Hoe gingen holbewoners om met verstandskiezen? En hoe krijg ik witte(re) tanden? Deze TikTok-tandarts heeft alle antwoorden

De houten trap in het zestiende-eeuwse raadhuis van Buren kraakt als je naar boven klimt. Uit het raam is de tegenovergelegen kerk te zien. Daar waar in 1551, rond dezelfde tijd dat het raadhuis werd gebouwd, Willem van Oranje trouwde met Anna van Egmond, gravin van Buren.

Als je je weer omdraait, is tot in iedere hoek duidelijk dat eeuwen later de band met de Oranjes nog altijd wordt gevierd. Zelfs in het trappenhuis van Museum Buren & Oranje staan memorabilia van het huwelijk van Juliana en Bernhard, een rouwmokje ter gelegenheid van het overlijden van prins Claus, en een leeg pak koninginnekindvla, de reclame-inhaker bij de geboorte van prinses Amalia.

Het museum is nu vooral een verzamelingsmuseum, vertelt Johan Jonkers, voorzitter van de Stichting Museum Buren & Oranje. Het ontstond uit de privécollectie van Jan Thijsen, wethouder namens de SGP en Koninklijk Huis-fan, en werd aangevuld met spullen uit het Oranjemuseum in Baarn, dat in 2000 dichtging.

Vitrines vol souvenirs zijn het resultaat. En opvallend: voor de huidige prinsessen is lang niet zoveel gemaakt – of verzameld – als bijvoorbeeld voor Emma of Wilhelmina. Op Arianes plank staan alleen een bordje, een kerstbal en twee mokken.

Het museum krijgt inmiddels zóveel Oranjespullen aangeboden dat het meestal weigert iets aan te nemen. „We hebben meer dan genoeg blikken Wilhelmina-pepermunt”, zegt Jonkers. In de museumwinkel zijn à 1,50 euro mokken te koop van het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima en dat van prinses Irene en Pieter van Vollenhoven, en talloze theelepeltjes.

Crowdfunding

Wat Buren & Oranje vooral wil zijn, is een museum met een verhaal, zegt Jonkers: „Ik zou zelfs durven te beweren dat zonder Buren er geen Nederland was geweest.” Als Willem van Oranje niet met de dochter van de schatrijke graaf van Buren was getrouwd, met toestemming van keizer Karel V, was hij wellicht nooit zo’n belangrijke edelman geworden, misschien nooit de vader des vaderlands.

Buren was lang een vestingstad, met een van de grootste kastelen van Nederland, maar raakte langzaam in verval. De stenen van het kasteel werden in de twintigste eeuw deels voor de Hondsbossche Zeewering gebruikt, de binnenstad werd op het nippertje van sloop gered door een visionaire naoorlogse burgemeester.

Met crowdfunding heeft het museum een schilderij kunnen kopen dat ooit op het kasteel hing en dat de verzoening tussen de drie zonen van Willem van Oranje toont. Aan de andere kant van de schouw staat het pronkstuk van het museum: een kast uit 1632 die ook op het kasteel stond, en die Amalia van Solms liet maken voor echtgenoot Frederik Hendrik ter nagedachtenis aan zijn halfbroer prins Maurits.

Zoom in

Zoom in

Opvallend: voor de huidige prinsessen is lang niet zoveel gemaakt – of verzameld – als bijvoorbeeld voor Emma of Wilhelmina.

Foto’s Merlin Daleman

Er is meer bewaard uit het kasteel, maar veel ligt in het depot van het Rijksmuseum. Te wachten totdat Buren & Oranje temperatuur en luchtvochtigheid op orde heeft. Dat is lastig in een zestiende eeuws pand, zegt Jonkers. „Het lekt hier energie. Dat is ook de reden dat we van oktober tot maart dicht zijn.”

Gemeentefinanciën

Het gebouw is van de gemeente, en die gaat het verkopen om de financiën op orde te houden. Zero-based budgeting heet het volgens de wethouder: kosten en uitgaven moeten in balans zijn, en hij maakte tijdens een raadsvergadering duidelijk dat dat bij het oude raadhuis niet lukt.

Dat betekent dat Buren & Oranje moet verhuizen. Wanneer is nog onduidelijk, de nieuwe locatie is enkele meters verderop in de oude stadspoort. En hoewel teleurgesteld dat het museum moet verhuizen, biedt de verhuizing ook kansen om te moderniseren. Jonkers, die een pannenkoekenrestaurant heeft in de stad en pas enkele jaren betrokken is bij het museum, laat de tekeningen zien van hoe ze het hadden willen verbouwen.

Zoom in

Hij geeft als voorproefje de audiotour mee die te krijgen is in het museum, een korte wandeling door het stadje aan de hand van de huwelijksdag in 1551. Volgend jaar wil Buren die groots vieren, met onder meer een middeleeuwse markt en een gezamenlijke maaltijd. In gezelschap van de huidige graaf van Buren? Jonkers haalt zijn schouders op.

Die huidige graaf is de koning. Op de bovenste etage van het museum ligt een paar schaatsen, in 1986 deed de toenmalige kroonprins als W.A. van Buren mee aan de Elfstedentocht. Zoals zijn oma en overgrootmoeder ‘Van Buren’ gebruikten om een restaurant te reserveren. Het zijn niet de echte schaatsen, bekent Jonkers. Die lagen wel in Buren, maar heeft het museum geschonken aan het Fries Schaatsmuseum in Hindeloopen.

Delen

Mail de redactie

Weet je hoe vaak ik de vraag krijg hoe je moet flossen en hoe weinig mensen het eigenlijk weten?, zegt tandarts Farbod Sharifi (31) terwijl hij recht in de camera kijkt. Intussen pakt hij een stukje flosdraad, behendig wikkelt hij het meerdere keren om zijn middelvingers, en met behulp van zijn wijsvingers en duimen haalt hij het soepel tussen zijn tanden door. „Zo dus.”

De video staat op TikTok, waar ‘DentistFarbod’ ruim 92.000 volgers heeft. Sharifi studeerde tandheelkunde in Riga en opende in 2021 zijn tandartspraktijk in een chic bijgebouw in de tuin van zijn ouders in Amsterdam. Kort daarna begon hij zijn TikTok-account, waar hij als een van de weinige Nederlandse tandartsen actief is. Afgelopen vier jaar plaatste hij ruim zeshonderd video’s, die leverden hem 3,2 miljoen likes op en sommige vergaarden miljoenen views.

Ik wil laten zien: blijf niet met klachten rondlopen, we kunnen ook veel wél oplossen

Zijn missie: iedereen via TikTok voorzien van kennis over mond en tanden. „Toen ik mijn praktijk begon, kwam ik erachter dat mensen werkelijk geen idee hebben van wat in hun mond gebeurt.” In de stoel bleken patiënten slecht te poetsen en (niet) te flossen. Ze kenden woorden als cariës, gingivitis of parodontitis niet. Ook van het verschil tussen een kroon en een facing, of tussen een inlay, onlay en overlay, hadden ze vaak geen weet. „Ik dacht: dat moet anders.”

Steeds meer zorgverleners, zoals dermatologen, huisartsen en specialisten, delen informatie via sociale media. Dat is niet gek: uit onderzoek van het CBS van 2023 blijkt dat bijna driekwart van de Nederlanders van twaalf jaar en ouder online zoekt naar informatie over gezondheid, leefstijl of ziekten. Sociale media zijn vaak de eerste plek waar jongeren kijken. Daar stuiten ze geregeld op desinformatie, denk aan de bewering dat zonnebrandcrème kanker zou verwekken of dat de pil tot onvruchtbaarheid leidt. Ook over mondzorg gaat desinformatie rond, weet Hans de Vries, voorzitter van tandartsenvereniging KNMT, fluoride zou gevaarlijk zijn en langdurig spoelen met kokosolie zou wittere tanden geven. „Er zijn zelfs influencers die zich presenteren als tandarts, terwijl ze dat niet zijn, en producten verkopen waarvan de werking niet is bewezen.”

Onzin

Daarom is het belangrijk de kennis van mensen te vergroten, zegt Sharifi. „Wie snapt hoe het gebit werkt, zal er beter voor zorgen. Sneller hulp zoeken als er iets mis is. En niet in onzin trappen.”

Hij ziet op TikTok ook misleidende berichten. Zoals over middeltjes om tanden witter mee te maken. Hier, hij laat een filmpje zien van een jongen die zijn tanden poetst met een wit, brandend poeder. „Dat is een soort schuurmiddel. Je haalt er plak mee weg, maar ook een deel van je glazuur. Niet doen dus.”

Een onderwerp waar Sharifi vaak voor waarschuwt, is het fenomeen ‘Turkey teeth’. Jaren geleden vlogen de eerste influencers naar Turkse klinieken om hun tanden tot kleine stompjes te laten slijpen, waarna er spierwitte kronen overheen werden geplaatst. Het resultaat: een kaarsrecht gebit, in een paar uur tijd en voor een paar honderd euro.

Voor je het weet heb je een ontsteking, botafbraak of ondraaglijke pijn. En ja, van Turkey Teeth ga je ook vreselijk uit je mond stinken

Volgens hem denken veel mensen ten onrechte dat die ‘neptanden’ facings zijn. „Een facing is een dun schildje over je tand, daar hoef je maar een klein beetje voor af te slijpen. In Turkije plaatsen ze kronen, vaak fabrieksmatig gemaakt in one size fits all. Soms zelfs in blokken van meerdere tanden. Die passen slecht, sluiten niet goed aan, breken af en er blijft vuil tussen het tandvlees en de kronen zitten. Voor je het weet heb je een ontsteking, botafbraak of ondraaglijke pijn. En ja, je gaat er ook enorm van uit je mond stinken. Echt héél erg.”

Sharifi zucht. Je gebit is geruïneerd en weet je hoeveel berichten ik krijg van mensen die met deze ellende zitten? Veel. En het valt niet altijd op te knappen. Bovendien is restaureren prijzig.” Dus daarom: heb kennis van je gebit, zegt Sharifi. „Dan kun je je geen oor laten aannaaien.”

Holbewoners

Elke dag krijgt ‘DentistFarbod’ nieuwe volgers. En elke dag loopt Sharifi’s inbox vol met nieuwe vragen. Mensen willen weten: waarom is mijn kies gevoelig na een vulling? Kun je ontstoken tandvlees krijgen door facings? Hoe ontstaat grijs tandvlees? Hoe gingen holbewoners eigenlijk om met verstandskiezen?

Laatst wilde iemand weten of teruggetrokken tandvlees nog te herstellen is. Sharifi pakt weer zijn telefoon en toont een close-up van een tand met een duidelijk zichtbare tandhals. In de bijbehorende video legt hij uit: „We kunnen het verloren tandvlees opvullen met tandvlees uit je gehemelte.” Hij wijst in zijn mond. „Daar halen we een reepje weg, dat plakken we hier overheen en hechten we vast. Binnen een week is het weer één geheel.” Sharifi: „Ik wil zo laten zien: blijf niet met klachten rondlopen, we kunnen ook veel wél oplossen.”

Sharifi plaatst ook video’s over onderwerpen die hij zelf belangrijk vindt. Zoals een ogenschijnlijk klein gaatje, dat tijdens het boren dieper en ernstiger blijkt dan gedacht. „Dus nu weet je: ook bij een klein gaatje, ga je meteen naar de tandarts.”

Tandartsenvereniging KNMT is blij met tandartsen zoals Sharifi die via sociale media voorlichting geven. „Zelf geven we de juiste, op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde informatie, via allesoverhetgebit.nl,” zegt voorzitter De Vries. „Maar op een site beland je pas als je actief op zoek bent naar uitleg. Het voordeel van sociale media kan zijn dat tandheelkundige tips en uitleg spontaan in iemands tijdlijn opduiken. Zo bereik je een breder publiek. Daarom willen wij ook uitbreiden op sociale media.”

Verdient Sharifi aan de content op TikTok? „Indirect, want het trekt natuurlijk wel klanten aan, die komen inmiddels vanuit alle delen van het land naar mijn praktijk.”

Delen

Mail de redactie

Aan jonge mensen geen gebrek op de zaterdagavond in de vismijn in Breskens, in het westen van Zeeuws-Vlaanderen. Daar maakt het dj-trio Buren van de Brandweer van elk nummer een hardstyle variant. De bonkende beat veroorzaakt een golf aan handen die krachtig de lucht in prikken. Aan de bar kun je alleen contant betalen en de tap is nonstop geopend. De vismijn wordt elk jaar omgetoverd tot feestlocatie tijdens de Visserijfeesten. Alleen de waarschuwingen ‘betreden op eigen risico’ aan de wand verraden dat de plek ooit een andere functie had.

Tot vier jaar geleden werd de loods gebruikt door handelaren voor het veilen van vers aangevoerde vis, nu sluit voor de vismijn ook het doek als feestlocatie. Er is geen visserij meer is, dus moet de ooit bloeiende haven van Breskens op de schop, met de sloop van de vismijn tot gevolg.

De Visserijfeesten in Breskens worden dit weekend voor de zeventigste keer gevierd met een foodtruckfestival, kermis en braderie, maar ook met de typische havenactiviteiten als zwemwedstrijden en garnalen pellen. Ook de vele optredens van volkszangers en dj’s in de vismijn kunnen niet ontbreken. Breskens was ooit een florerend vissersdorp, maar er wordt al jaren amper gevist. Nu richt het dorp zich op de toerist en krijgt de hele haven een update. Er worden appartementen gebouwd en in het voorjaar opent viscentrum De Zaete zijn deuren met een vernieuwd visserijmuseum, een viswinkel, een horecagelegenheid en een vestiging van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij.

Zoom in

Nagebouwde miniatuur vissersschepen.

Foto’s Walter Herfst

Visserijmuseum

Jaap Albregtse, oud-visser op de Breskens 43, kan allerlei redenen verzinnen waarom er geen visserij is, vertelt hij in het visserijmuseum dat binnenkort een opknapbeurt krijgt. Volgens Albregtse waren er in de jaren tachtig goede subsidies, waardoor het makkelijk was om een eigen kotter te kopen: „Iedereen ging aan de loop en toen had elke jongen een eigen kotter. Dat heeft geleid tot overbevissing.” Naast overbevissing noemt hij het gebrek aan regelgeving rond het opvoeren van de scheepsmotoren, de invloed van natuur- en milieuorganisaties, de oliecrises en het gebrek aan opvolging binnen de familiebedrijven. „Voor visserij heb je twee dingen nodig: veel vis en een goede prijs. Dat heb je nu allebei niet”, zegt Albregtse.

In het visserijmuseum van Breskens is hij vaak te vinden. Het museum wordt bijna volledig gerund door vrijwilligers – oud-vissers – die er elke dag komen voor een kop koffie en om netten te breien, zoals de vissers het zelf noemen. Die worden als tas verkocht in het museum. Eén tas heeft duizend steken. „Zo blijf je wel bezig, eej”, zegt Jan Albregtse, die met zijn broer op de Breskens 43 voer.

In de jaren tachtig had elke jongen een eigen kotter. Dat heeft geleid tot overbevissing

De Visserijfeesten zijn belangrijk voor het dorp, net als de visserij. Op de kade aan de vismijn pelt familie Vermeulen garnalen die ze gratis uitdelen. Nellie Faes-Vermeulen kan twee kilo ongepelde garnalen in een uur pellen. Zelf vindt ze dat niet snel: „Vroeger kon ik veel meer. Nu gaat dat niet meer. Ik doe de toastjes”, zegt ze terwijl ze lepels garnalen op toast schept.

Broer Henk Vermeulen is oud-visser en was vijftig jaar betrokken bij de organisatie van de Visserijfeesten. Vissen op zee is „hard werken” en „hard leven”, vertelt hij. Toch deed Henk niets liever. „Ik houd van de vrijheid op het water. Elke dag is anders en geen enkele vangst is hetzelfde.”

Zoom in

Zoom in

Zwemwedstrijden horen ook bij de Visserijfeesten in Breskens.

Foto Walter Herfst

Rommelmarkt

Het dorp wil de feesten voortzetten, ook nu de visserij volledig is weggevallen. Daar hoort de rommelmarkt op zaterdagochtend bij, vindt familie Faas (geen familie van mevrouw Faes) die al vroeg op de rommelmarkt haar kraam heeft uitgestald. Over hun oude spullen is een plastic zeil gespannen: de Bressiaander is goed voorbereid op de hoosbuien die zo nu en dan vallen.

„De Visserijfeesten zijn een stukje nostalgie, een stukje cultuur. Het feest is toch iets van het dorp, dat moet wel blijven”, zegt mevrouw Faas. Wanneer familieleden het verhaal onderbreken om de buren te begroeten, vliegen de heujs je om de horen. Meneer Faas ziet hoe de feesten jong en oud samenbrengen, ook op de rommelmarkt die al in de vroege uurtjes wordt opgebouwd. „De jonge gasten komen van het café thuis en lopen nog een rondje over de rommelmarkt. Dan zie je allerlei bijzondere dingen: mensen op ski’s of een lange gast op een kinderfietsje. Mensen kijken, dat zou een beroep moeten zijn.”

Zoom in

Als de zon doorbreekt, loopt de braderie vol met toeristen die slenterend zoeken naar de beste koopjes. Niet vreemd voo wie weet dat toerisme de grootste economische pijler is in de streek. Of er ook grenzen aan zitten? André Brakman, secretaris van het Visserijfeesten-comité, vindt het lastig om in te schatten. „Puur persoonlijk: je moet de mogelijkheden benutten die er zijn, daar leeft de streek van.”

Brakman denkt wel dat steeds meer kennis over de visserij verloren zal gaan naarmate de laatste vissers ouder worden. Toch gaat volgens hem dat dorpsgevoel niet zomaar verloren: „De Bressiaander staat bekend als iemand met een grote mond, maar dan weet je wel waar je aan toe bent. Dat is kenmerkend voor een vissersdorp.”

Het blijft gissen hoe de feesten zich zullen ontwikkelen. Er leven genoeg onzekerheden en zorgen, maar niet op de zaterdagavond in de vismijn. De hossende mensen zijn niet bezig met „wellicht de laatste keer”, daar staat de muziek veel te hard voor.

Zoom in

Delen

Mail de redactie