Column | Trippen met populisten

Ik dacht dat ik een slechte LSD-flashback had, maar het was Yesilgöz die het verkiezingsprogramma van de VVD presenteerde. Omdat het kabinet miljarden aan defensie wil uitgeven, moet er worden bezuinigd en de VVD haalt geld nergens liever dan bij mensen die al geen rooie rotcent hebben. Yesilgöz legde uit waarom juist mensen in de bijstand moeten inleveren. „Je kunt een uitkering krijgen, je kunt toeslagen krijgen en je kunt ook nog gemeentelijke toeslagen krijgen”. Haar hand begeleidde het imaginaire stapeltje: toeslag op toeslag op toeslag. Ik hoorde nareis op nareis op nareis, compleet met dezelfde intonatie, het meetellen met de gemanicuurde handen, het harteloze afknijpen van wie al niets bezitten en het draaien aan dat rad voor de ogen van de kiezers. De LSD-flashback bleek een VVD-comeback, of althans een poging daartoe. Deze keer niet over de ruggen van migranten, maar over die van binnenlandse minima. Bij de VVD moeten ze een hekel hebben aan armen, ongeacht waar die vandaan komen. Daar bestaat een woord voor. Aporofobie: afkeer van mensen die in armoede leven.

Het wetenschappelijk bureau van GroenLinks maakte een sommetje: er zitten ongeveer 400.000 Nederlanders in de bijstand, die ontvangen samen 6,5 miljard euro. De NAVO-norm wordt jaarlijks 16 tot 19 miljard. Zelfs als je de hele bijstand afschaft, kom je niet tot de helft van het bedrag, maar wanneer de 0,1 procent van de rijkste Nederlanders 7 procent van hun vermogen zouden afdragen, zijn ze nog steeds lachwekkend rijk en haalt Nederland de Trumpnorm voor de NAVO wel.

Na de VVD-presentatieflashback doken in de media overal peilingen op. Zeker vergeten dat het na vorige verkiezingen wemelde van de zelfkritiek over het verslaan van het democratisch proces alsof het sport betreft: amper over de inhoud en steeds over de uitslagen. Dingetje loopt behoorlijk in. Ze helt verder naar rechts. Vier zetels erbij. Oeh, te ver. Zei iemand transfer?

Misschien moeten we verkiezingen maar helemaal tot sport verklaren. Dan laten we kandidaten debatteren volgens schema’s, houden scores bij en op finaledag gaan we allemaal braaf stemmen. In tegenstelling tot wat meerdere politici beweren, vindt deze kiezer het helemaal niet belastend om elk jaar haar stemmetje uit te brengen. Dat gaat goed samen met het uitlaten van de hond. Even omlopen langs het stembureau, kruisje bij een naam en door. Belastend is steeds die leugens moeten aanhoren, dat rad voor ogen gedraaid zien worden en machteloos toekijken terwijl met amateuristisch non-beleid al het weerloze wordt verpletterd.

Zoals bij sporten waar veel geld in omgaat, kan de populistenpolitiek haar eigen zenders krijgen. Liefhebbers kunnen daar naar leugens op leugens kijken, ook in herhalingen. Publieke zenders houden dan meer tijd over voor relevante zaken: de klimaatcatastrofe, PFAS in ons water, sociale media in kinderhersenen of het legaliseren van genocide, om maar wat te noemen. Aan het eind van het seizoen tellen we de stemmen, hijsen we de winnaar op een schild en hossen daarmee rond in zijn geboortedorp. Bij een huldiging op het Binnenhof mag de verkozen premier in bijzijn van de koning een kabinet omkegelen: zo’n houten meubel met laden en deurtjes. Daarmee is de regeerperiode officieel afgelopen, volgt er reces en hop, nieuwe verkiezingen.

Wie dan het land moet regeren ? AI. Als AI vooruit kan denken, huiswerk kan maken, empathie kan veinzen en bovenal, ongehinderd door politiek ingrijpen, ieders baantje kan krijgen, laat haar dan in godsnaam beginnen bij de duurbetaalde banen van die nietsnutten in de politieke selectie.

Carolina Trujillo is schrijfster.