Over de vergrijzing hoor je vooral doemverhalen. Maar kloppen die wel? Maarten en Marike richten zich op de cijfers en worden positief verrast.
Nederland is, in vergelijking met andere Europese landen, opvallend goed voorbereid op de vergrijzingsgolf. De zeventigjarige van nu is cognitief vergelijkbaar met een 53-jarige van een kwart eeuw terug. En als meer mensen langer doorwerken, zien de toekomst er heel snel een stuk beter uit.
Het asielzoekerscentrum in het Brabantse dorp Budel verdwijnt en zal vanaf 2028 weer worden gebruikt door defensie, de eigenaar van het terrein. Dat schrijven RTL Nieuws en de NOS donderdag. Het plan staat volgens persbureau ANP naar verwachting in het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie, dat nog niet is gepresenteerd.
In 2028 loopt het huurcontract tussen het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en defensie af. Defensie neemt de locatie dan weer in gebruik, omdat het vanwege de toegenomen internationale dreiging meer ruimte nodig heeft voor bijvoorbeeld trainingen, munitieopslag en oefenvluchten.
Het azc in Budel, onderdeel van de gemeente Cranendonck, is na Ter Apel het grootste asielzoekerscentrum in Nederland en bevat ook een aanmeldcentrum. Sinds 2014 worden er asielzoekers opgevangen; momenteel kunnen er 1.500 mensen verblijven.
Herhaaldelijk overvol
Net als het azc in Ter Apel is de locatie in Budel herhaaldelijk overvol geweest. De problemen die dat opleverden, vormden voor het vorige kabinet de aanleiding om de spreidingswet in te voeren. Die wet is bedoeld om asielzoekers beter over het land te verdelen en zo opstopping in de asielketen te verhelpen.
Kabinet-Schoof wil de spreidingswet per februari 2026 weer afschaffen, wat de druk op het azc in Budel opnieuw zou verhogen. Het azc kampt daarnaast al jaren met incidenten, vooral met ‘veiligelanders’. Dat zijn asielzoekers afkomstig uit landen die door de Nederlandse overheid als veilig worden beschouwd. Burgemeester Roland van Kessel (VVD) riep het huidige kabinet daarom in september op om de overlast „heel snel blijvend omlaag” te brengen.
Lees ook
Burgemeester over azc Budel: overlast moet ‘heel snel en blijvend omlaag’
Als twee lesbische vrouwen samen een gezin willen stichten, dan kunnen ze in Italië geen beroep doen op in-vitrofertilisatie (ivf, ‘reageerbuisbevruchting’). De techniek is in Italië verboden voor niet-hetero’s en alleenstaanden. Bij lhbti-stellen die in het buitenland een ivf-behandeling ondergingen en voor de bevalling naar Italië terugkeerden, werd tot dusver alleen de vrouw die het kind op de wereld zette officieel als moeder erkend. De andere vrouw in de relatie niet, zij kon niet anders dan een speciale stiefkind-adoptieprocedure doorlopen.
Volgens het Italiaanse grondwettelijk hof is die regel inconstitutioneel en mogen beide vrouwen bij de geboorte als ouders worden erkend. Een moeder dwingen tot een adoptieprocedure is volgens het hof discriminatie van kinderen in lesbische gezinnen. Een kind uit een heterogezin dat via ivf geboren wordt, hoeft namelijk niet te wachten tot de man in het gezin als de vader wordt erkend. Dat gebeurt automatisch bij de geboorte. Kinderen uit lesbische relaties hebben datzelfde recht, zo oordeelde het hof donderdag.
De uitspraak heeft geen gevolgen voor homomannen in Italië. Omdat draagmoederschap in Italië al jaren verboden is, konden zij zich eerder nog in het buitenland tot een draagmoeder wenden, maar de regering van de radicaal-rechtse premier Giorgia Meloni heeft ook dat onmogelijk gemaakt. Sinds oktober vorig jaar is het verboden voor Italiaanse wensouders om hiervoor naar het buitenland te gaan.
Lees ook
Matilde (4) heeft twee moeders. Volgens de Italiaanse overheid is dat er een te veel
Juridische en morele overwinning
Het arrest dat de juridische situatie van lesbische vrouwen als ouders regelt, is een juridische en morele overwinning voor lesbische gezinnen in Italië. De Italiaanse regering onder leiding van Meloni staat voor sterk conservatieve waarden en ziet alleen het traditionele gezin als het ideaalbeeld in de maatschappij.
De wettelijke situatie rondom de vrouw in een lesbische relatie die het kind niet draagt, was simpelweg niet geregeld. Die lacune in de wet bracht enkele progressieve steden in Noord-Italië ertoe wél beide vrouwen bij de geboorte van hun kind als ouders te erkennen. Die progressieve gemeentebesturen, onder meer van Padua en Bergamo, zagen dit als een daad van ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’.
De Italiaanse regering van Meloni ziet alleen het traditionele gezin als het ideaalbeeld in de maatschappij
Maar in 2023 riep minister van Binnenlandse Zaken Matteo Piantedosi de Italiaanse gemeentes in een brief op hiermee te stoppen. In een land waar de lhbti-rechten in vergelijking met andere landen in West-Europa al op een laag pitje stonden, leidde het initiatief van minister Piantedosi ertoe dat het ouderschap van lesbische vrouwen in verschillende steden werd ingetrokken of herzien, met juridische procedures tot gevolg.
Het Italiaanse grondwettelijk hof schept nu duidelijkheid: ook de vrouw in de relatie die het kind niet op de wereld heeft gezet, kan vanaf de geboorte als ouder worden erkend.
In een ander arrest oordeelde het hof dat de uitsluiting van alleenstaande vrouwen voor een ivf-procedure in Italië wel in lijn is met de grondwet. Het hof laat het aan de Italiaanse politiek om hierover te oordelen, en creëerde dus ook geen opening voor alleenstaanden of lesbische stellen om ivf-procedures in Italië te kunnen ondergaan. In de meeste West-Europese landen kunnen lesbische stellen en alleenstaanden wel via ivf een baby krijgen.
Lees ook
Nu draagmoederschap verboden is zijn Italiaanse wensouders doodnerveus
De opkomst van wollen kleding in de prehistorie heeft nieuwe kansen geboden aan een akelige ziekteverwekker. De veroorzaker van de ‘terugkerende koorts’ (febris recurrens) werd tot die tijd overgebracht door een bepaald type teek. Maar in periode van 6.000 tot 4.000 jaar geleden ontstond in West-Azië de schapenteelt voor de vacht en gingen mensen wollen kleding dragen.
En precies dan ondergaat de ziekmakende teek-bacterie Borrelia duttoni een afsplitsing die zich gaat specialiseren in overdracht door een heel ander beestje: de menselijke kleerluis (lichaamsluis), die veel liever in wollen kleding leeft dan in kleren van plantaardige vezels zoals vlas of hennep. Sindsdien bestaat de potentieel dodelijke ziekte ‘terugkerende koorts’ in een teek- en een luisvariant.
Dit blijkt allemaal uit analyse van het dna van deze twee bacteriesoorten, Borrelia recurrentis (luis) en Borrelia duttoni (teek). Een belangrijke rol daarin speelt de analyse van vier luisbacterie-genomen uit paleo-dna afkomstig uit Engelse graven van 500 tot 2.000 jaar oud. Het onderzoeksverslag is donderdag in Science gepubliceerd.
De ‘nieuwe’ luis-bacterie, Borrelia recurrentis, veroorzaakt vrijwel dezelfde ziekte bij mensen als de tekenvariant, maar kan alleen nog overleven in de lichaamsluis, niet meer op de teek. Deze bacterie zou mogelijk verantwoordelijk zijn voor de Europese ‘zweetkoorts’-epidemie in de zestiende eeuw. Kenmerk van de ziekte is een hoge koorts van een aantal dagen die na een week weer terugkeert, bij de tekenvariant wel elf keer, bij de luisvariant wat minder vaak. De hoge koorts kan leiden tot hart- en leverfalen en zelfs tot acute dood.
Ethiopië en Soedan
Door hygiënemaatregelen is de luisvariant van de ‘terugkerende koorts’ nu vrijwel geheel uit Europa verdwenen, maar ze heerste er nog hevig tijdens de wereldoorlogen. Het is nog altijd een belangrijke dodelijke ziekte in Ethiopië en Soedan. De tekenvariant komt wereldwijd vaker voor, vooral in warmere streken. De verwekkers zijn verwant aan de bacteriesoorten die syfilis en de ziekte van Lyme veroorzaken.
Dat tussen 6.000 en 4.000 jaar jaar geleden, rond het begin van de bronstijd, wollen kleding populair werd in West-Azië staat wel vast, maar onduidelijk is of de ‘schapenteelt om de vacht’ begon op de steppen van Oekraïne (bij de befaamde Yamnaya-cultuur, die ook de meest waarschijnlijke oorsprong van de Indo-Europese talen vormt) of eerder in de georganiseerde steden van Mesopotamië. Al vanaf ongeveer 10.000 jaar geleden werden schapen om het vlees gehouden.
De oudste archeologische vondsten van wollen kleding komen uit Iran, ca. 5.000 jaar oud, en uit het noorden van de Kaukasus, ca. 4.800 jaar oud. Vanaf ongeveer 6.000 jaar geleden werden in het Midden-Oosten ook duidelijk meer rammen gehouden, die meer en betere wol geven dan ooien. En vanaf ongeveer 4.500 jaar lijkt het proto-Indo-Europese woord voor ‘vacht’ ook wol te gaan betekenen. Interessant genoeg lijkt dat woord op het woord dat in die periode voor wol wordt gebruikt in de talen van het Midden-Oosten, zoals Soemerisch en Akkadisch. Maar of die gelijkenis duidt om een ontlening, de ene of de andere kant op, is niet duidelijk.
