Jumbo en bezorgsuper Picnic verkopen Douwe Egberts-koffie voorlopig nog wel, maar zolang de voorraad strekt. Als de magazijnen van de supermarkten leeg zijn, zullen ze waarschijnlijk nee moeten verkopen aan DE-drinkers. Deze week bleek dat Everest, de inkoper van beide supermarkten, DE-koffie niet wil inkopen voor de nieuwe vraagprijs van het moederbedrijf van Douwe Egberts, JDE Peet’s. Die ligt vanaf deze maand tot 25 procent hoger dan de oude prijs.
De patstelling betekent een volgende episode in een langlopend conflict. In februari liepen de onderhandelingen tussen beide partijen ook al spaak en was Douwe Egberts wekenlang niet verkrijgbaar. Ook bij Albert Heijn raakten de voorraden op. Toen wilde JDE Peet’s een verhoging van 20 procent doorvoeren. De supermarkten gaven hun verzet tegen die prijsverhogingen na een paar weken op, toen bleek dat ze klanten verloren aan andere supermarkten.
1Waarom verhoogt JDE Peet’s de prijzen?
JDE Peet’s verklaart de nieuwe prijzen onder meer door de hogere prijzen van grondstoffen en slechte oogsten. Supermarkten vinden dat geen sterk argument, ze wijzen erop dat grote concerns als JDE Peet’s contracten voor de lange termijn sluiten en dus niet zo afhankelijk zouden moeten zijn van marktschommelingen op korte termijn. Het bedrijf presenteerde mooie winstcijfers en de supermarkten stellen dat ze consumenten nu voor die winst van JDE Peet’s moeten laten betalen.
JDE Peet’s, ook eigenaar van andere koffiemerken Senseo, L’Or, Kanis & Gunnink en theemerk Pickwick, zegt te kampen met winstmarges die onder druk staan. Het bedrijf maakte dinsdag bekend om die reden 500 miljoen euro te bezuinigen, de helft ervan voor 2028. De brutowinst moet op termijn met 4 tot 7 procent omhoog.
De nieuwe adviesprijs van JDE Peet’s voor een pak filterkoffie Aroma Rood van 500 gram bedraagt vanaf deze maand 10,69 euro. Dat populaire pak kost nu bij Jumbo nog 8,15 euro. Een kilo koffiebonen moet volgens JDE Peet’s 21,29 euro gaan kosten, een kwart meer dan de huidige adviesprijs. Supermarkten hoeven de adviesprijs niet volledig door te berekenen aan de consument, ze kunnen er ook voor kiezen de kosten deels zelf op te vangen, maar dat gaat weer ten koste van hun winstmarges.
2Waarom is koffie eigenlijk zo duur geworden?
De koffieprijs is de afgelopen jaren door het dak gegaan op de wereldmarkt. Hoge temperaturen en droogte, die vaker voorkomen door klimaatverandering, zorgen ervoor dat bloemen van de koffieplant zich niet overal goed kunnen ontwikkelen tot bessen. Dit speelde in Vietnam (droogte in 2023) en in Brazilië (hitte in 2024), samen goed voor ongeveer de helft van de wereldwijde koffieproductie.
Arabicabonen, waarvan in Europa de meeste koffie wordt gedronken, waren begin dit jaar twee keer zo duur als in 2023. Sinds dit voorjaar gingen de prijzen op de wereldmarkt weer omlaag, maar ze liggen nog altijd flink hoger dan twee jaar terug. Analisten wijzen erop dat het zo’n zes tot negen maanden duurt, voordat prijzen op de wereldmarkt tot in de supermarkt doordruppelen. Dit heeft te maken met leveringscontracten, voorraden en de timing van prijsonderhandelingen, aldus de Rabobank in een recente marktanalyse. De verwachting is dat de prijzen voorlopig niet zullen dalen.
3Zijn slechte oogsten de enige oorzaak?
Ook speculatie en het aanleggen van voorraden spelen mee bij de hoge prijzen. Handelaren hebben de afgelopen maanden massaal koffie opgekocht, anticiperend op verdere prijsstijgingen. Zulke gecreëerde schaarste zorgt er ook voor dat de koffieprijzen stijgen. Ook de (dreiging van) importheffingen vanuit de VS spelen mee, door de onzekerheid die in de markt sluipt.
Daarnaast neemt wereldwijd de vraag naar koffie toe, mede door de hogere afzet in landen waar tot voor kort geen koffiecultuur was. In China, bijvoorbeeld, openen elke dag twee Starbucks-zaken.
4Profiteren koffieboeren nog van hogere koffieprijzen in Nederland?
Boeren die hun oogsten zien verslechteren hebben weinig aan hogere prijzen. Hun koffie wordt per kilo meer waard, maar ze produceren ook minder. Boeren met goede oogsten, bijvoorbeeld in Colombia, pikken wel een graantje mee. Maar in het algemeen zit de meeste waarde niet aan het begin van de keten, die zit aan het einde, bij de grote merken. Solidaridad, een ngo voor eerlijke handel, rekende uit dat van een koffiecupje (rond de 30 cent) in de supermarkt gemiddeld maar 0,6 eurocent naar de koffieboer gaat.
Lees ook
Droogte en misoogsten drijven prijs koffiebonen op: ‘Koffie wordt voor velen onbetaalbaar’
