‘Goede jeugdliteratuur neemt kinderen en jongeren serieus. Schrijver Aidan Chambers, die onlangs overleed, had als uitgangspunt voor leesbevordering dat je ook moet práten met jongeren over de boeken die ze lezen, als een soort leesclub. Dan laat je zien dat je ze serieus neemt. Ik lees zijn boeken graag. Voor mij en ook voor anderen is Je moet dansen op mijn graf een oerboek, een boek om vaak naar terug te keren.
„Chambers beschrijft in de roman een ontluikende liefde tussen twee jongens, Hal en Barry. Waar Hal helemaal obsessief verliefd is op Barry, is Barry meer een soort vrijbuiter, losser in de liefde. Ze gaan met ruzie uit elkaar als Barry tegen Hal zegt dat hij zich verveelt met hem. Direct daarna komt Barry om bij een motorongeluk. Hal voelt zich natuurlijk schuldig, zo zijn jongeren in die levensfase, bovendien geeft Barry’s moeder hem de schuld van het ongeluk. En er is een tweede betekenis van schuld: het idee een belofte te moeten inlossen. Barry heeft Hal namelijk laten beloven dat ze op elkaars graf zouden dansen, mocht een van hen overlijden. Wat Hal ook doet. Daarbij wordt hij opgepakt en vertelt aan een maatschappelijk werkster het verhaal van Barry en hem.
„De eerste keer dat ik het boek las moet ik een jaar of 18, 19 zijn geweest. Dat moet ik terug redeneren, zo oud was ik namelijk toen het boek uit kwam. Ik weet nog dat ik enorm zat te worstelen met mijn coming-out. Ik studeerde journalistiek en wist dat ik homo was maar niet hoe een leven als homo er dan uit zou zien. Daar hielpen boeken me bij, al was er toen niet veel queerliteratuur.
„Ik herkende mezelf het meeste in Hal: ik kon ook van die obsessieve liefdes hebben voor jongens die dan onbereikbaar bleken. Omdat ze hetero waren, of omdat ik er niet achter kwam of ze ook op jongens vielen. Bij het teruglezen herken ik nu het mooie van zo’n eerste liefde. Ik kreeg er een warm, nostalgisch gevoel van. Zo alomvattend en overheersend is verliefdheid later meestal niet meer. Ik deed gekke dingen, kende het rooster van een jongen die ik leuk vond uit mijn hoofd of ging naar een volleybaltoernooi in de hoop hem tegen te komen terwijl ik niet echt van volleybal houd. Veel dingen gebeuren voor de personages voor het eerst in jeugdboeken, dat maakt dat ik ze graag lees.
„Ik heb inmiddels meer oog gekregen voor de bijzondere vorm waarin Chambers het verhaal heeft gegoten. Hoe je het verhaal van de liefde tussen de twee jongens te weten komt, door de gesprekken tussen Hal en de maatschappelijke werkster – dat herinnerde ik me niet meer zo. Er was wel meer dat ik vergeten was: dat Barry seks heeft met een meisje dat Hal vervolgens helpt met het verwerken van zijn verlies.
„Nog even over jeugdboeken: tegenwoordig wordt veel gesproken over hoe weinig jongeren lezen. Ik was zelf echt een bibliotheekjongetje, ik zie mezelf nog lopen met mijn linnen tasje helemaal vol boeken, elke week weer. Zulke kinderen zullen er altijd zijn, andere kinderen voetballen misschien graag. Moet je die dan dwingen een boek te lezen? Als ze interesse hebben, komen ze wel.”
