Ik sta op één been. Althans: ik probéér op één been te staan. De yogadocent heeft haar voet tegen het binnenste van haar dijbeen geplakt en strekt haar armen uit richting het plafond.
„Probeer je handen maar wat te wapperen”, zegt ze tegen de groep.
Mijn voet brandt, mijn kuit trilt, en zelfs mijn gebruikelijke truc – stoïcijns naar het gaatje in de muur staren – doet niks. Ik blijf maar omvallen, terwijl de rest doodstil staat.
Het is zondag en het is mijn zevende yogales van die week. Wanneer ik naderhand mijn mat heb opgerold en mijn sportjack wil dichtritsen, zegt de docent: „Je bent lekker bezig, met yoga.”
Als ik haar bedank en wil weglopen, vraagt ze: „Doe je een challenge?”
Op de een of andere manier schud ik driftig mijn hoofd, wellicht omdat ik me betrapt voel.
„Oh”, zegt ze. „Ik ken veel meiden die dat doen, vandaar.”
In de zomer van 2024 zag ik op TikTok voor het eerst een video van de ‘75 Hard Challenge’ voorbijkomen. Een jonge vrouw legde uit welke regels ze 75 dagen lang zou volgen: twee keer per dag sporten, geen alcohol of ‘cheat meals’, elke dag zo’n vier liter water drinken, tien pagina’s non-fictie lezen en een voortgangsfoto maken.
Het ging haar niet om fysieke verandering, zei ze, maar om een mentale transformatie: een soort ‘Ironman voor je brein’. Elk van de onderdelen van de challenge, niet wetenschappelijk onderbouwd, zou gericht zijn op het kweken van karakter, discipline, doorzettingsvermogen. Wie één dag mist, moet weer bij nul beginnen.
Hoewel ik het regime te spartaans vond, bleef ik naar de video’s kijken. In timelapses zag ik vrouwen afslanken, zichtbare spieren krijgen, zeggen dat ze zich nog nooit zo goed hadden gevoeld. Soms met een beetje jaloezie: op hun strakke lijven, hun zelfverzekerde houding. „Wat afschuwelijk”, reageerde een vriendin met wie ik het deelde. „En tegelijkertijd de gedachte: ik wil dit ook.”
Die gedachte drong zich de afgelopen maanden weer aan me op: ik wil dit ook. Misschien omdat het warmer werd en ik mijn armen, al jaren een punt van onzekerheid, vaker zag in de spiegel. Misschien omdat deze specifieke challenge iets in me raakte: het deel van mij dat zich sinds ik op mijn vijftiende mijn moeder verloor heeft vastgebeten in discipline. Als afleiding, omdat het prettig was om ergens goed in te zijn, om zichtbaar te presteren; alsof het mijn bestaan weer betekenis gaf. En juist dát maakte de challenge zo verleidelijk: als je geleerd hebt dat je waarde ligt in volharding, voelt zo’n regime bijna als een vorm van thuiskomen.
Ik kan het in ieder geval proberen, besloot ik. Een week. Omdat ik mezelf op een realistische manier wilde uitdagen, koos ik voor een lichtere, leefbaardere variant: een dagelijkse yogales en 10.000 stappen wandelen, een combinatie die ik veel op TikTok zag. Mijn dieet werd plantaardig en zo onbewerkt mogelijk, het non-fictieboek een klassieker die al lang op me lag te wachten: Ons feilbare denken van Daniel Kahneman.
Somberheid en stress
De 75 Hard Challenge, miljoenen keren gedeeld op TikTok en Instagram, werd in 2020 bedacht door de Amerikaanse ondernemer Andy Frisella. Frisella is een prominent figuur in de ‘manosphere’ – de online wereld waar mannelijkheid, discipline en dominantie worden gevierd als reactie op het feminisme. In 2024 stelde Frisella nog dat vrouwen geen politieagent zouden moeten zijn omdat dat mannen zou ‘ontmannen’. Toch is zijn challenge nadrukkelijk niet exclusief voor mannen bedoeld: op Frisella’s eigen website staan ook voor- en na-foto’s van vrouwen, inmiddels is een groot deel van de deelnemers vrouw.
Dat de challenge is bedacht door een antifeminist, zullen niet alle vrouwelijke deelnemers weten; in de vele video’s die ik zag, werd zijn naam zelden genoemd, ik kwam er zelf ook pas later achter. Wat beklijft, is wat het vrouwen oplevert: controle, trots, structuur. Of, zoals Frisella zelf op zijn website schrijft: het doorbreken van een „doelloos leven in de passagiersstoel”. Voor Frisella is lezen bijvoorbeeld geen ontspanning, maar training; non-fictie zou goed zijn voor je „mindset, vaardigheden en perspectieven”.
Voor veel jonge vrouwen lijkt de behoefte aan houvast extra groot. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek hebben vrouwen in alle leeftijdsgroepen vaker last van angst en depressie dan mannen, met een piek tussen 18 en 34 jaar. Wereldwijd maken onderzoekers zich zorgen: meisjes kampen vaker met slapeloosheid, somberheid en stress, mede door prestatiedruk en sociale media.
Militaire taal
Socioloog Sanne Pieters (KU Leuven), die onderzoek doet naar schoonheid, gezondheid en fitness, vindt het fascinerend dat zo’n nichechallenge mainstream is geworden. Ze wijst op de militaire taal – Frisella spreekt over een „oorlog tegen jezelf” – die ook in moderne spinninglessen gebruikt wordt. Hoewel het officieel draait om mentale kracht, draait het evengoed om lichamelijke verandering: elke dag bewijs in de vorm van een foto. „Het combineert boodschappen over discipline, gezondheid en schoonheid”, zegt Pieters. „Dat is een krachtige mix.”
Voor vrouwen is de aantrekkingskracht vaak extra groot. Sinds de jaren 80 is fitness sterk verbonden met afslanken en het beheersen van het uiterlijk. De norm is verschoven van ‘slank’ naar ‘sterk’, maar blijft binnen de grenzen van wat als vrouwelijk geldt. „Je mag best gespierd zijn”, zegt Pieters, „zolang je uiterlijk verder maar vrouwelijk blijft. Het dunheidsideaal is eigenlijk weer herverpakt.” Op sociale media zie je nu ook een beweging zonder camouflage: op ‘SkinnyTok’ is dun zijn niet het gevolg van een challenge, maar het doel op zich.
„De volledige variant van de 75 Hard Challenge is snel te intens”, zegt Thijs Eijsvogels, inspanningsfysioloog bij het Radboudumc. „Mensen willen zichzelf bewijzen, maar dat vergroot de kans op een jojo-effect (sterk afvallen en dan weer aankomen) en een negatieve relatie met bewegen. Het is amper vol te houden en kan zelfs slaap of herstel verstoren.”
Over mijn aangepaste versie is hij milder: „Die valt binnen de Nederlandse beweegrichtlijnen. Yoga geeft kracht en flexibiliteit, wandelen levert je dagelijkse portie beweging.”
Op de bank met een kruik
Mijn week begint niet met sporten, maar met boenen, ook de omgeving moest er klaar voor zijn. Zondag, om elf uur ’s avonds, besluit ik de keuken schoon te maken. Daarna maak ik zeven chiapuddinkjes met mango en havermelk, zoals ik op TikTok zag. Mensen geven daar tips om de challenge vol te houden, zoals eten vooruitmaken – ‘mealprep’ – of horecazaken waar je onbewerkte salades kunt kopen. Een vriendin die lijstjesapp Notion gebruikt voor haar to-do’s stuurt me een ‘75 Hard’-template door – misschien heb ik er wat aan.
Op maandagochtend ontdek ik dat ik ongesteld ben. Mijn buik oogt opgeblazen op de progressiefoto, tijdens de ‘downward facing dog’ voel ik krampen. In de avond twijfel ik: had ik niet beter op de bank kunnen liggen met een kruik?
Mijn spagaat past in wat socioloog Pieters ‘neoliberale sensibiliteit’ noemt: gezondheid als individuele opdracht, waarbij ook ongemak overwonnen moet worden. Geen wonder dat deze challenge zo breed aanslaat, zegt ze: „Discipline en zelfbeheersing worden overal beloond; lekker druk zijn met sport of werk levert likes of geklap op.” Ook Eijsvogels ziet hoe prestaties steeds extremer moeten: „Marathons, ultramarathons, triatlons; prestaties lijken pas te tellen als ze bijna onhaalbaar zijn.”
Thuis eet ik slawraps, na twee zit ik vol. Een unicum
De volgende dag lijkt mijn buik iets minder opgeblazen; dat is na één dag ongetwijfeld een placebo-effect, maar het doet iets met mijn humeur. In de middag, op de markt, lonkt de geur van falafel. Een oude uitspraak van fitnessgoeroe Fajah Lourens flitst door mijn hoofd: „Je moet van je hongergevoel leren houden.”
Thuis eet ik slawraps, na twee zit ik vol. Een unicum. Ik heb het gevoel dat het góéd gaat, zeker wanneer ik probleemloos door mijn boek vlieg. Toch bekruipt me iets ongemakkelijks: alsof het alleen goed gaat , zolang ik alles vrolijk af kan vinken.
Halverwege de week voel ik een enorme drang om met mensen over deze challenge te praten. Op een rare manier voel ik me rustig en onrustig tegelijk; rustig, omdat er duidelijke kaders zijn; onrustig, omdat mijn gewone werkelijkheid voortdurend botst met die kaders.
De werkelijkheid is dat ik om half elf ’s avonds nog door de regen moet banjeren om mijn stappen te halen, discussieer met mijn vriend over boter in het eten, koffie met een vriendin verzet om niet de verleiding van een gebakje te hebben, en niet meer verder kom dan één pagina in mijn boek, omdat ik de concentratie mis; ik word er steeds zenuwachtiger van, alsof ik iets probeer bij te houden dat sneller is dan ikzelf.
Die krampachtige toewijding maakt de 75 Hard Challenge tot een handboek van de prestatiesamenleving: controleerbaar, meetbaar, op uiterlijk gericht, en daardoor extra verleidelijk voor wie zich toch al nooit genoeg voelde. Het valt me ook op dat het isolerend werkt; waar verbinding beschermt tegen stress, stuurt deze challenge juist richting afzondering. „Het moeilijkste vind ik dat we deze week niets meer echt samen kunnen doen”, zegt mijn vriend. „Alles moet in een lightversie gebeuren, als dáár al tijd voor is.”
Die uitspraak zet me, voor ik doodop in slaap val, ook aan het denken over het geprivilegieerde karakter van deze week: hoeveel tijd moet je eigenlijk hebben om je hele bestaan in dienst te stellen van zelfverbetering? Als ik een vriendin over de chiapudding en het vele wandelen vertel, zegt ze: „Dat is wat ik moest doen toen ik model was. Alleen werd het toen nog een baan genoemd.”
Op dag vier beland ik halverwege de dag in een ‘75 Hard’-tiktokfuik. Ik zie een tiktokker die baalt dat ze tien dadels heeft gegeten („meteen teleurgesteld in mezelf”), ondanks een scheenbeenblessure tóch is gaan spinnen en om 23.15 uur nog op haar yogamat is gaan staan. Toch zegt ze: „Nog 75 dagen tot de zomervakantie. Nog 75 dagen om de allerbeste versie van jezelf te worden.”
Ze gaat ver – té ver, vind ik. Toch denk ik: als zij het kan, waarom ik dan niet? Het is een paradox die ik vaker ervaar: iets afwijzen, maar het toch willen. Hoezeer ik zijn wereldbeeld ook afwijs, Frisella’s belofte van controle raakt iets wat diep in me zit.
Gefragmenteerd
Als er over de femosphere wordt geschreven – de vrouwelijke, vaak net zo conservatieve tegenhanger van de manosphere – ligt de focus vaak op duidelijke archetypes: de ‘tradwife’, de christelijke huisvrouw. Maar volgens Pieters is dat te beperkt. „De femosphere is gefragmenteerd, ambivalent, en nog moeilijker te categoriseren dan de manosphere. Je ziet er bijvoorbeeld hoe vrouwen elkaar subtieler, vaak impliciet, aanzetten tot controle, competitie en discipline.”
Die dynamiek is niet nieuw, benadrukt ze: vrouwen houden elkaar al generaties lang aan bepaalde schoonheids- en gedragsnormen. Sociale media versterken dat effect, net als de bredere groepsdynamiek van vergelijken, imiteren en erbij willen horen. Maar bij de 75 Hard Challenge krijgt die wisselwerking een bijzonder geconcentreerde vorm: het gaat hier expliciet over zelfdiscipline, uiterlijk, gezondheid – gebieden waarop vrouwen traditioneel onder druk staan.
„De samenleving leert vrouwen al vroeg met elkaar te concurreren, bijvoorbeeld op het gebied van uiterlijk”, zegt Pieters. „Logisch, als je bedenkt dat er vaak minder ruimte voor hen is ten opzichte van mannen, bijvoorbeeld in de academische wereld.” Uiterlijk, maar ook discipline en zelfbeheersing worden in deze context een alternatieve arena waarin je je kunt bewijzen, of gezien kunt worden. Een programma als ‘75 Hard’ speelt daarop in: wie meedoet, krijgt niet alleen het gevoel zichzelf te verbeteren, maar ook te winnen van wie níét meedoet.
De werkelijkheid is dat ik om half elf ’s avonds nog door de regen moet banjeren om mijn stappen te halen
Op dag vijf stuit ik op een oude foto uit 2014, het jaar waarin ik mijn eerste ‘challenge’ deed: de ‘Bikini Body Guide’ van Kayla Itsines. Die wereldwijde hit werd later gelinkt aan eetproblematiek, maar voelde toen volkomen normaal. Ik groeide op met een moeder die sonjabakkerde en een stiefmoeder die aan sportvasten deed.
Toen ik mezelf terugzag als 18-jarige, buik ingetrokken voor de spiegel, herkende ik waarom de ‘75 Hard Challenge’ me aantrok. Sindsdien heb ik talloze pogingen gedaan om aan een ideaal te voldoen; dunner, strakker, gedisciplineerder. De vorm verandert, het geloof blijft: dat je lichaam maakbaar is, en afwijken gelijkstaat aan falen.
„Vrouwen doen veel dingen die op individueel niveau een gevoel van kracht geven”, zegt Pieters. „Dat kan plastische chirurgie zijn, of een streng sport- of dieetprogramma. Dat soort keuzes voelen als regie nemen over het lichaam.” Maar die regie kan vrouwen tegelijkertijd ook wat kosten, ziet Pieters in de 75 Hard Challenge: „Je raakt al snel tijd voor hobby’s, vrienden en spontaniteit kwijt. En structureel verandert er weinig.”
Op dag zeven zie ik hoe rommelig mijn woonkamer is: sportkleding, aangekoekte bakjes eten, rondslingerende sneakers. Als mijn vriend er een grap over maakt, schiet ik vol. Misschien omdat ik besef dat ik deze week vooral op de automatische piloot heb geleefd, met afstand tot anderen, maar ook zeker tot mezelf.
Hij pakt me vast, laat me even uithuilen, en zegt dan: „Ik geloof dat we een ijsje moeten halen.”
