N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Analyse
Rechtszaak De Ondernemingskamer boog zich woensdag over de vraag of Gerard Sanderink nog wel een rol mag vervullen binnen zijn bedrijf Strukton. Voor de ondernemer, wiens reputatie steeds meer afglijdt, staat veel op het spel.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data100962244-7b485a.jpg)
Viel woensdag definitief het doek voor Gerard Sanderink als bestuurder en eigenaar van Strukton en Oranjewoud? Zelfs de neutrale toeschouwer, voor zover die er nog is, zal de 74-jarige zakenman weinig kans meer toedichten op een voor hem goede afloop. Op de beslissende zitting bij de Ondernemingskamer van het hof in Amsterdam moest Sanderink zich verweren tegen de argumenten van de raad van commissarissen van Oranjewoud en Strukton, die stellen dat hij niet langer in staat is om een bedrijf te leiden en de rechter vragen hem permanent op afstand te zetten.
De rechters, advocaten, verzamelde pers en andere geïnteresseerden kregen een zitting die volgens een bekend patroon verliep. Sanderink trok woest tierend van leer en uitte allerlei beschuldigingen, zijn partner Rian van Rijbroek probeerde meermaals in te breken, de rechters hielden hun gezicht strak in de plooi en vervolgden de zitting.
Voor Gerard Sanderink stond er veel op het spel. Eind vorig jaar verloor hij via de Ondernemingskamer al de controle over IT-bedrijf Centric. Volgens de raad van commissarissen van Strukton (dezelfde als Oranjewoud) was er geen andere optie om vandaag hetzelfde te besluiten, omdat Sanderink de onderneming schade zou toebrengen als hij nog langer in het bedrijf actief zou zijn.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92758493-7ba2cf.jpg)
Sanderink, de ooit zo geroemde ondernemer die het van boerenzoon tot Quote-500-lid schopte, raakte de afgelopen jaren alles kwijt. Sinds zijn relatie met zelfbenoemd cyberexpert Rian van Rijbroek zien omstanders Sanderink afglijden. Een slepend juridisch conflict met zijn ex-partner dat hij uitvocht via zijn bedrijven, kostte hem naast ruim 4,5 miljoen aan schadevergoedingen ook zijn geloofwaardigheid als bestuurder. Zijn opvliegendheid nam toe, zijn uitlatingen werden steeds vreemder; zo beschuldigde hij zijn ex-partner van lidmaatschap van een Afrikaanse moslimsekte en het uploaden van terabytes aan porno. Van Rijbroek, die inmiddels ook Sanderink heet, zit telkens aan zijn zijde in de rechtszaken. Ook bij de Ondernemingskamer probeert ze meermaals het woord te nemen. Tevergeefs, ze is geen partij in deze zaak, aldus de rechter.
Op de zitting werd eens temeer duidelijk dat Sanderink alleen is komen te staan. Ook binnen bouwbedrijf Strukton heeft hij velen van zich vervreemd. De advocaat van de commissarissen beschrijft in zijn pleidooi hoe banken en de verzekeraar weigerden nog met Strukton verder te gaan zolang Sanderink daar invloed had. Ook accountant Mazars liet weten te stoppen als Sanderink zou terugkeren bij Strukton. Pas vorige week– na zijn schorsing in maart – werd er een gecontroleerde jaarrekening gedeponeerd over 2020. De centrale ondernemingsraad van het bouwbedrijf sprak op de zitting tot slot van een „angstcultuur” onder werknemers, die Sanderinks represailles vreesden als hij zou terugkeren op de werkvloer.
Sanderink was toen al niet meer in de rechtszaal aanwezig. De 74-jarige ondernemer en zijn vrouw waren duidelijk niet naar Amsterdam gekomen voor een inhoudelijke behandeling. Een advocaat had hij niet kunnen vinden, dus Sanderink voerde zelf het woord. Bij zijn openingswoord wraakte Sanderink de rechters in de Ondernemingskamer – met een warrig betoog dat van een fraudezaak in Spanje naar de Russische georganiseerde misdaad liep. Nadat zijn verzoek door de wrakingskamer was afgewezen, beende Sanderink luid protesterend de rechtszaal uit.
Lange mail
De rechters wisten wellicht wat hun te wachten stond. In de weken voorafgaand aan de zitting ontving een flink aantal mensen een lange e-mail van Sanderink – van betrokkenen binnen Strukton en de Ondernemingskamer tot journalisten, en later ook alle leden van de Tweede Kamer en raadsleden in verschillende gemeentes. De e-mail is een onsamenhangend betoog over hoe de Russische maffia het voorzien zou hebben op Sanderinks bedrijven Centric, Antea en Strukton – en hoe de nationale veiligheid daarom in gevaar zou zijn. Met behulp van de Ondernemingskamer zouden Centric en Strukton in Russische handen moeten komen, zo fulmineert Sanderink. Althans, de mails zijn ondertekend met zijn naam. Algemeen wordt aangenomen dat niet Sanderink, maar zijn echtgenote de teksten schrijft.
De mail over de Russen wordt door sommigen gezien als laatste wanhoopspoging van Sanderink om de controle over zijn imperium te behouden, maar voor de commissarissen bij Oranjewoud is het het ultieme bewijs dat de 74-jarige ondernemer „volstrekt niet in staat is” de ondernemingen goed te leiden.
Omdat Sanderink niet meer aanwezig was in de rechtszaal en hij geen advocaat had om het woord te voeren, was er geen mogelijkheid tot verweer. Helaas, zo stelde voorzitter van de Ondernemingskamer Aernout Vink, „ik zou bijna zeggen: van niets komt niets.” Als het aan de commissarissen ligt, komt er op dezelfde dag nog een uitspraak. Strukton heeft op 2 juni een beslissend overleg met de banken over een lening, die het verlieslatende bouwbedrijf hard nodig heeft. Hoewel de rechter ook in afwezigheid van Sanderink wel degelijk een besluit kan nemen doet hij dat niet – de rechter wil tot een goed onderbouwd oordeel komen.
Het is aan de rechters of Sanderink nog een rol van betekenis mag spelen bij Strukton en Oranjewoud. Mocht hij op afstand worden gezet, dan is al wat hem nog rest de aandelen zonder stemrecht, een bodemprocedure tegen zijn ex-partner en een gebroken reputatie. Zijn vrouw Rian heeft hij ook nog, en het kapitaal dat hij in zijn werkzame leven vergaarde. Wat Rians positie is in Sanderinks testament en of zij ook het meerderheidsbelang in de ondernemingen kan erven als hij zou overlijden, is sinds hun recente huwelijk onduidelijk.
Misschien zal Sanderink zelf de rust krijgen die hij de afgelopen jaren niet heeft gehad. Of ruimte om na te denken over hoe het de afgelopen jaren zo mis heeft kunnen gaan. De rechters laten weten zo snel mogelijk met een uitspraak te komen.
