In een blokkerig, haperend videogesprek vanwege de gebrekkige internetverbinding in Gaza vertelt de 23-jarige Hamed Sbeata over de door Israël veroorzaakte hongersnood. Zijn dieet bestaat uit af en toe een stukje falafel, meer is er niet. Hij is journalist en maakte items voor onder meer Nieuwsuur en verschillende Franse media. Maar werken lukt hem niet meer – net als vele anderen, zoals NRC-fotograaf Bashar Taleb.
„Ik word wakker met honger en ik ga naar bed met honger”, zegt Sbeata. Hij maakt video- en fotoreportages om „de boodschap van Gaza” over te brengen aan de wereld. „Ik wil het menselijk leven in Gaza aan de wereld laten zien. Maar ik ben moe.” Het gaat niet, zegt hij, doorwerken zonder te eten.
Toch biedt hij zijn diensten aan: misschien lukt het morgen, of de dag erna, weer wel. „Meestal zijn de markten leeg, maar soms is er een beetje bloem te vinden. De prijzen zijn extreem hoog, mijn hele salaris gaat op aan wat bloem voor mijn familie. Dus ik heb het werk nodig.” Hij woont met zijn ouders en twee broertjes (20 en 10 jaar oud) in het noorden van Gaza. Hij is de enige die nog werk heeft.
Iedere dag overweegt hij naar een van de voedselpunten af te reizen, waar Israël bijna dagelijks uitgehongerde Palestijnen vermoordt. Hij heeft veel vrienden die kant op zien gaan. „Sommigen keren terug, anderen niet.” Zijn familie wil niet dat hij gaat. „Omdat daar de hel is.” Het is lastig in te schatten hoe groot de kans is dat je het overleeft en terugkeert met voedsel, zegt hij.
Sbeata heeft een nieraandoening: hij kreeg drie jaar geleden de nier van zijn moeder. Een gebrek aan de juiste voeding, schoon water en zijn medicatie kan uiteindelijk tot nierfalen leiden. Hij beschikt nu nog over een beperkte hoeveelheid medicijnen.
„Ik vrees wat ons te wachten staat”, zegt Sbeata. Hij ondervindt steun uit het feit dat mensen uit allerlei landen de straten opgaan tegen de genocide. „Dat geeft hoop.”
Mogelijk naar Frankrijk
Voor zijn werk komt hij veel in ziekenhuizen. Om reportages te maken, maar ook omdat het internet daar beter is. Daarmee riskeert hij zijn leven: Israël bombardeert stelselmatig ziekenhuizen. Als journalist leeft hij sowieso in die angst. Want Israël doodt ook regelmatig journalisten, ten minste 184 sinds oktober 2023.
Sbeata komt uit de wijk Shejaiya in Gaza-Stad, in het noorden van Gaza. „Alles is verwoest. Ons huis, onze buurt. ” Hij en zijn familie moesten eerder vluchten naar Rafah en daarna Khan Younis – in het zuiden – om vervolgens door de Israëlische autoriteiten terug naar het noorden gedreven te worden.
Hij staat in nauw contact met het Franse kanaal Groupe TF1, waar hij veel voor heeft gewerkt. De collega’s daar proberen hem naar Frankrijk geëvacueerd te krijgen. Tot nu toe lukt dat niet. „Ik voel me geliefd dat zij dat voor mij proberen en ik móet hier weg, anders overleef ik het niet”, zegt hij. „Tegelijkertijd vrees ik de dag dat het wel lukt. Mijn familie kan niet mee, zeiden ze.” Maar vanuit Frankrijk kan hij (financieel) meer voor ze betekenen én ze op een later moment hopelijk ook laten komen.
„Je vraagt me hoe ik het volhoud. En soms denk ik: de dood is beter dan dit leven. Maar het antwoord op je vraag is: wij houden van het leven. Het leven is het wachten waard, het leven is het vechten waard. Daarom blijven we volhouden.”
Als tiener was Ritanjan Das alleen thuis in Calcutta toen de medewerker van de volkstelling aan de deur kwam. Voor zijn zes gezinsleden moest Das antwoord geven op ellenlange vragenlijsten. Wie woonden er op deze locatie, wat was hun inkomstenbron, religie, hoeveel kamers had het huis, had het gezin een auto, een televisie, een toilet?
In zijn jeugd was het „gebruikelijk” dat elke tien jaar de hele Indiase bevolking in kaart werd gebracht via een census, herinnert Das zich. De volkstelling die begin dit jaar door het ministerie van Binnenlandse Zaken werd aangekondigd, voelt „minder regulier”. Alleen al omdat de tienjaarlijkse regelmaat is doorbroken, zegt Das, die als universitair docent hedendaagse politiek in Zuid-Azië verbonden is aan de Universiteit Leiden. Ook inhoudelijk heeft de telling volgend jaar een ander karakter: voor het eerst sinds 1931 zal de kaste waar iemand toe behoort, worden vastgelegd. Vooral dat laatste houdt sinds de aankondiging in mei de gemoederen in India bezig.
Schattingen
De telling die had moeten plaatsvinden in 2021 werd uitgesteld vanwege de coronapandemie. Dat de census in de jaren daarna niet werd georganiseerd, gaf voeding aan allerlei theorieën. Vragen over het uitstel zijn door de regering nooit goed beantwoord, zegt Das. Regeringspartij BJP zou het niet willen omdat ook de effecten van beleid meetbaar worden door de tellingen. Zo beloofde premier Narendra Modi in zijn eerste termijn de Indiërs meer toegang tot sanitaire voorzieningen. Wat als uit de tellingen in zijn derde termijn blijkt dat nog steeds heel weinig huishoudens een toilet hebben? Ook voor sociale bijstand kunnen de gevolgen groot zijn als meer mensen daar recht op blijken te hebben.
Das denkt dat er naast politieke motieven een praktische reden voor het uitstel was. „Toen corona echt voorbij was, stonden in India de algemene verkiezingen van 2024 voor de deur.” Ook die zijn een immense operatie in dit land. „Twee van zulke evenementen kunnen niet te dicht op elkaar worden georganiseerd.”
Volgend jaar is het dan zover. De telling begint in 2026 en loopt door tot voorjaar 2027. Dan zal blijken of de Indiase schattingen over de eigen bevolkingsomvang correct zijn. Op basis van die schattingen concludeerden de VN dat de bevolking van India die van China in 2023 in aantal is voorbijgestreefd met 1,4 miljard inwoners.
De telling bestaat uit twee delen: het vaststellen van het aantal woningen, daarna het tellen van bewoners en hun kenmerken zoals leeftijd, beroep en religie
Net als voorgaande keren zullen voor deze editie miljoenen overheidsmedewerkers naar alle uithoeken van het land reizen. Antwoorden die zij krijgen worden niet meer met pen en papier opgeschreven, maar digitaal ingevoerd. Burgers met toegang tot elektronische apparaten kunnen zelf via een app gegevens invoeren.
De telling bestaat uit twee delen. Allereerst wordt het aantal woningen vastgesteld, variërend van appartementen tot lemen hutten. Daarna het aantal bewoners en hun kenmerken zoals leeftijd, beroep en religie.
Kaste bepaalt rechten
De meeste discussie in India gaat over het besluit van de BJP om te noteren tot welke kaste iemand behoort – iets waar door de oppositie al lang om werd gevraagd. Hindoes worden geboren in een hiërarchisch sociaal systeem dat hen specifieke rollen, rechten en beperkingen toebedeelt. Dat in de grondwet is vastgelegd dat discriminatie op basis van kaste niet is toegestaan, heeft die in het dagelijks leven niet uitgebannen.
De registratie van kaste in de census is omstreden, omdat de verwachting is dat lagere kasten een veel groter deel van de bevolking uitmaken dan nu wordt aangenomen. Dat zou betekenen dat zij een grotere aanspraak op sociale voorzieningen en banen kunnen maken. De leider van oppositiepartij Congress, Rahul Gandhi, zei dat als de lagere kasten hun omvang leren kennen „het land voor altijd zal veranderen.”
„Het kastesysteem is dagelijkse realiteit in India”, zegt Das. Het bepaalt in de praktijk nog altijd waar je mag wonen en welk werk je mag doen. Voor een Dalit [de groep die nog onder de laagste kaste ‘hangt’] betekent het dat zij alleen ‘vies’ werk kunnen doen, zoals afval ophalen of rioolwerkzaamheden uitvoeren. Maar het gaat verder: zo komen politieagenten er in de praktijk mee weg als ze een aangifte van verkrachting door een Dalit-slachtoffer niet opnemen. Ook op scholen is de kaste bepalend: Das: „Buiten de steden worden kinderen van lagere kasten soms gedwongen op de grond te zitten tijdens de les, omdat ouders uit hogere kasten niet willen dat zij op dezelfde hoogte les krijgen als hun kinderen.”
Lees ook
India is straks het land met de meeste inwoners. Maar onwelgevallige statistiek over de burgers ziet de regering als ‘frontale aanval’
Gereserveerde banen
Paradoxaal genoeg zijn het juist de overheidsprogramma’s die de nadelen van het behoren tot een lage kaste bestrijden, die de rangorde in de maatschappij levend houden. Zo wordt sinds de jaren negentig een deel van de overheidsbanen gereserveerd voor leden van de lagere kasten. Presentator Akshita Nandagopal van Business Today India noemde de „belangrijkste kritiek op de kastetelling” dat de vorming van een meritocratie erdoor stagneert. „Leden van achtergestelde kasten beroepen zich op hun kaste om een baan te krijgen, in plaats van op hun kwaliteiten.”
Op dit moment mag maximaal 50 procent van de overheidsbanen gereserveerd worden voor de achtergestelde kasten (en achtergestelde stammen). Door de volkstelling zal zichtbaar worden of dat niet veel te laag is.
De timing van deze volkstelling kan gunstig uitpakken voor de regerende BJP
Hoewel er sinds 1931 geen landelijk onderzoek naar de omvang van kasten is gepubliceerd, gebeurde dat wel op deelstaatniveau. Zo bleek in 2023 in Bihar dat de hoogste kastes niet 20 procent van de bevolking vormden, maar 15,5 procent. Op basis van de cijfers verhoogde de deelstaatregering het aandeel gereserveerde banen voor lagere kasten in Bihar tot 65 procent. Maar dat besluit hield geen stand bij het hooggerechtshof van de deelstaat, dat het als „ongrondwettelijk” typeerde.
Polariseren
Bij de vorige landelijke volkstelling, in 2011, is ook gevraagd naar kaste, maar de uitkomsten daarvan zijn nooit gepubliceerd omdat ze „inaccuraat” zouden zijn. Volgens de toenmalige regering waren kastenamen op duizenden verschillende manieren gespeld waardoor ze onbruikbaar werden om de omvang van een kaste vast te stellen. Das verwacht geen herhaling van 2011. „De oppositiepartijen hebben hier steeds op aangedrongen. Nu de BJP heeft gezegd dat ze dit gaat doen, is er niet meer echt een weg terug.”
De timing van deze volkstelling kan gunstig uitpakken voor de BJP, zegt Das, omdat het aantal inwoners het aantal parlementszetels per deelstaat bepaalt. De BJP is geliefder in het noorden en de verwachting is dat de bevolking daar sterker is gegroeid dan in het zuiden. Het zou kunnen leiden tot meer parlementszetels voor de deelstaten waar de BJP leidend is. Zeker omdat een herindeling van kiesdistricten is aangekondigd door de BJP, wat leidt tot verdere speculaties over politieke motieven.
Censusfunctionarissen noteren voor de volkstelling van 2011 informatie over een familie in de Noord-Indiase stad Srinagar.
De zichtbaarheid van de verschillende kasten kan nog een ander gevolg hebben. Zo zei politiek waarnemer Bhaskara Rao tegen persbureau Reuters dat er „meer op kaste gerichte politieke partijen zullen opkomen om aan de verlangens van een kaste tegemoet te komen. Dat zal het land verder verdelen en de politiek polariseren”. De BJP probeert als hindoenationalistische partij juist de eenheid van alle hindoes te benadrukken.
Das verwacht dat de Indiërs zeer bereid zijn hun kaste te delen met de medewerker van het bevolkingsonderzoek. „Dit gaat over vertegenwoordiging van jouw kaste, in de politiek en in het maatschappelijk leven.”
De World Darts Federation (WDF), de op een na grootste dartsbond van de wereld, gaat definitief transgender personen weren van internationale toernooien. Dat schrijft de organisatie dinsdag in een verklaring. Afgelopen september werd al besloten om deelname aan WDF-toernooien voor vrouwen en meisjes te beperken tot personen die bij de geboorte vrouw zijn. Dat besluit is nu bekrachtigd in de reglementen van de dartbond. Trans vrouwen mogen alleen nog meedoen aan toernooien waar mannen aan deelnemen, die voortaan de categorie ‘open’ krijgen.
De WDF noemt de deelname van transgender personen een „complex, evoluerend onderwerp”, waarbij het standpunt altijd zou zijn geweest dat wanneer er „een wezenlijke verandering zou zijn in wetenschappelijke studies, wetgeving of de wensen van een meerderheid van de lidstaten van de WDF”, het beleid zou worden herzien. De dartsbond laat ook weten contact te hebben opgenomen met „de betrokkenen”.
Een van die betrokkenen is de Nederlandse dartster Noa-Lynn van Leuven, ook bekend onder dartnaam The Duchess. Zij zal voortaan alleen mee kunnen doen aan de open categorie. De discussie over trans vrouwen in de dartsport zorgde vorig jaar voor een breuk in de Nederlandse ploeg. Toen stapten Anca Zijlstra en Aileen de Graaf uit het Nederlands vrouwenteam omdat de 26-jarige Van Leuven volgens hen biologisch een man is. De Nederlandse Dart Bond stemde overigens tegen het besluit.
Aan toernooien van de grootste internationale dartbond, de PDC, mogen nog wel trans vrouwen meedoen. Vorig jaar wist Van Leuven zich als eerste Nederlandse vrouw ooit te plaatsen voor het WK Darts (PDC). Zondag nam ze in Blackpool nog deel aan de PDC Women’s World Matchplay.
Lees ook
Dartster Noa-Lynn van Leuven: ‘Ik kreeg een berichtje: als ik jou achter mijn dochter aan een vrouwentoilet in zie lopen, dan sla ik je dood’
Het Nederlandse kabinet kwam maandag met een inreisverbod voor de extreemrechtse Israëlische ministers Itamar Ben-Gvir (Nationale Veiligheid) en Bezalel Smotrich (Financiën). Nederland is het zevende land dat sancties tegen de twee instelt.
„Op een plek waar terrorisme wordt getolereerd en terroristen welkom zijn, is een Joodse minister uit Israël ongewenst”, reageert Ben-Gvir dinsdagochtend op X verbolgen op het Nederlandse besluit. Volgens Smotrich geeft Nederland toe „aan de leugens van de radicale islam”. Voor demissionair minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) is de maat vol vanwege gewelddadige uitspraken die de twee deden over onder andere de kolonisatie van de Westelijke Jordaanoever. Die uitspraken zijn allesbehalve nieuw.
Ben-Gvir: te extreem om in dienst te mogen
Ben-Gvir, van de extreemrechtse religieus-zionistische partij Otzma Yehudit (Joodse Kracht), woont al jaren in een illegale nederzetting op de Westelijke Jordaanoever. Al in 2007 werd hij veroordeeld wegens het aanwakkeren van racisme en voor lidmaatschap van een terroristische organisatie. Als minister van Nationale Veiligheid is hij nu verantwoordelijk voor de politie die hem in zijn extreme, activistische verleden meermaals oppakte. Oud-premier Ehud Olmert, tegenwoordig fel criticus van de regering van Benjamin Netanyahu, omschreef Ben-Gvir jaren geleden al als een groter gevaar voor Israël dan een nucleair bewapend Iran.
In zijn strijd om de Westelijke Jordaanoever, die hij in Bijbelse termen ‘Judea en Samaria’ noemt, is voor Ben-Gvir weinig taboe. Hij is uitgesproken voorstander van een totale Israëlische annexatie van de Palestijnse gebieden. De militante minister diende zelf overigens nooit in het leger. Voor zijn dienstplicht werd hij op zijn achttiende al te extremistisch bevonden.
Lees ook
Israëlisch minister Itamar Ben-Gvir is een extremist die elk Palestijns verzet wil uitroeien
Als zestienjarige zoon van gematigde ouders werd Ben-Gvir lid van de later verboden partij van de extremistische rabbijn Meir Kahane, die geweld aanmoedigde. Aan zijn muur hing tot 2020 zelfs een portret van Baruch Goldstein, die in 1994 in Hebron 29 moslims doodschoot, vlakbij waar Ben-Gvir nu zelf woont. Op zijn eerste date met zijn huidige vrouw bezocht het stel diens graf.
Als advocaat stond Ben-Gvir radicale kolonisten bij, als die voor geweld tegen Palestijnen terechtstonden. Lange tijd werd zijn partij – met zes van de 120 zetels in de Knesset nog altijd een kleine partij – ook in de Israëlische politiek als te extreem gezien. Totdat premier Netanyahu na de verkiezingen van 2022 zijn meest rechtse coalitie tot nu toe vormde. Daarin zit ook de extreemrechtse partij HaTzionut HaDatit (Religieus-Zionistische Partij, veertien zetels) van Bezalel Smotrich, de andere minister die in Nederland niet langer welkom is.
Hoewel de twee extreemrechtse partijen relatief klein zijn, drukken zij hun stempel stevig op de coalitie, door geregeld te dreigen deze te laten vallen. Verkiezingen zouden met name Netanyahu, die terechtstaat voor corruptie, slecht uitkomen. Ben-Gvir stapte begin dit jaar al eens uit het kabinet vanwege een staakt-het-vuren met Hamas, dat volgens hem de „behaalde resultaten van de oorlog” teniet zou doen. Nog geen twee maanden later, toen Israël de zware aanvallen op Gaza had hervat, keerde hij terug.
Lees ook
Politiek overlever Benjamin Netanyahu heeft de wereld precies waar hij haar hebben wil
Smotrich: zelfverklaard ‘fascistische homofoob’
Bezalel Smotrich werd geboren op de bezette Syrische Golanhoogten en woont nu net als Ben-Gvir op de Westelijke Jordaanoever. Ook Gaza wordt wat hem betreft zo snel mogelijk bewoond door Israëlische kolonisten. Net als Ben-Gvir gelooft hij heilig in het recht dat het Joodse volk in zijn visie heeft op het Bijbelse land Israël.
Hij zette zich in het verleden onder andere met een belangrijke rechtse ngo in voor het uitbreiden van de bezette gebieden. Als minister jaagt hij openlijk etnische zuivering aan. Zo zei hij in mei nog dat Gaza binnen een paar maanden volledig zou zijn verwoest en de Palestijnse bevolking „naar derde landen zal vertrekken”.
Naast zijn inzet voor de kolonisatie, keert hij zich al jaren fel tegen de queergemeenschap. Al in 2006 organiseerde hij een protestmars tegen de Pride en vergelijk hij homoseksuelen met dieren. In 2023 noemde hij zichzelf in een opgenomen telefoongesprek met een zakenman een „fascistische homofoob„.
Lees ook
Probleem voor Netanyahu: extreemrechtse coalitiegenoot is fel tegen wapenstilstand, en speelt daarbij hoog spel
Liveblog Crisis in het Midden-Oosten
Voedselwaakhond IPC: in Gaza ontvouwt zich ‘worstcasescenario’ van hongersnood
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134794473-ad6a9a.jpg|https://images.nrc.nl/TFNbvt-55EsLz9OpodHG_ioh77c=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134794473-ad6a9a.jpg|https://images.nrc.nl/61b2MetTbTZZD61kpDWRLDHUIb4=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134794473-ad6a9a.jpg)
