weken olie op het vuur. Na de muiterij van Wagner-baas Jevgeni Prigozjin tegen het Russische ministerie van Defensie en de legertop in Moskou, in juni, wierp Loekasjenko zich op als onderhandelaar tussen Wagner en Moskou. Hij bood de Wagner Groep een onderkomen aan, mede om eenheden van het Wit-Russische leger te komen trainen. Die Wagner-troepen duiken nu ook op aan de Poolse grens.

Lees ook: Oekraïense drones op Moskou laten de Russen voelen dat hun land in oorlog is

Afgelopen weekend zei de Poolse premier Mateusz Morawiecki dat een groep van honderd Wagner-huurlingen bij de Wit-Russische stad Grodno was gesignaleerd, niet ver van de grenzen tussen Wit-Rusland enerzijds, en Polen en Litouwen anderzijds. Ook Litouwen is lid van de NAVO, en ook dat land sloeg alarm. De Litouwse onderminister van Binnenlandse Zaken, Arnoldas Abramavicius, dreigde de grens met Wit-Rusland te sluiten.

Het is niet voor het eerst sinds de Russische invasie in Oekraïne dat de oorlog de grenzen van het NAVO-grondgebied nadert. In maart 2022, enkele weken na de Russische invasie in Oekraïne, werd het NAVO-bondgenootschap opgeschrikt door een zware Russische raketaanval op een basis in Javoriv in het uiterste westen van Oekraïne, zo’n twintig kilometer van de grens met Polen. Bij die aanval vielen tientallen doden.

Twee doden door raket in Polen

En in november vorig jaar hield de wereld even de adem in na toen twee mensen op een graanboerderij in het Poolse dorp Przewodów om het leven kwamen bij een explosie. Binnen een etmaal liet de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, weten dat de explosie waarschijnlijk was veroorzaakt door een raket die was afgeschoten door de Oekraïense luchtverdediging, en over de grens in Polen terecht was gekomen. De NAVO ging in elk geval niet uit van een opzettelijke Russische aanval, en het bondgenootschap zag evenmin aanwijzingen dat Moskou een aanval zou voorbereiden op NAVO-grondgebied.

Dat incident zette de verhoudingen tussen Rusland en de NAVO wel weer verder op scherp. En het toonde de gevaren aan van de Russische aanvallen langs de grenzen van het grondgebied van het westerse defensieblok. Volgens artikel 5 van het NAVO-verdrag zijn de lidstaten het erover eens dat een gewapende aanval tegen een of meer landen in Europa of Noord-Amerika zal worden beschouwd „als een aanval tegen hen allen”.

Met die risico’s in het achterhoofd zullen de NAVO-landen in Noord-Europa met argusogen kijken naar de oefeningen die de Russische marine is begonnen in de Oostzee. Volgens het Russische ministerie van Defensie, dat de oefeningen woensdag bekendmaakte, worden daarbij tientallen marineschepen, dertig vliegtuigen en zesduizend man marinepersoneel betrokken. Aan de Oostzee liggen de NAVO-landen Estland, Letland, Litouwen, Polen, Denemarken, Duitsland, het nieuwe NAVO-lid Finland en Zweden, dat later dit jaar zal toetreden.