Ridouan Taghi zit al in de nieuwe zittingszaal in Vught als hij zichtbaar wordt op de schermen van de rechtbank op Schiphol. Daar zit een aantal advocaten en journalisten omdat de capaciteit van het zaaltje in Vught beperkt is.
De nieuwe zaal bespaart de overheid een hoop geld. Er hoeven minder mensen ingezet te worden voor speciaal vervoer van verdachten uit de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) naar de zittingszaal op Schiphol. En het zou ook minder belastend zijn voor de gedetineerden voor wie speciaal vervoer geen pretje is.
De voorzitter van het Amsterdamse hof vraagt aan het einde van de zitting dan ook wat Taghi vindt van de nieuwe situatie. „Ik dacht al dat u daarnaar zou vragen”, zegt de verbaal vaardige Taghi. „Hoe zou u het vinden als je twee keer naakt gehandboeid en zes keer in het rectum wordt gecontroleerd?”
Ik heb geen behoefte aan advocaten die over mijn rug naam willen maken
Het is een treffend einde van een zitting die draaide om de rechtsbijstand van de meest besproken crimineel van het land. Alles aan deze zaak is anders. Dat geldt voor de wijze waarop Taghi gevangen zit maar ook voor zijn rechtsbijstand.
Zonder advocaat
Ridouan Taghi zit al voor de derde keer sinds de inmiddels zeven jaar lopende strafzaak zonder advocaat. In het voorjaar van 2023, tijdens de eindfase van zijn proces in eerste aanleg, werd advocaat Inez Weski aangehouden op verdenking van het lidmaatschap van de criminele organisatie van Taghi. Haar strafzaak loopt nog.
Vorig jaar zomer gaven haar drie opvolgers er de brui aan tijdens het hoger beroep, waarom precies is onduidelijk. En de advocaten die na een lange zoektocht de verdediging van Taghi op zich hebben genomen, zijn ook weer van de zaak af.
Dat gebeurde nadat hoofdadvocaat Vito Shukrula begin april van dit jaar ook werd aangehouden op verdenking van het lidmaatschap van de criminele organisatie van Taghi. Een beschuldiging die de verdachte nadrukkelijk ontkent. „Ik spreek al vier jaar vrijwel niemand en dan zou ik Shukrula vragen voor drugshandel en witwassen?”
Volgens Taghi is dat „een belachelijke beschuldiging”. Een claim die hij benadrukt met, wederom, een retorische vraag – voor het OM dit keer. „Ik vraag me af wat de gevolgen zijn als blijkt dat hij onterecht is vervolgd.”
Zes advocatenkantoren gepolst
De voorzitter van het hof wil nu vooral weten hoe het nu verder moet met het hoger beroep in de strafzaak Marengo. Want een verdachte die in eerste aanleg tot levenslang is veroordeeld kan in de ogen van het hof niet zonder goede rechtsbijstand.
Hoe langer Taghi zonder advocaat zit, hoe groter de vertraging. En dat kan weer gevolgen hebben voor de andere zestien verdachten in deze strafzaak. Zo zit de straf van kroongetuige Nabil B. er na de zomer op.
Ook Taghi zelf wil graag „rechtsgeleerde bijstand”, vertelde hij aan het hof. Maar dan wel van een advocaat die ervaring heeft met dit soort zaken. „Ik heb geen behoefte aan advocaten die over mijn rug naam willen maken.” Hij heeft zelf ook advocaten benaderd maar dat heeft niets opgeleverd.
„Ik heb zes advocatenkantoren geïnformeerd naar rechtsbijstand”, aldus Taghi. „In een geval heb ik vier keer geprobeerd om met een advocaat in contact te komen. Zelfs na een terugbelverzoek wil die persoon me niet te woord staan.”
Lees ook
Geweld om angst aan te jagen: dat ‘ontwrichtte de samenleving’, en bleek heel effectief
Die gang van zaken frustreert Taghi, die het woord „moraalridders” in de mond neemt als hij spreekt over de vaderlandse strafrechtadvocatuur. „Op de meeste websites van advocaten lees je dat iedere gedetineerde rechtsbijstand verdient maar zodra mijn situatie ter sprake komt, is dat kennelijk niet zo.”
Van de deken van de orde van advocaten, de toezichthouder op de advocatuur, verwacht Taghi weinig. Nadat zijn vorige advocaten medio vorig jaar de zaak hebben teruggegeven, kwam de deken met twee namen op de proppen.
Dat waren volgens Taghi advocaten die zich bij de orde hadden gemeld en vooral ervaring hadden op het gebied van financieel-economisch strafrecht. „Toch wat anders dan mijn zaak”, aldus Taghi. Marengo draait om zes liquidaties en een serie pogingen daartoe.
Hij zei dat hij bereid was zijn nek uit te steken
Na gesprekken met de twee aangedragen advocaten en Vito Shukrula heeft hij uiteindelijk voor de laatste gekozen. „Hij zei dat hij bereid was zijn nek uit te steken”, aldus Taghi.
Dreigbrief van de deken
Over die keuze heeft Taghi daarna naar eigen zeggen „een dreigbrief” gekregen van de deken. Daarin meldde zij volgens Taghi dat hij niet op enige medewerking van de orde hoefde te rekenen als hij in zee zou gaan met andere advocaten dan de twee die door de deken waren aangedragen. Dat is niet goed gevallen bij Taghi: „De deken is mij duidelijk niet goed gezind.”
Het Openbaar Ministerie meldde dat er in verband met de situatie van Taghi contact is gelegd met de Raad voor de Rechtsbijstand, een overheidsorgaan dat gaat over de toewijzing van advocaten en de vergoeding die zij daarvoor krijgen. „Wij hebben verder nog niks gehoord.”
De voorzitter van het hof wijst op de wettelijke plicht van het OM om voor rechtsbijstand te zorgen. En daarna richt hij zich tot Taghi: „We hopen dat er bij de volgende zitting in september nieuwe advocaten zullen zijn.”
Lees ook
Binnen de advocatuur weten ze nu: als je Taghi verdedigt dan ‘kruipt de AIVD in je telefoon’
