Maarten Nooter was goed als hoofdredacteur van NOS Sport. Maar dan vooral voor zijn boegbeelden

Een jonge vrouw weghouden bij een boegbeeld van je redactie via een work-around. Wat zegt de opening van het zaterdagartikel in de Volkskrant over de redactiecultuur bij NOS Sport over de aanpak van onprofessioneel gedrag door hoofdredacteur chef Sport Maarten Nooter?

Als de jonge presentatrice Aïcha Marghadi een mentor zoekt, zo vertelde ze aan de Volkskrant, raadt Nooter haar af om presentator Tom Egbers daarvoor te vragen. Die zou moeite hebben rond mooie vrouwen. Dan beter Jack van Gelder. Als zij de populaire presentator en stem van Oranje-radiocommentator vervolgens belt, maakt die meteen een foute opmerking vanuit zijn ligbad: of ze er niet even bij wil komen liggen.

Waarom het aftreden van Maarten Nooter als leidinggevende bij NOS Sport onvermijdelijk is geworden, werd de afgelopen dagen duidelijk na een reeks publicaties. Eerst maakte de NOS bekend dat er bijna honderd meldingen van en getuigenissen over onbetamelijke grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer waren gedaan bij een interne inventarisatie. Er was een NRC-column van Marijn de Vries, voormalig profwielrenner, die haar ervaring deelde als analist tijdens de Tour de France van 2016 in de auto bij een seksistische mannelijke wieleranalist. En vervolgens de reconstructie in de Volkskrant over onder meer Marghadi’s korte, eenzame carrière bij NOS Sport begin vorig decennium. Beide vrouwen willen voor dit artikel niets toevoegen aan de publicaties.

NRC vroeg dit weekend twaalf (oud)medewerkers van NOS Sport naar Nooters hoofdredacteurschap, maar slechts twee wilden aan de telefoon daarover iets zeggen. Anoniem, vanwege de gevoeligheid momenteel.

Beide (mannelijke) medewerkers, een jonge en een oudere, herkennen direct de in de Volkskrant opgetekende verziekte cultuur. Nooter zou vooral druk zijn met ego’s van de presentatoren te masseren. Hij is iemand die weinig spontaan contact maakt, maar naar buiten toe wel de vriendelijke oom van NOS Sport is.

De affaire van voetbalpresentator Tom Egbers met een stagiaire en de nasleep hiervan is het „bekendste verhaal” op de redactie, zegt één van hen. Hoewel Egbers, tegen de Volkskrant, bestrijdt dat zij haar heeft lastiggevallen en geïntimideerd, uitte hij spijt over de affaire.

‘Integer en fatsoenlijk’

Een derde NOS Sport-medewerker, een oudgediende verslaggever, zegt tegen NRC na enige overpeinzing dat hij toch niet wil praten. Hij verwijst naar de talkshows van afgelopen weekend, voor „een aardig beeld” over Nooter. „Als iemand integer en fatsoenlijk is, is hij het”, zei Johan Derksen, voormalig hoofdredacteur Voetbal International, vrijdag in Vandaag Inside (SBS6). En Humberto Tan, voormalig NOS Sport-presentator, brengt bij Humberto op Zaterdag (RTL 4) in herinnering dat hij van Nooter onbeperkt betaald verlof kreeg om naar zijn broer te gaan, die op sterven lag in Suriname.

Maar de kritiek op zijn leiderschap zit juist in het mensen-management en het oogluikend toestaan van ego-oprispingen. Sterren tevreden houden in plaats van professionele kaders stellen. Nooter, zeggen twee medewerkers, zet geen grote journalistieke lijnen uit, maar zorgt er in eerste instantie voor dat de mammoettanker NOS Sport voortdendert. „Maar wat de koers van dat schip is, dat weet eigenlijk niemand”, zegt een commentator.

Drie verslaggever hebben hem getuige het Volkskrant-verhaal afgelopen december in een redactievergadering stevig toegesproken: Dione de Graaff, Mark Brasser en Jeroen Stekelenburg. Toen Nooter terugkeerde van het WK in Qatar was de reuring groot op de redactie. Een interne oproep bij NOS Sport, naar aanleiding van de gebleken misstanden bij talkshow De Wereld Draait Door, had veel reacties opgeleverd. De drie verslaggevers wreven Nooter in dat hij onmogelijk geschrokken kan zijn van alle meldingen.

Nooter erkende op die redactievergadering dat er „dingen niet goed” zijn gegaan, dat de cultuur „cynisch” was op de redactie en dat met name de omgangsvormen in de avonden soms onprofessioneel waren. Hij trok het zich aan dat het „voor vrouwen niet makkelijk is om bij ons op de redactie te zijn”. Maar dat hij daar niets aan had gedaan, zo ver wilde hij niet gaan. Alleen kon hij niet vertellen waar en wanneer wel was ingegrepen en gewaarschuwd. Nu nog steeds niet, nu hij met de rug tegen de muur staat. „Hoe graag we dat ook zouden willen”, aldus een statement van NOS Sport.

Rancune

Nooter trad aan in 2002, in een tijd dat de redactie een ouwe jongens bolwerk was, vol rancune en prestatiedruk. Tijdens het slopende sportjaar 2000 stond de overwerkte redactie bijna op instorten, beschreven medewerkers destijds aan NRC. Verslaggever Gio Lippens moest als hoofdredacteur een andere wind brengen, maar die liep te hoop tegen de onbuigzame chef Sport Martijn Lindenberg. Eén van de mensen die eerder onder Lindenberg was afgeknapt, was sportjournalist Maarten Nooter. Een andere was Nooters vrouw, de bekend presentatrice Annette van Trigt.

Met de terugkeer van Nooter leek een nieuwe, opener en empathische redactiecultuur een kans te kunnen krijgen. Maar de focus op het eindproduct in plaats van de menselijke factor, zoals de NOS-directie deze week erkende, is persistent gebleken. Nooter was goed. Maar dan vooral voor zijn boegbeelden. Mart Smeets kreeg een businessclassvlucht naar Rio de Janeiro in 2016 met zijn vrouw, waar hij zijn laatste olympische bastketbaltoernooi mocht doen voor zijn pensioen.

Eén van de zeldzame keren dat een toonaangevende medewerker het veld moest ruimen, was drie jaar geleden. Turncommentator Hans van Zetten bleek in het verleden vergoeilijkend te hebben geschreven over trainer Frank Louter, nadat deze door voormalige turnkampioenen was beschuldigd van wanpraktijken in de turnhal. Van Zetten had zich vergist, zei hij terugkijkend: die vrouwen verdienden juist alle steun.

Van Zetten hield de eer aan zichzelf, waardoor Nooter niet eigenhandig de populaire turnstem (“Hij stáát! En ik sta!”) tot stoppen hoefde te dwingen.

Van Zettens faux pas lijkt weinig om het lijft te hebben, vergeleken met de misstanden waar vaste krachten kennelijk mee wegkwamen. De Vereniging van Vertrouwenspersonen vindt dat Nooter en zijn hoofdredactie meteen moeten opstappen, zo bracht de NOS in de loop van zaterdagmiddag.

Dat Nooter een cultuur liet voortleven waarin meldingen in het oog van melders niet bevredigend zijn opgevolgd, betreurt hij. In het statement van de NOS, naar aanleiding van de Volkskrant-publicatie, staat dat de melders te veel in het ongewisse zijn gelaten. „We hadden duidelijk moeten maken dat er vervolgacties waren geweest. Zelfs als dat in vage bewoordingen had gemoeten.” Over Marijn de Vries’ melding erkent de NOS dat daar in 2016 „niet goed mee omgegaan” is, maar dat de melding niet de reden is dat ze na een jaar geen vaste analist meer was.

Op andere vragen over zijn leiderschapsstijl, en waarom Nooter per se zou moeten aanblijven voor de continuïteit van de sportverslaggeving, komt geen antwoord. „Daarvoor is het nu niet het moment”, laat een NOS-woordvoerder weten.