In Israël wordt fel gereageerd op kritiek van westerse landen: ‘Israël beschouwt Nederland of het VK niet langer als bevriende landen’

De Arnhemse club Vitesse dreigt volgend seizoen niet meer in het profvoetbal uit te komen. De beroepscommissie van de KNVB bevestigde donderdagavond het eerdere besluit om de proflicentie in te trekken. Wat zijn de gevolgen voor spelers, het Gelredome en de competitie? En welke andere clubs verdwenen eerder uit het betaald voetbal?

1
Hoe kan Vitesse het intrekken van de proflicentie nog voorkomen?

Vitesse heeft de laatste juridische mogelijkheid om het besluit van de beroepscommissie licentiezaken te voorkomen: een gang naar de rechter. Komende donderdag dient een kort geding tegen de KNVB, twee dagen vóór de geplande seizoensstart van de eerste divisie bij de rechtbank Utrecht. „Er is een kans dat Vitesse via de spoedprocedure zijn licentie terugkrijgt, vooral als er procedurefouten door de KNVB zijn gemaakt”, zegt advocaat Tim Wilms, specialist in sportrecht en in 2016 betrokken bij de zaak van FC Twente. In die kwestie, waarbij de club werd verdacht van „frauduleus wanbeleid”, werd Twente juist gered door een uitspraak van de beroepscommissie van de KNVB: bij het aanvankelijk wel intrekken van de licentie waren procedurele fouten gemaakt.

De civiele rechter toetst vooral of de KNVB zorgvuldig en volgens de juiste procedure heeft gehandeld bij het intrekken van de proflicentie, legt Wilms uit. „Het besluit wordt niet inhoudelijk beoordeeld, behalve in beperkte mate of de maatregel proportioneel is.”

Op zaterdag 9 augustus zou Vitesse de eerste wedstrijd van het nieuwe seizoen in de Keuken Kampioen Divisie spelen tegen Almere City, maar die wedstrijd is door de KNVB voorlopig uit het schema gehaald. De uitspraak komt waarschijnlijk vóór 9 augustus, laat de rechtbank desgevraagd schriftelijk weten.

2
Kan Vitesse na het verlies van de licentie doorgaan als amateurclub?

De club kan ervoor kiezen om verder te gaan in het amateurvoetbal. Die beslissing ligt bij Vitesse zelf, bevestigt een woordvoerder van de KNVB.

Op welk niveau de club dan zou instromen, is nog niet vastgesteld. Dat hangt af van de situatie waarin de club verkeert op het moment van toetreding. Volgens de KNVB zijn er grofweg twee scenario’s. In het eerste geval blijft de huidige club juridisch bestaan en wordt die voortgezet. In het tweede geval wordt er een nieuwe entiteit opgericht die toetreedt tot het amateurvoetbal. In beide gevallen beslist het bestuur amateurvoetbal van de KNVB op welk niveau de club mag beginnen.

3
Wat gebeurt er met spelers, staf en andere medewerkers van de club?

Als Vitesse definitief zijn proflicentie verliest, heeft dat grote gevolgen voor spelers, staf en overige medewerkers – een jaar geleden stonden er 137 mensen op de loonlijst, los van de contractspelers in de selectie. „Juridisch blijven contracten geldig, ook zonder licentie,” legt Wilms uit. „Maar praktisch wordt het lastig, omdat de club waarschijnlijk niet meer aan financiële verplichtingen kan voldoen.” De huidige 29 spelers moeten vermoedelijk op zoek naar een nieuwe club om hun loopbaan als profvoetballer voort te zetten.

Wat er precies gebeurt, hangt volgens Wilms af van wat er „contractueel is afgesproken” en wat „Vitesse besluit te doen”. „Als Vitesse failliet wordt verklaard, kan de curator besluiten om spelerscontracten binnen maximaal zes weken op te zeggen of al eerder spelers te verkopen.” Tijdens deze periode kunnen spelers aanspraak maken op een WW-uitkering via het UWV.

Spelers kunnen zelf ook opzeggen. Daarnaast kunnen zij een spoedprocedure starten bij de arbitragecommissie van de KNVB om hun contract te ontbinden, voor wie snel wil overstappen en daarover geen overeenstemming met de curator bereikt.

Voor de overige medewerkers, zoals trainers, kantoorpersoneel en medische staf geldt bij een faillissement van Vitesse hetzelfde faillissementsrecht als bij ieder bedrijf: zij verliezen waarschijnlijk hun baan zodra betaald voetbal stopt. Als de curator de arbeidscontracten beëindigt maken werknemers en spelers waarschijnlijk aanspraak op een WW-uitkering als zij geen nieuwe baan vinden.

Hoofdsponsors Woolsocks en Frank Energie staan nog achter Vitesse zolang de club bestaat, maar bij faillissement kunnen zij hun contract mogelijk beëindigen of aanpassen.

4
Wat gebeurt er met het stadion Gelredome?

Als Vitesse geen proflicentie krijgt, is het onzeker of de club als amateur nog in het stadion kan blijven spelen. „Bij een faillissement is het waarschijnlijk dat de huidige huurovereenkomst eindigt”, zegt Wilms. „Vervolgens moet Vitesse met de eigenaar van het stadion afspraken maken over toekomstig gebruik als zij door wil als amateurclub en in het stadion wil blijven spelen.”

Het Gelredome is een multifunctioneel stadion, bedoeld voor sportwedstrijden, concerten en grootschalige evenementen. Voor voetbalwedstrijden is de capaciteit ruim 21.000, voor concerten bijna het dubbele. Sinds 2018 is het in handen van vastgoedbedrijf Nedstede.

Om financieel overeind te blijven, zal het stadion zich meer op die evenementen moeten richten. Daarvoor is wel een uitbreiding van de huidige vergunningen nodig, waar de gemeente Arnhem in mee zou moeten gaan.

5
Welke profclubs verdwenen eerder uit betaald voetbal?

Als Vitesse zijn licentie verliest, wordt het de dertiende club die verdwijnt sinds de invoering van betaald voetbal in 1954. In de afgelopen decennia trokken meerdere clubs zich terug, vaak vanwege financiële problemen of wanbeleid.

De meest recente was Achilles’29 uit Groesbeek, dat in 2018 failliet ging en terugkeerde naar het amateurvoetbal. In 2013 verdwenen AGOVV Apeldoorn en SC Veendam uit de profcompetitie. Andere bekende gevallen zijn RBC Roosendaal (2011), HFC Haarlem (2010), FC Wageningen (1992) en FC Amsterdam (1982). Sommige clubs bestaan nog als amateurvereniging, andere hielden geheel op te bestaan.

Zoom in

6
Hoe gaat de Eerste Divisie verder?

De vrijgekomen plek in de op een na hoogste profcompetitie wordt dit seizoen niet opgevuld. Volgens de toetredingsregeling van de KNVB kan een club uit de tweede divisie pas na een traject van ruim twee jaar promoveren. Ook beloftenteams van eredivisieclubs komen daarvoor niet in aanmerking.

De Keuken Kampioen Divisie begint daarom met negentien clubs, bevestigt de KNVB. „Valt Vitesse weg, dan speelt de tegenstander op die speeldag niet. Door het oneven aantal clubs is er wekelijks één vrije speelronde”, aldus een woordvoerder.

Delen

Mail de redactie

Noorwegen, Ierland en Spanje besloten ertoe in 2024: erkenning van de Palestijnse staat. Nu volgen Canada, waarschijnlijk het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Vier vragen over de erkenning van landen.

1Wat is ervoor nodig om een land te erkennen?

Elk land afzonderlijk kan bepalen welke landen het als zodanig erkent. Een erkenning is dus van het ene aan het andere land. Bij de recente steunbetuigingen worden de in 1967 door de Verenigde Naties erkende grenzen erkend als Palestijnse staat gezien: Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Die gebieden worden door ruwweg driekwart van de landen als Palestijnse staat erkend; Nederland behoort tot de minderheid die dat niet doet.

Er zijn regels voor wanneer een gebied een land kan zijn. Zo moet er een duidelijk grondgebied zijn, een vaste bevolking, effectief gezag en de capaciteit om internationale relaties te onderhouden. Dat zijn de ‘Montevideo-criteria’: internationale afspraken die in 1933 zijn gemaakt.

Israël voert het argument aan dat de Palestijnse staat niet aan die criteria voldoet, omdat de Palestijnen geen effectief gezag over hun grondgebied hebben. Maar die kritiek is niet houdbaar, zegt hoofddocent internationaal strafrecht Marieke de Hoon van de Universiteit van Amsterdam. ,,Er zijn veel landen geweest die wél erkend werden, ook al voldeden ze niet aan die criteria, vooral rondom de dekolonisatie.” Daar voegt ze aan toe: ,,Israëls schendingen van het internationaal recht destabiliseren Palestina al decennialang, waardoor juist Israël het argument niet mag inroepen dat het de Palestijnen aan effectief en stabiel gezag ontbreekt.”

Ook al erkent een aanzienlijk deel van de wereld de Palestijnse staat, het gebied is geen lid van de Verenigde Naties. Wel is Palestina sinds 2012 een waarnemend niet-lidstaat. Onder de 193 landen die wel VN-lid zijn, steunt een meerderheid de erkenning van de Palestijnse staat. Maar voor toetreding tot die internationale gemeenschap is goedkeuring van de VN-Veiligheidsraad nodig, waar de Verenigde Staten een veto kunnen uitspreken.

Een land kan overigens onderdeel zijn van de VN en tegelijk niet door alle leden erkend worden: Israël bijvoorbeeld, wel lid, wordt door ruim twintig lidstaten niet erkend.

2Waar committeert een land zich aan als het een ander land erkent?

Zo’n erkenning tussen landen is in eerste instantie vooral een besluit dat de twee landen op gelijke voet staan. Kushtrim Istrefi, hoofddocent internationaal en Europees recht aan de Universiteit Utrecht: ,,Erkenning van een staat betekent in principe alleen dat: dat je verklaart dat je erkent dat een land bestaat.”

Aan die erkenning zijn geen directe verplichtingen verbonden, het betekent vooral dat er van alles mogelijk wordt, zegt Istrefi. ,,Je kunt onderhandelen, verdragen sluiten met elkaar. Zónder die erkenning is dat niet mogelijk, dan heb je dat recht niet. Dus erkenning van een staat betekent: mogelijkheden.”

3Wat heeft de Palestijnse staat concreet aan erkenning?

De genocidale oorlogsvoering in Gaza wordt niet tegengehouden met erkenning. De nieuwe erkenningen betekenen ook niet dat de Palestijnse staat méér staat wordt, want zo werkt het niet.

De erkenning betekent wel dat er bijvoorbeeld diplomatiek verkeer en vertegenwoordiging tot stand kunnen komen tussen landen, dat er ambassades gevestigd kunnen worden, dat een Palestijns paspoort geldig is. Die internationale relaties zijn er al, via permanente vertegenwoordigingen. Maar met erkenning, zegt De Hoon, ,,komen die verhoudingen op een gelijkwaardig niveau, en mogen de posten ambassade heten”.

Palestina kan, aan een land dat het erkent, vragen om ondersteuning voor zelfverdediging. Het kan verdragen sluiten met een ander land. Maar Istrefi verwacht niet dat dat zal gebeuren. ,,Ten eerste: omdat landen met erkenning geen verplichting aangaan om defensiesteun aan te bieden. Het is een keuze. Ten tweede: landen hebben er geen belang bij om zo ver te gaan in een strijd tegen een land dat ze nog steeds als bondgenoot beschouwen.”

Het helpt Palestina wel om een staat te zijn, zegt Göran Sluiter, hoogleraar internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Voor internationale conflicten, dus als er twee landen bij betrokken zijn, of meer, zijn de regels strenger dan voor een ‘intern’ conflict. ,,Het Internationaal Strafhof heeft al gezegd: we zien dit conflict als een combinatie van internationaal gewapend conflict en een intern conflict”.

Voor de toekomst, nog onbepaald wanneer precies, kunnen bilaterale relaties met andere landen helpen om hulp te krijgen bij de ontwikkeling van het land. Misschien, zegt Istrefi, ,,helpen goede relaties ook om een voedingsbodem te bieden voor niet-Hamas-krachten”.

4Met welk doel komen landen dan nu met erkenning?

Je kunt het een kantelpunt noemen, zegt Marieke de Hoon. Al zal de rest van de wereld nu niet meteen tot erkenning overgaan – de Verenigde Staten al helemaal niet. ,,Maar het is wél zo dat veel landen die traditioneel Israël hebben gesteund, nu besluiten dat de maat vol is.” En dus overgaan tot erkenning van de Palestijnse staat.

Een reden voor landen om dat niet te doen, was dat ze vertrouwden op het proces naar een tweestatenoplossing. ,,Maar ook voor 7 oktober was er kritiek op in hoeverre Israël zich nou daadwerkelijk inzet voor die oplossing”, zegt De Hoon. ,,Een aantal staten die daarop wachtten besluit nu: we draaien het om, we erkennen de Palestijnse staat eerst, om Israël verder onder druk te zetten.” Een drukmiddel dus, om de uithongering van de Gazaanse bevolking door Israël te doen stoppen en een staakt-het-vuren af te dwingen.

De erkenning van een staat kán tot veel meer leiden, maar experts in het internationaal recht zien die mogelijkheden niet direct ten volle benut worden. Kushtrim Istrefi: ,,De vraag wat die erkenning betekent is heel complex. Het kan veel betekenen. Hoe ik het zie: de timing is hier belangrijk.”

Het gaat hier niet om een geïsoleerde beoordeling van statelijkheid. Zo ziet het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld af van erkenning als Israël overgaat tot een staakt-het-vuren. Onder meer de mensenrechtenorganisatie The Rights Forum vindt dit problematisch: ,,Het VK maakt van het bestaansrecht van Palestina een politiek drukmiddel en het recht op zelfbeschikking van Palestijnen voorwaardelijk. En de bal ligt uiteindelijk ook nog eens bij Israël. Dat is geen zelfbeschikking.”

De manier waarop landen nu hun erkenning of mogelijke erkenning van Palestina rechtvaardigen, zegt Istrefi, is dus eerder een vorm van straf of sanctie voor wat Israël in Gaza doet dan een gevolg van wat Palestijnen hebben gedaan om die erkenning te verkrijgen. ,,De erkennende landen zeggen in de kern: ‘deze verschrikkingen worden niet langer geaccepteerd.’”

Met medewerking van Bobby Uilen

Delen

Mail de redactie