Hoofdcommissaris: ‘Agent met een hoofddoek moet kunnen’

Agenten zou moeten worden toegestaan een hoofddoek of andere religieuze kleding of symbolen te dragen. Dat zegt de landelijk coördinator voor de bestrijding van racisme en discriminatie binnen de politie, hoofdcommissaris Johan van Renswoude, in een interview met NRC.

„Het past beter bij deze tijd diversiteit – ook in hoe je eruit ziet – toe te laten. Daarmee communiceer je als politieorganisatie pas echt goed dat je van en voor iedereen bent”, zegt Van Renswoude. Hij werd deze zomer na een reeks racistische incidenten bij de politie door de korpsleiding aangesteld om effectieve maatregelen te ontwikkelen voor een „strengere aanpak” van racisme bij de politie. De coördinator racismebestrijding zegt dat het oude argument dat uniformiteit bij de politie neutraliteit uitstraalt, niet langer houdbaar is.

„In de huidige superdiverse en sterk polariserende samenleving is deze uniformiteit in de ogen van veel groepen niet neutraal en een exponent van overheidsgezag dat veel minder wordt geaccepteerd. Versterking van neutraliteit van de politie is juist in deze tijd essentieel.”

Gevoelig debat

Van Renswoude wil een groep van experts om advies vragen om de discussie verder te brengen. Het debat ligt „politiek, maatschappelijk en intern bij de politie hartstikke gevoelig”, zegt hij. „Ook binnen de islamitische gemeenschap is er bijvoorbeeld geen consensus over. Ik heb verschillende moslima’s gesproken die zeggen dat we echt heel goed moeten nadenken voor we dit pad op gaan. Ik heb me daarom voorgenomen een groep deskundigen bijeen te brengen die advies moet uitbrengen over deze kwestie.”

Vijf jaar geleden pleitte de toenmalige Amsterdamse politiebaas Pieter-Jaap Albersberg om bijvoorbeeld een hoofddoek bij het uniform toe te staan. Het zou helpen agenten met een migratieachtergrond te kunnen werven. Toenmalig korpschef Erik Akerboom verwees het idee meteen naar de prullenbak. Er was volgens hem „geen draagvlak” voor dit idee dat „de gelederen polariseert”.

Lees ook: Hoofddoek bij agentes, waarom niet?

Eerder dit jaar oordeelde het College voor de Rechten van de Mens dat buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) wel een hoofddoek of andere religieuze symbolen zouden moeten kunnen dragen. „Mensen moeten worden beoordeeld op basis van hun feitelijke handelen en gedrag en niet op veronderstellingen gebaseerd op hun uiterlijke kenmerken.” Ambtenaren moeten objectief en onafhankelijk zijn. Kledingvoorschriften mogen er niet toe doen. „De aanname dat mensen die zichtbaar religieus zijn hun functie niet onpartijdig kunnen uitoefenen, is stigmatiserend en bovendien niet effectief”, aldus het college. Minister Dilan Yesilgöz (Justitie en Veiligheid, VVD) wees dit idee in maart van dit jaar af.

Ook de voorzitter van de grootste politievakbond NPB, Jan Struijs, wijst de suggestie van de coördinator racismebestrijding af. „Een hoofddoek of keppeltje voor uitvoerende politiemensen in uniform roept helaas in deze maatschappij vooral agressie op. Laten we eerst beginnen met het creëren van een inclusieve en veilige politieorganisatie. Dat is topprioriteit en al moeilijk genoeg.”

Glashelder tussen de oren landen

De politie heeft een communicatiebureau ingehuurd dat moet bedenken hoe de normen bij elke politiemedewerker „glashelder tussen de oren landen”, aldus Van Renswoude. „We willen dit op een hele indringende manier doen.” Kort na de jaarwisseling moet dit gebeuren.

Volgens Van Renswoude zijn de huidige normen onvoldoende duidelijk. „Er is te veel ruimte om onder het mom van bijvoorbeeld humor of stoom afblazen je eigen grenzen centraal te stellen en niet die van de organisatie. Agenten vragen zich nu af: kan ik dan helemaal geen grap meer maken? Ik vind oprecht dat een grap met racistische intonatie niet in onze organisatie hoort.”

Om van de politie een meer diverse organisatie te maken, moet het leiderschap volgens Van Renswoude wel worden versterkt. Alle chefs binnen de politie, van teamchefs tot leden van de korpsleiding, zullen een speciale opleiding krijgen voor inclusief leiderschap „om te komen tot de gewenste cultuurverandering”.