De mogelijke val van deze kleine techbank doet heel de bankenwereld schrikken

Op het oog lijkt het een niet al te grote bank met een specifieke niche als doelgroep: de Silicon Valley Bank (SVB) uit San Francisco. Maar donderdag en vrijdag veroorzaakte een persbericht van SVB een wereldwijde verkoopgolf van bankaandelen. De vier grootste Amerikaanse banken verloren donderdag 52 miljard dollar aan beurswaarde (50 miljard euro). In Europa dook de algemene bankenbeursindex vrijdag meer dan 4 procent in de min. Waarom reageren beleggers in financiële aandelen zo op het nieuws van deze ‘nichebank’? Drie vragen.

1 Wat is SVB voor een bank?

De in 1983 opgerichte Silicon Valley Bank noemt zichzelf de „financiële partner van de innovatie-economie”. Klanten zijn durfinvesteerders in de techsector en hun investeringen: de start-ups. Het idee is dat door al vroeg huisbankier te worden van beginnende ondernemingen, er uiteindelijk geld verdiend kan worden als een aantal van deze bedrijven erin slaagt groot te worden en naar de beurs gaat of anderszins financiële diensten nodig heeft.

SVB is dan wel een kleine bank als je het vergelijkt met algemene banken – de bank is de vijftiende bank qua grootte in de Verenigde Staten – maar in de niche die techfinanciering is, is de bank wel een grote partij. In de Amerikaanse techsector lopen bijna drie op de tien financieringen via SVB. Ook voor veel Nederlandse partijen actief in Silicon Valley is de SVB de „ruggengraat voor start-ups”, aldus Oliver Binkhorst van het Nederlandse start-upnetwerk DutchTechSF. Veel van hen houden hun tegoeden bij de bank.

Voor veel Nederlandse partijen actief in Silicon Valley is de SVB de „ruggengraat voor start-ups”

SVB was hiermee de afgelopen jaren zeer succesvol. Het liftte mee op de opkomst van de techsector, waar investeringsgeld dankzij de lage rentes tegen de plinten klotste. Waar in 2008 de bank nog 10 miljard dollar aan activa op de balans had staan, werd over vorig jaar 212 miljard dollar aan bezittingen gerapporteerd. In 2022 maakte de bank 1,51 miljard dollar winst. Op de beurs was het bedrijf op het hoogtepunt in november 2021 meer dan 700 dollar waard per aandeel. Begin vorige maand koerste een aandeel SVB nog op ruim 315 dollar.

2 Wat is het slechte nieuws van SVB?

Silicon Valley Bank kondigde donderdag aan extra aandelen te moeten uitgeven, bij elkaar voor een bedrag van 2,25 miljard dollar. Reden: de bank heeft liquide middelen nodig om de vele klanten die bij hun reserves willen, te kunnen uitbetalen. Die klanten willen bij hun deposito’s bij de bank, omdat de techsector momenteel grote verliezen maakt en investeerders huiverig zijn geworden.

In hetzelfde persbericht meldde SVB dat een andere poging om cash vrij te maken tot grote verliezen heeft geleid. Bij de verkoop van 21 miljard dollar aan bezittingen die kunnen worden verkocht bij stressmomenten als deze, werd een verlies gemaakt van 1,8 miljard dollar. Het ging hierbij voornamelijk om Amerikaanse staatsobligaties die ooit tegen een lage rente zijn aangekocht en door de laatste maanden sterk gestegen marktrentes fors in waarde zijn gedaald.

De mededeling van SVB veroorzaakte een kettingreactie aan nieuw negatief nieuws. Van kredietratingbureau Moody’s kreeg de bank een lagere waardering. Die lagere waardering zorgt ervoor dat geld ophalen voor de bank duurder wordt. Wat ook absoluut niet meewerkte, was de oproep van een van de bekendste durfinvesteerders ter wereld, Peter Thiel. Zijn investeringsfonds, Founders Fund, riep alle bedrijven die het adviseert op om hun geld óók weg te halen bij Silicon Valley Bank vanwege de zorgen over de financiële stabiliteit van de bank.

Pogingen van de bank om investeerders te kalmeren zijn tot nu toe vruchteloos gebleken. Tijdens de openingstijden van Wall Street donderdag daalde de koers van SVB al met 60 procent naar 106 dollar. In de handel nabeurs en voor opening van de nieuwe handelsdag vrijdag zakte het aandeel verder naar net geen 36 dollar.

De lage aandelenkoers maakt het nog moeilijker voor SVB om nieuw geld aan te trekken. De vraag is nu hoe het de bank de komende uren en dagen vergaat. Als nog meer klanten hun geld willen opnemen, is het de vraag of de bank deze bankrun zal overleven.

Volgens bronnen van de Amerikaanse nieuwszender CBNC zou de aandelenemissie die alles in gang zette al zijn mislukt en zouden verschillende financiers al praten over een overname van de bank – mogelijk met grote verliezen tot gevolg voor de huidige aandeelhouders. Tot er meer nieuws wordt bekendgemaakt, is de handel in het aandeel stilgelegd.

3 Waarom heeft dit effect op de financiële sector wereldwijd?

De schrik zit er goed in na het nieuws van SVB. De vier grootste Amerikaanse banken – JPMorgan, Citigroup, Wells Fargo en Bank of America – zagen 52,4 miljard dollar aan beurswaarde verdampen. In Europa was de sfeer even slecht. Een beursindex van Europese banken, de Stoxx, leverde meer dan 4 procent in. In Nederland zakte het aandeel ING zo’n 4,5 procent in, van ABN Amro ging ruim 3 procent af.

De vraag is waarom. Mogelijk zien beleggers in SVB een kanarie in de kolenmijn. Spelen dezelfde problemen niet bij andere banken, vragen beleggers zich af? De vraag is of die vrees terecht is. Experts hebben tegen de Financial Times gezegd dat SVB wel erg eenzijdig geld had gestoken in laagrenderende langetermijnbeleggingen, zoals Amerikaanse staatsobligaties. Hierdoor heeft de bank zich zeer gevoelig gemaakt voor de rentestand. Omdat die rente heel hard is gestegen in het afgelopen jaar, zijn die beleggingen (met lage rentes) flink minder waard geworden.

De meeste banken hebben een evenwichtigere verdeling van waar ze hun kapitaal in hebben gestoken. Hierdoor zijn ze minder gevoelig voor het effect van de hogere rente. Sterker nog: in de afgelopen maanden deden banken over het algemeen het op de beurs juist heel goed, vanwege die hogere rente. Die zorgt ervoor dat banken hun rentemarge, hun belangrijkste inkomstenbron, weer naar gezonde niveaus hebben zien stijgen.

Lees ook: Hoelang houden de grootbanken de wind in de rug?

Wat wel een terechte zorg kan zijn, is dat klanten bij hun bank, net als bij SVB, hun geld gaan opvragen nu het economisch slechter gaat. Dat zou de inkomsten en de balansen van de banken wel kunnen beïnvloeden. Om toch weer spaargeld aan te trekken, gaan banken dan waarschijnlijk hun spaarrentes verhogen, wat de rentemarge weer kan doen dalen. En om voldoende liquide middelen te hebben moeten banken dan ook bezittingen te gelde gaan maken – wat met verliezen gepaard kan gaan.

Misschien wel het belangrijkste risico van een eventuele val van SVB is het verlies van vertrouwen. Zoals een commentator van de Financial Times schreef: zeker in de bankensector kan dat vertrouwen een eigen leven gaan leiden. Als er genoeg mensen geloven dat SVB een kanarie is, krijgt de bank vanzelf gele vleugels en een snavel. Beleggers en spaarders gaan dan hun geld terugtrekken uit banken, waarna die ondanks stevige fundamenten alsnog in de problemen kunnen komen.

De Duitse Commerzbank heeft volgens persbureau Reuters inmiddels al een ongewone stap genomen door actief te reageren op de angsten op de markt. Volgens Commerzbank dreigt er geen gevaar voor de bank en is er geen „overeenkomstig risico” met SVB. De vraag is of alle marktzenuwen door dit soort berichten wel echt worden gekalmeerd.