Verkoopster Celena Rozenblad doet wat oranje awarra’s (palmvruchten) in bakjes en plaatst ze voor haar kraampje. Maar ze heeft weinig klanten. Niet alleen vanwege de stankoverlast rondom haar kraampje – de straatafvoer is verstopt – maar het hele weekend is het al opvallend rustig in het centrum van Paramaribo. Na wat ‘de ontknoping’ zou moeten worden in het proces rondom de Decembermoorden, de gevangenneming van de tot twintig jaar cel veroordeelde ex-president Desi Bouterse, blijven veel mensen thuis. Voor de zoveelste keer liep deze slepende zaak uit op een anticlimax: Bouterse meldde zich niet bij de Santo Boma-gevangenis en is spoorloos. „Ik wil me niet met politiek bemoeien”, zegt Rozenblad. „Bouterse interesseert me niet. Die man is oud, laat hem toch met rust”, zucht ze. Haar andere problemen – zoals de stankoverlast – houden haar meer bezig. „Zie je die plas water daar naast mijn kraampje? De regering belooft al maanden dat ze die verstopte goot maken. Klanten blijven weg”, zegt ze vinnig.
Verderop in het centrum, ook lege straten. Vrijdag, toen Bouterse zich had moeten melden, gingen veel winkels uit voorzorg al dicht. De angst van 17 februari vorig jaar, toen woedende demonstranten aan het muiten sloegen in het centrum en winkels plunderden en vernielingen aanrichten, zit er nog in. Bovendien veroorzaakt nieuws rondom Bouterse en de Decembermoorden in Suriname een hele andere dynamiek dan aan de andere kant van de oceaan in Nederland waar de ophef meestal groter is. In Suriname is de hoop vooral dat alles rustig en kalm blijft.
‘Geen escalatie’
Dit was afgelopen weken ook steeds de nadrukkelijke boodschap van zowel de regering van president Chan Santokhi, de nabestaanden en Bouterse’s partij de NDP: geen escalatie. Toch wordt er deze dagen wel volop gespeculeerd over de vlucht van Bouterse en waar hij nu mogelijk is. „Dat hij zich niet zou melden bij de gevangenis vind ik eerlijk gezegd niet verrassend”, zegt Fabian Lemen die uit het grootste warenhuis van de stad komt en naar zijn auto loopt. „Ik heb gehoord dat hij al vertrokken is, maar of dat zo is weet alleen Bouterse zelf.”
Kopstukken binnen de NDP die zich vrijdag samen met aanhangers bij zijn huis verzamelden, lieten doorschemeren dat Bouterse nog in het land is. Maar zaterdag meldde de krant Times of Suriname op basis van anonieme bronnen dat Bouterse via Brazilië, naar Venezuela zou zijn gevlucht. Hij zou daar volgens de krant al enkele weken zitten. Of deze geruchten kloppen, kan door NRC niet worden bevestigd.
Warme banden
Bekend is wel dat Bouterse zowel in Cuba als Venezuela goede contacten heeft. Hij is bevriend met de Venezolaanse president Nicolás Maduro en met diens vicepresident Delcy Rodriguez, die meerdere malen in Suriname is geweest. Ook met de Castro’s (alleen oud-president Raúl Castro leeft nog) onderhoudt Bouterse van oudsher warme banden. Tijdens zijn presidentschap werd Bouterse regelmatig medisch behandeld in Cuba. Volgens de nieuwssite Starnieuws zou Bouterse echter afgelopen week nog een bijeenkomst thuis hebben gehad met zijn advocatenteam. Ook dat kan door NRC niet worden bevestigd.
Lees ook
Feest bij huis Bouterse die zich niet meldt bij gevangenis
Hoewel het Surinaamse Openbaar Ministerie de opsporing heeft ingezet naar Desi Bouterse en diens voormalige lijfwacht Iwan Dijksteel – die ook niet kwam opdagen – merkte de advocaat van de nabestaanden Hugo Essed op dat een officieel opsporingsdocument volgens hem nog niet is uitgevaardigd. „Want dan kunnen ook mensen die geholpen hebben, strafbaar worden gesteld”, zei hij op de Surinaamse radio.
Samenzweringstheorieën
Als Bouterse inderdaad heeft kunnen vluchten, rijst ook de vraag waarom de Surinaamse autoriteiten dat niet konden voorkomen? Een van de vele samenzweringstheorieën op sociale media, waar volop wordt gespeculeerd, is dat er opzettelijk niet is ingegrepen. Een ‘verdwenen Bouterse’ zou mogelijk beter zijn voor president Santokhi die op dit moment een zwakke positie heeft, dan een Bouterse achter de tralies, wat voor onrust zou kunnen zorgen en Bouterse een martelaarsrol zou geven.
De haastige bouw van een geïmproviseerde ‘cel’ op het terrein van het militaire hospitaal middenin het centrum, voedt dit soort samenzweringstheorieën. „De autoriteiten moeten snel duidelijkheid geven, hoe het kon gebeuren dat Bouterse is gevlucht. Wat is de stand van zaken willen we weten”, zegt Hugo Essed, advocaat van de nabestaanden.
