Vliegen naar de zon of liever iets dichterbij? Klimaat beïnvloedt keuzes van reizigers

In de nacht van zaterdag op zondag vertrekt de eerste vlucht naar het Griekse eiland Zakynthos om kwart over drie. Voordat de dag goed en wel begonnen is, om zeven uur ’s ochtends, zijn er nog vijf vluchten die kant op gegaan vanaf luchthaven Schiphol. En dan zijn ook de vluchten naar het Griekse Samos, Mykonos, Keffalonië, Preveza, Kos en Corfu al onderweg. Verder twee naar het Spaanse Ibiza, twee naar Malaga en eentje naar Ohrid, de opkomende vakantiebestemming op de grens van Noord-Macedonië en Albanië.

Zaterdag begint de zomervakantie voor de regio zuid, op 12 juli volgt de regio noord en op 19 juli de regio midden. Zuidelijke bestemmingen zijn nog altijd populair, en dat terwijl het deze week in Spanje en Portugal meer dan veertig graden was. Toch zeggen steeds meer Nederlanders rekening te houden met het klimaat bij het kiezen van een vakantiebestemming, maakte de ANWB woensdag bekend.

In het onderzoek gaf 55 procent van de 2.000 ondervraagden in een representatieve steekproef aan dat het klimaat „grote tot enige” invloed had op hun vakantiekeuze. Dat betekent soms dat ze een land kozen vanwege het vermeende stabiele weer, zoals Duitsland of Zweden. Maar het kon ook betekenen dat ze wél voor het zuiden kozen maar ‘rekening hielden’ met extreem weer zoals hitte, droogte of heftige regenval. Er waren ook mensen die juist voor zuidelijke landen hadden gekozen omdat ze ‘mooi weer’ wilden.

Klik op het vinkje naast ‘Ik ben geen robot’

Nuance

Ko Koens, lector toerisme aan Hogeschool Inholland nuanceert de cijfers. „Dit onderzoek vraagt naar gedrag en de ervaring leert dat de praktijk weerbarstiger is.” Bovendien kan onder ‘rekening houden met’ van alles vallen. „Als mensen ook een dag naar de – koelere – bergen gaan tijdens hun vakantie, kun je al zeggen dat het klimaat invloed had op hun vakantiekeuzes.”

Wat opviel in de cijfers van de ANWB is dat het hoogseizoen dit jaar minder populair is. 57 procent van de deelnemers gaf aan in die periode op vakantie te gaan, terwijl dat vorig jaar nog 73 procent was. Ook dit kan samenhangen met het vermijden van hitte in juli en augustus, maar ook de prijs speelt een rol, vermoedt Ko Koens. „Het hoogseizoen was altijd al duurder, maar de laatste jaren zijn de prijzen tussen hoog- en laagseizoen sterker uit elkaar gegroeid”.

Sommige reizen bieden wij niet meer aan in juli en augustus. Dan kun je er gewoon niet wandelen of fietsen

Marleen Raats
SNP Natuurreizen

Hij denkt dat ook het mooie weer de afgelopen maanden in Nederland relevant was. „Mensen voelen wellicht niet zo de noodzaak om in juli en augustus een vakantie te boeken in een warmer land.” Volgens een woordvoerder van de ANWB is de meivakantie als alternatief voor de zomer populairder aan het worden. Die is bij de meeste scholen tegenwoordig twee weken.

Steeds langer

Marleen Raats, woordvoerder van SNP Natuurreizen ziet dat het vakantieseizoen steeds langer is geworden. „In maart naar Griekenland kan inmiddels prima, terwijl vroeger alles er nog dicht was en de kans op slecht weer groot.” Omdat SNP actieve vakanties (wandelen, fietsen) aanbiedt houdt het noodgedwongen rekening met hoge temperaturen. „Sommige reizen bieden wij niet meer aan in juli en augustus. Dan kun je er gewoon niet wandelen of fietsen”, zegt Marleen Raats. Dat geldt bijvoorbeeld voor een wandelvakantie langs de zuidkust in Turkije en voor een fietsreis in Andalusië.

Naast bosbranden en hitte zijn er meer weerfenomen waar SNP rekening mee moet houden. „Ook een kleine rivier die buiten z’n oevers treedt kan een berghut voor wandelaars onbereikbaar maken”, zegt Raats. „En vorig jaar lag er eind juni juist nog sneeuw in Zwitserland, waardoor sommige passen gesloten bleven.”

Toeristen in Parijs zoeken verkoeling in een fontein van de tuinen van Trocadero.

Foto DIMITAR DILKOFF/AFP

Trump

In de eerste maanden van dit jaar werd duidelijk dat ook politiek bepalend is bij de keuze voor de bestemming. In januari trad Donald Trump aan als president en dat is goed zichtbaar in boekingsanalyses van de ANVR. De Algemene Nederlandse Vereniging voor Reisondernemingen vraagt elke maand aan een representatieve groep van bijna dertigduizend Nederlanders of ze de afgelopen maand iets hebben geboekt. In januari was dat direct 20 procent minder dan een jaar eerder, in februari 5 procent minder. Toen in maart meerdere internationale reizigers op onduidelijke gronden aan de grens met de VS werden tegengehouden of teruggestuurd, leidde dat ertoe dat het aantal mensen dat een reis boekte met 31 procent daalde ten opzichte van het jaar daarvoor.

Ook de ANWB ziet de intentie om naar de VS te reizen sterk afnemen. In maart gaf 43 procent van de ondervraagden aan „minder” zin te hebben in een reis naar de VS, in mei zei 62 procent van de ondervraagden dat. 32 procent van de ondervraagden maakt zich zorgen over de eigen veiligheid tijdens internationale reizen. Dat zorgt er volgens de ANWB ook voor dat Europa nog belangrijker is als bestemming voor Nederlanders, 92 procent zegt hier op zomervakantie te gaan tegen 85 procent een jaar eerder. Duitsland is dit jaar na Nederland en Spanje de populairste buitenlandse bestemming en wint het daarmee van Frankrijk.

Een man draagt een pak met flessen water in een heet Barcelona.

Foto Albert Gea/Reuters

ZonDe hitte houdt haar zelden tegen

Eigen foto

Zon, cultuur en vrienden opzoeken – daar draait het voor Lopke van Vliet (23) deze zomer om. Ze vertrekt half juli twee weken naar Barcelona, waar haar zus woont. „En daarvoor zat ik van maart tot juni in Mexico, deels om Spaans te leren, deels om mijn vriendinnen te bezoeken.” Het „echte” Mexicaanse eten, de mensen, de politiek – het past helemaal in haar manier van reizen.

Lopke studeert stedenbouwkunde in Utrecht en begint in september aan haar master. Deze zomer werkt ze fulltime, maar vakantie is belangrijk. Ze reist zo’n vijf keer per jaar. „Niet altijd ver weg, maar wel graag naar plekken waar het lekker warm is.” De zon doet iets met haar, gelooft ze, ze voelt zich er beter door. „Bovendien is dat wetenschappelijk bewezen. Er komen dan stofjes vrij zoals dopamine, en vitamine D is goed voor je.”

De hitte houdt haar zelden tegen. In Mexico was het vaak boven de 35 graden, „maar je went aan de warmte.” In de ochtend iets actiefs doen, ’s middags de verkoeling opzoeken: zwemmen bij meertjes, of musea in. Ze gelooft niet dat je met hitte alleen maar binnen hoeft te zitten. „Kom op, niet zeuren! Gewoon genieten, denk ik dan.” Al beseft ze heel goed dat ze als „jongere” meer aanpassingsvermogen heeft.

De klimaatverandering zit haar wel dwars. Ze merkt dat het gesprek hierover leeft onder haar vriendinnen. „We praten erover, maar maken uiteindelijk toch dezelfde keuzes.” Lopke geeft toe beïnvloed te worden door sociale media, doordat ze iedereen op vakantie ziet gaan naar bijzondere plekken. „Alléén naar Frankrijk gaan met de auto ’s zomers is dan niet meer genoeg.” Ze heeft nu een afspraak gemaakt met zichzelf: niet meer dan vijf keer per jaar vliegen. „Maar het is zó makkelijk, en soms zó goedkoop… Ik wil de wereld zien, maar ik weet ook hoe slecht het is.”

Dichtbij20 graden is prima

Eigen foto

Voor Ingrid Koppenaal (72) uit Apeldoorn hoeft een vakantie allang niet meer ver weg te zijn. Parijs, een weekendje Brabant, en met haar dochter en kleinkinderen naar Vlieland: zo zag haar reisjaar er tot nu toe uit. „En dat was heerlijk”, zegt ze. „Het klimaat gaat me aan het hart. Waarom zou je naar het andere eind van de wereld gaan als je hier ook natuur, rust en cultuur hebt?”

Vroeger ging ze kamperen in Frankrijk of vloog ze naar haar dochter in Zwitserland. Tegenwoordig kiest ze bewust voor de trein of de auto, en het liefst niet te ver. „Ik zie de hitte toenemen. Kamperen in een snikhete caravan? Of een hotel zonder airco? Dat is gewoon niet leuk meer.”

De reis naar Parijs deed ze met de trein – „een geweldige ervaring” – en ook in Nederland weet ze de groene plekken te vinden, waaronder haar eigen tuin. In een vakantie zijn cultuur en natuur voor haar het belangrijkst. „We wandelen veel, bewegen is belangrijk nu we ouder zijn. Daar hoef ik niet voor naar ‘verweggistan’.” Al helemaal niet als het ver weg te heet is – „20 graden is prima”, vindt ze.

Dat jongeren de wereld willen zien begrijpt ze heel goed. „Maar ik heb de wereld al gezien.” Toch hoopt ze dat meer mensen de ernst van klimaatverandering gaan inzien. „Deze wereldleiders lossen het niet voor ons op. We moeten zelf iets doen, al is het klein. Hoe ik reis hoort daarbij.”