Tot de felste critici van de migratiepolitiek van Angela Merkel behoorde de CSU, de Beierse zusterpartij van CDU, en in het bijzonder de toenmalige voorzitter van de CSU-fractie in Berlijn, Alexander Dobrindt. Zo had Dobrindt het in 2018 over een „anti-uitzet-industrie”, waarmee hij advocaten en ngo’s bedoelde die vluchtelingen bijstaan. In datzelfde jaar stelde hij dat de „islam in geen enkele vorm bij Duitsland hoort”.
In 2018 werd Dobrindt fel bekritiseerd om die uitspraken, door Merkel en door allerlei politici van andere partijen. Dobrindt stond te boek als een hard-rechtse CSU’er die retorisch nogal eens uit de bocht vloog. In de afgelopen zeven jaar heeft Dobrindt zijn standpunten niet aangepast. Het politieke klimaat is wel veranderd. Sinds mei van dit jaar is Dobrindt minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet van Friedrich Merz (CDU), en verantwoordelijk voor het harde Duitse migratiebeleid dat ook elders in Europa navolging vindt.
Op de Zugspitze, met 2.962 meter de hoogste berg van Duitsland in Zuid-Beieren, nodigt Dobrindt deze vrijdag vijf Europese collega’s uit voor een ‘migratietop’. Met ambtgenoten uit buurlanden Frankrijk, Polen, Oostenrijk, Denemarken en Tsjechië wil Dobrindt bespreken hoe een „hardere Europese migratiepolitiek” vorm kan krijgen. Op „het dak van Duitsland” moet een plan worden gemaakt voor een „migratieturbo”, aldus het persbericht. Een Nederlandse vertegenwoordiger is er niet bij. Op de vraag waarom niet antwoordt het ministerie in Berlijn ontwijkend.
Grenscontroles
Tot nu toe trad Dobrindt solistisch op. De Europese asielafspraken noemde hij kort na zijn aantreden „dysfunctioneel”. Onder Dobrindt werden de Duitse grenscontroles, die door de vorige regering werden ingevoerd, geïntensiveerd. Op gezag van Dobrindt worden ook mensen aan de grens geweigerd die om asiel vragen. Het weigeren van mensen die asiel willen aanvragen is in strijd met het Europees recht. Een bestuursrechter in Berlijn oordeelde in een zaak van drie Somaliërs, die bij Frankfurt aan de Oder Duitsland binnenkwamen en werden teruggestuurd naar Polen, dat het beleid van Dobrindt onwetmatig is. Dobrindt deed het vonnis af als een „uitspraak in één enkel geval” en houdt vast aan zijn politiek.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data135063855-46d44e.jpg|https://images.nrc.nl/n_aeZ4XBnen9GDTokd82002xqsY=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data135063855-46d44e.jpg|https://images.nrc.nl/Urtz9MSLm2u-GhjrKwC3mCa2ibU=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data135063855-46d44e.jpg)
Alexander Dobrindt, minister van Binnenlandse Zaken (CSU), spreekt in de Bondsdag in Berlijn, 10 juli. Foto Kay Nietfeld/dpa
Onder Dobrindt werd ook het recht op gezinshereniging voor mensen met een tijdelijke verblijfsvergunning opgeschort. En de opvang van een klein aantal Afghanen dat bijzonder gevaar loopt in eigen land, een programma dat door de vorige regering werd opgezet, is door Dobrindt gestaakt. Ook daarover oordeelde een rechter dat mensen die de toezegging op verblijf in Duitsland reeds hebben gekregen, niet alsnog kunnen worden geweigerd.
Niet alleen de rechtspraak heeft problemen met de politiek van Dobrindt. Ook in Polen is er wrevel over het Duitse beleid. De Poolse premier Donald Tusk zei bij het bezoek van kanselier Merz aan Warschau dat het niet „volgens de Europese gedachte is” de binnengrenzen te controleren en „buurlanden in de problemen te brengen” door het ophouden van forenzen en vrachtverkeer.
Mensensmokkelaars
In reactie op de Duitse grenscontroles staan sinds twee weken ook Poolse grenswachters aan 52 overgangen van de Duits-Poolse grens. De Poolse controles duren vooralsnog tot half augustus. Volgens de Poolse minister van Binnenlandse Zaken Tomasz Siemoniak richten de controles zich op mensensmokkelaars en kijken de grenswachters in het bijzonder naar busjes en naar auto’s met geblindeerde ramen. Maar rechtse blogs in Polen verspreiden ook het gerucht dat Duitse politieagenten migranten de grens met Polen over zetten die níet eerst in Polen waren, en het Poolse beleid lijkt ook een reactie op dat vooralsnog onbewezen verhaal.
We denken hetzelfde
Maar Alexander Dobrindt krijgt ook bijval voor zijn harde en eenzelvige koers. Dobrindts Franse collega Bruno Retailleau zei over een gesprek tussen hen over migratie: „We denken hetzelfde.” De regering van Merz, aldus de Oostenrijkse kanselier Christian Stöcker (ÖVP), is in zaken migratie een „partner, die de dingen hetzelfde ziet”.
Op de Zugspitze-top in Beieren zullen de landen die gelijkgestemdheid proberen om te zetten in beleid. Ongeacht de uitkomst hebben de ministers het tij mee: het aantal asielaanvragen in Duitsland daalt sinds 2023 fors. In de maand mei waren er minder dan achtduizend eerste aanvragers.
