Activisten van Extinction Rebellion (XR) proberen maandagmiddag de A44 bij het Noord-Hollandse Abbenes te bereiken maar, zo ziet een NRC-verslaggever ter plaatse, staan voor een lastige opgave. Om het asfalt te bereiken moeten ze door een slootje heen. Aan de snelwegkant staat de politie te wachten. Iedereen die het slootje weet over te steken, wordt ingerekend.
De meeste demonstranten staan in een weiland naast de snelweg. Op protestborden staan teksten als „No safety on a dead planet” en „NATO leaders please behave”. XR wil met de actie de aandacht vestigen op de klimaatcrisis, vanuit de overtuiging dat die leidt tot gewapende conflicten.
Duitsland wil tot 2029 de tijd nemen om de defensie-uitgaven te verhogen tot 3,5 procent van het bbp. Dat schrijft persbureau ANP kort voor de presentatie van de Duitse begrotingsplannen.
Op de NAVO-top in Den Haag zullen de lidstaten overeenkomen binnen tien jaar op te bouwen naar defensie-uitgaven van 3,5 procent van het bbp. Daarbij moet nog eens 1,5 procent van het bbp naar gerelateerde sectoren zoals infrastructuur en cyberveiligheid gaan. Duitsland wil dus een stuk sneller gaan dan dat.
Nu geeft Duitsland nog 2 procent van het bbp uit aan defensie, dat wordt dit jaar nog 2,4 procent. De Duitse minister van Financiën, Lars Klingbeil, zou de komende twee jaar meer dan 170 miljard euro willen lenen voor de nationale begroting, melden persbureaus. Bondskanselier Friedrich Merz denkt daarbij dat er vermoedelijk weer een dienstplicht nodig is om voldoende soldaten bij elkaar te krijgen. „We zullen het waarschijnlijk niet alleen redden met het huidige vrijwillige systeem.”
Minder enthousiast is de Slowaakse premier Robert Fico. Hij benadrukte volgens persbureau Reuters maandag dat Slowakije het recht moet behouden zelf te bepalen hoe snel het naar de nieuwe NAVO-doelen voor 2035 toebeweegt, zonder het doel zelf in twijfel te trekken. „Slowakije heeft de komende jaren andere prioriteiten dan bewapening”, zei hij. Slowakije moet wat Fico betreft bijvoorbeeld eerst de levensstandaarden in de EU kunnen bijbenen.
Liveblog NAVO-top
Rutte trapt NAVO-top af met persconferentie: ‘Geen opt-out voor Spanje’
De Japanse premier Shigeru Ishiba wil zich „niet blindstaren op een numeriek doel voor het defensiebudget, zoals de omvang in verhouding tot het bbp”. Dat zei hij maandag op een persconferentie, meldt persbureau ANP. Ishiba reageert daarmee op berichten dat de Verenigde Staten ook van Aziatische bondgenoten willen dat zij 5 procent van het bbp aan defensie uitgeven.
Japan hoort niet bij de NAVO, maar is wel een belangrijke bondgenoot van de VS. Een woordvoerder van het Pentagon zei tegen de Japanse omroep NHK dat een verhoging van de defensie-uitgaven door bondgenoten uit de Azië-Pacific een logische stap zou zijn door „de enorme militaire opbouw van China” en het nucleaire en raketprogramma van Noord-Korea.
Eerder op maandag zegde de Japanse premier zijn plannen om bij de NAVO-top aanwezig te zijn al af. Volgens het Japanse ministerie van Buitenlandse Zaken waren „allerlei omstandigheden” de reden om af te zeggen. De Japanse buitenlandminister Takeshi Iwaya reist wel naar Den Haag, meldt persbureau Reuters.
Zuid-Korea en Australië zeggen ook af
Ishiba zou zich volgens Reuters hebben teruggetrokken omdat een geplande bijeenkomst tussen de NAVO en de IP4 niet doorgaat. De IP4 is een verband van vier landen in de regio Azië-Pacific die nauw samenwerken met de NAVO: Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland.
Ook zou een bijeenkomst met de Amerikaanse president Donald Trump er voor de vier landen niet inzitten. Eerder zegden ook de Zuid-Koreaanse president en de Australische premier al af voor de top in Den Haag.
Het is overigens de vraag of alle NAVO-lidstaten het écht eens zijn over een verhoging van de defensie-uitgaven tot 5 procent van het bbp. De lidstaten werden het in aanloop naar de NAVO-top eens over een nieuwe ontwerptekst. Ook dwarsligger Spanje ging uiteindelijk overstag, omdat de nieuwe ontwerptekst meer ruimte overlaat voor verschillende interpretaties. Volgens diplomaten is de formulering „we zeggen toe” veranderd in „bondgenoten zeggen toe”, waarmee Spanje voor zichzelf een uitweg ziet.
Liveblog NAVO-top
Rutte trapt NAVO-top af met persconferentie: ‘Geen opt-out voor Spanje’
Een dag nadat alle 32 NAVO-lidstaten akkoord zijn gegaan met de nieuwe norm van 5 procent van het bruto nationaal product aan defensie-uitgaven, heeft secretaris-generaal Mark Rutte de NAVO-top in Den Haag afgetrapt. In een persconferentie benadrukte hij het belang van de collectieve ophoging van de defensie-uitgaven, en zei hij dat er voor Spanje geen opt-out mogelijk is. De officiële onderdelen van de top vinden op dinsdag en woensdag plaats.
Rutte noemde de overeenkomst over de nieuwe NAVO-bijdrage „ambitieus, historisch en fundamenteel voor de veiligheid van Europa”. Om die veiligheid te garanderen moeten de NAVO-lidstaten volgens hem investeren in onder meer duizenden tanks en miljoenen eenheden aan munitie. Rutte benadrukte daarnaast dat Rusland „het grootste gevaar” blijft en dat Oekraïne zo lang als nodig op financiële en militaire steun kan rekenen.
Onduidelijkheid is er wat betreft de defensie-uitgaven van Spanje. De Spaanse regering weigert aan de nieuw afgesproken NAVO-bijdrage te voldoen, hoewel het land wel akkoord ging met de 5 procent-norm. Madrid stelde eerder op maandag een opt-out te hebben bedongen. Tijdens de persconferentie weersprak Rutte dit. „De NAVO kent geen opt-outs en ook geen onderhandse akkoordjes”, aldus Rutte.
Rutte kreeg daarnaast veel vragen over Iran, onder meer over wat de NAVO zou doen als de Straat van Hormuz zou worden afgesloten voor scheepvaart. Daar wilde de NAVO-secretaris-generaal niets over loslaten. „Individuele landen kunnen u vast antwoord geven, maar ik als secretaris-generaal niet”, zei hij. Wel benadrukte Rutte dat Iran geen kernwapens mag produceren en dat Iran „nauw betrokken” is bij de oorlog in Oekraïne, aangezien Teheran Rusland militair steunt.
Liveblog NAVO-top
Rutte trapt NAVO-top af met persconferentie: ‘Geen opt-out voor Spanje’
