Wie sinds 2013 minimaal één keer een hotelkamer boekte via Booking (en op dat moment in Nederland woonde) kan zich sinds donderdag aanmelden voor een collectieve schadevergoeding. De interesse voor het initiatief van de Consumentenbond en Stichting Consumenten Competition Claims lijkt groot; binnen enkele uren was de website tijdelijk overbelast.
Volgens de initiatiefnemers betalen consumenten al jaren te veel voor hotelkamers via Booking en gelieerde ondernemingen als Agoda en Expedia. Deze klacht is niet nieuw voor Booking. Vorig jaar oordeelde het Hof van Justitie van de Europese Unie dat de boekingssite niet mag voorschrijven welke prijzen een hotel hanteert. Ook de Spaanse mededingingsautoriteit CNMC beboette Booking met 413 miljoen euro voor dezelfde overtreding.
Verder zijn „misleidende mededelingen”, waardoor een consument bijvoorbeeld kan denken dat een kamer binnen luttele minuten voor zijn neus wordt weggekaapt, volgens de Consumentenbond en de stichting in strijd met het Europees en Nederlands recht. Als een gesprek met Booking tot niets leidt, willen de initiatiefnemers de claim indienen. Zij schatten de schade in totaal op een miljard euro.
1 Is een eventuele massaclaim kansrijk??
Als het tot een claim komt, zullen de initiatiefnemers waarschijnlijk gebruik maken van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA), die sinds 2020 bestaat. Door deze wet kunnen gedupeerden makkelijker gezamenlijk schade verhalen en hoeven rechters niet meerdere zaken van verschillende belangengroepen over dezelfde kwestie te behandelen.
Inmiddels worden er al minder WAMCA-zaken ingediend
Maar de WAMCA-procedures verlopen moeizaam, merkt hoogleraar privaatrecht Xandra Kramer (Erasmus Universiteit). Zij doet momenteel voor de overheid onderzoek naar de WAMCA. „Vooralsnog volgde er slechts één keer een gerechtelijke uitspraak in een WAMCA-zaak waarin een schadevergoeding werd gevraagd.” Vijfduizend ondernemers claimden via een stichting dat ze te veel betaalden voor energie van Vattenfal, maar kregen ongelijk van de Amsterdamse rechter.
Inmiddels worden er al minder WAMCA-zaken ingediend, stelt Kramer. „In de eerste jaren ging het jaarlijks om circa dertig zaken, in 2024 om vijftien. Dit jaar werden er tot nu toe vijf zaken ingediend.”
Inhoudelijk kunnen er best goede argumenten zijn, maar de procedures van massaclaims hebben nogal wat voeten in de aarde, vertelt Kramer. „Om een zaak aan te spannen moet de eiser eerst gepoogd hebben om tot een schikking te komen. En zelfs als een zaak in behandeling is, moet er nog een keer geprobeerd worden om tot een schikking te komen. Ook de eisen waaraan belangenbehartigers en financierders (die de advocatenkosten betalen) moeten voldoen zijn hoog, zodat niet iedereen zomaar een zaak kan aanspannen. Het beoogde effect van de WAMCA, om de afhandeling van massaclaims te vergemakkelijken – is vooralsnog niet behaald.”
Het positieve aan de WAMCA is volgens Kramer dat zaken van consumenten dankzij massaclaims überhaupt voor de rechter komen. „En mogelijk kan een massaclaim ook een stok achter de deur zijn om bedrijven of de overheid aan te sporen om bepaald beleid aan te passen.”
2 Wie financieren de massaclaim?
Mensen die deelnemen aan de Booking-claim, gaan akkoord met het no cure no pay-principe. Als de rechter de eisers gelijk geeft, moeten deelnemers maximaal 25 procent van de schadevergoeding afstaan aan de financierders.
Op dergelijke praktijken is in Europa en in Nederland kritiek, zegt Kramer, omdat gedupeerde consumenten als verdienmodel gebruikt worden. Maar door gebrek aan andere wijze van financiering is het eigenlijk de enige manier. „Dan is het de vraag: wil je als consument iets of niets. Daarbij loopt een financierder het risico om wel te betalen maar niks te krijgen.”
3 Hoe reageert de hotelbranche op de massaclaim?
Lastig bij een rechtszaak over een Booking-reservering is dat naast consumenten ook hoteleigenaren gedupeerd kunnen zijn door de boekingsorganisatie. Momenteel loopt er een massaclaim van Europese hotels tegen Booking, die ook wordt gesteund door Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Hotels die tussen 2004 en 2024 een overeenkomst hadden met de reisgigant kunnen een schadeclaim indienen voor te veel betaalde commissie over een boeking. „Volgens voorlopige berekeningen gaat het om minstens 30 procent van de betaalde commissie, plus rente”, stelt KHN. De belangenorganisatie zegt het belangrijk te vinden dat er sprake is van transparantie en eerlijke concurrentie in de online boekingsmarkt, maar benadrukt dat eventuele claims of beschuldigingen „goed onderzocht en onderbouwd moeten worden”.
