N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Aanslag Hamburg Een anonieme tipgever had de politie gewaarschuwd dat Philipp F., die donderdag op een bijeenkomst van Jehova’s getuigen in Hamburg zeven mensen en zichzelf zou hebben gedood, met „psychische problemen” kampte.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97862282-50ef2f.jpg)
Foto Tobias Schwarz/AFP
Bij het bloedbad in Hamburg op donderdagavond hadden nog veel meer slachtoffers kunnen vallen dan de acht doden – inclusief de vermoedelijke schutter – die er vielen. „Het snelle handelen [van de politie] heeft meer slachtoffers kunnen voorkomen”, zei de minister van Binnenlandse Zaken Andy Grote tijdens een persconferentie in Hamburg.
Want – een speciale eenheid van de politie was op amper drie minuten afstand van het gebouw van de Jehova’s getuigen, en kon het vrijwel direct na de melding van een schietpartij, binnenvallen terwijl de schutter nog om zich heen schoot. De schutter vluchtte daarop voor de politie de trap op, naar een verdieping hoger, waar hij, de later als verdachte geïdentificeerde Phillip F., zichzelf volgens de politie doodschoot.
Bij de moordpartij tijdens de bijeenkomst van de Jehova’s getuigen kwamen twee volwassen vrouwen, vier volwassen mannen, en een ongeboren kind van zeven maanden om. Acht anderen raakten zwaar gewond, waarvan vier levensgevaarlijk.
Rond negen uur schoot de schutter tientallen malen met een semi-automatisch pistool door een raam naar binnen. Een buurtbewoner nam de scène op, het filmpje circuleert op sociale media. Binnen luttele minuten belden bijna vijftig omwonenden de politie en brandweer.
De schutter klom vervolgens door het raam naar binnen, de zaal in waar 36 mensen voor de kerkdienst bij elkaar waren, en waar hij meer slachtoffers maakte. Via een livestream volgden 25 mensen de dienst ook digitaal. In de minuten voordat de politie aankwam schoot F. negen magazijnen van vijftien patronen per stuk leeg. F. had nog twintig gevulde magazijnen bij zich in een rugzak.
F. (35) was anderhalf jaar eerder bij de Jehova’s getuigen uitgetreden. Volgens een vertegenwoordiger van de geloofsgemeenschap in Hamburg, waar ongeveer vierduizend Jehova’s wonen, vertrok F. uit eigen beweging en werd hij geenszins buitengesloten.
‘Psychische problemen’
F. had sinds kort een wapenvergunning als sportschutter en was dus in legaal bezit van zijn pistool. In januari van dit jaar kwam bij de politie een anonieme tip binnen, die suggereerde dat F. psychische problemen had en dat zijn wapenvergunning zou moeten worden ingetrokken; hij zou woedend zijn op religieuze mensen, vooral op Jehova’s getuigen en op zijn voormalige werkgever. De politie van Hamburg ging na die tip bij F. langs, maar zag geen aanleiding om de vergunning in te trekken, zo stelde de hoofdcommissaris van de Hamburgse politie, Ralf Martin Meyer, vrijdagmiddag. F. had zijn wapens en zijn munitie grotendeels volgens voorschrift opgeborgen en toonde zich coöperatief.
Volgens weekblad Der Spiegel groeide F. op in Kempten, in zuidelijk Duitsland, in een streng religieus gezin. Sinds enige tijd presenteerde hij zichzelf als consultant, die „vele internationale managementfuncties” heeft vervuld en nu advies aanbiedt op het gebied van „controlling” en „theologie”. Daarvoor rekende F. 250.000 euro per dag, exclusief btw. F. was niet bekend bij Justitie.
De Hamburgse „koninkrijkszaal” van de Jehova’s getuigen – die hun ruimtes voor religieuze bijeenkomsten geen kerk noemen – staat in de noordelijke wijk Altersdorf, tussen een garage en een tankstation. Donderdagavond werd de buurt gedurende een paar uur geheel afgezet. De bevolking werd opgeroepen om binnen te blijven, omdat de politie niet zeker wist of er een tweede dader was. Omwonenden meenden zoiets gezien te hebben. Op een filmpje, opgenomen door een buurtbewoner, bleek later dat een schaduw van de schutter de indruk wekte van een tweede dader.
In Duitsland leven naar schatting 200.000 Jehova’s getuigen. Kenmerkend voor de gemeenschap is het geloof in een spoedig „Armageddon”, en hun tamelijk afgezonderde leefwijze, vanwege de overtuiging het enige juiste geloof aan te hangen. Een vertegenwoordiger van de geloofsgemeenschap in Hamburg zei „ontzet” te zijn. „We danken voor het professionele werk van de politie. We bidden voor de slachtoffers.”
