Transgender kolonel Bree Fram: ‘Elke dag dat ik mijn uniform mag dragen, is een geschenk’

Kolonel Bree Fram doet de voordeur open in een mouwloos shirt, blauwe broek en op roze sokken, dezelfde kleur als haar nagellak. De camera van de deurbel heeft haar al laten weten dat er iemand gesignaleerd is aan de voorkant van het huis. „Ik heb nog niet voor mijn onmiddellijke fysieke veiligheid gevreesd”, zegt ze later aan haar ronde keukentafel. „Maar vanwege de haatmails, de telefoontjes, de mensen die me vertellen dat ik zelfmoord moet plegen – en de politie die daar niets mee kan totdat iemand dreigt mij eigenhandig te vermoorden – hebben we toch iets van beveiliging aangelegd.”

Fram (46) woont samen met haar vrouw, twee tienerkinderen en drie katten in Reston, Virginia, een buitenwijk op een half uurtje rijden van het Pentagon. Na bijna twee decennia bij de luchtmacht, met uitzendingen naar Irak en Qatar, werkt zij nu aan de Amerikaanse strategie en technologie voor de toekomstige strijd in en om de ruimte. Als kind raakte ze zo gefascineerd door Star Trek dat ze besloot lucht- en ruimtevaarttechniek te studeren. De oprichting van Space Force, in 2019 onder president Donald Trump, was „een droom die uitkwam”. Dankzij Trumps terugkeer in het Witte Huis is ze nu in een nachtmerrie terechtgekomen.

Een week na zijn inauguratie besloot Trump per presidentieel decreet dat „de medische en mentale beperkingen van individuen met genderdysforie” hen zouden diskwalificeren voor militaire dienst. Hij schreef ze ook moreel af. „Het aannemen van een genderidentiteit die niet strookt met iemands geslacht, botst met (…) de nederigheid en onbaatzuchtigheid die van een militair wordt verwacht”.

Fram is boos en verdrietig dat Trump dit poneert, „ondanks een decennium waarin duizenden mensen álle vereisten gehaald en overtroffen hebben. Laat ons zien aan welke normen we niet voldoen. Toon ons de onderbouwing voor de bewering dat we oneervol of anderszins niet in staat zijn de levensstijl te leiden die van een militair wordt verwacht. Er is geen enkel bewijs voor.”

Kolonel Bree Frams Space Force-portret in haar huis in Reston, Virginia.
Foto Daniel Woolfolk/AFP

Desalniettemin gaf het Hooggerechtshof Defensieminister Pete Hegseth begin deze maand toestemming om transgender militairen te ontslaan, nog voordat de grondwettelijkheid van Trumps discriminerende decreet getoetst is. Binnen dertig dagen moeten Fram en duizenden anderen ‘vrijwillig’ de Amerikaanse strijdkrachten verlaten om eervol ontslag te krijgen. Na 6 juni kunnen er sancties volgen. „Van de ene op de andere dag wordt militairen die geselecteerd, getraind en gekeurd zijn om een missie uit te voeren, verteld dat ze niet inzetbaar zijn. Sommigen op het moment dat ze op het slagveld zijn ingezet.”

Lees ook: Pentagon gaat zeker duizend trans personen ontslaan na uitspraak Hof

Ongewenst

Veel transgender mannen en vrouwen, plus militairen die zich als non-binair identificeren, zijn al vertrokken. „Ik snap dat mensen het gevoel hebben dat ze niet meer verder kunnen op het moment dat het land dat ze dienen zegt: je bent ongewenst. En we weten niet wat er gebeurt op het moment dat de dertig dagen verstrijken. Misschien worden we wel voor de krijgsraad gedaagd. Maar ik strijd tot het einde”, zegt Fram. „Elke dag dat ik mijn uniform mag dragen, is een geschenk. Niet alleen om mijn werk te doen, maar omdat het me de kans biedt iemands perceptie van wat een trans mens is te veranderen.”

De meningen over transgenders zijn de afgelopen jaren flink heen en weer geschoten in de VS. Toen Fram als jongen in Minnesota opgroeide, studeerde en zich een week na de aanslagen van 11 september aanmeldde bij de luchtmacht, kende ze transseksualiteit alleen van televisie. Fram: „Het waren slechte mensen, oplichters in films, karikaturen die elkaar in talkshows als Jerry Springer te lijf gingen.” Hoewel ze graag een vrouw zou willen zijn, en soms stiekem een jurk droeg, identificeerde ze zich dáár op geen enkele manier mee.

Ze verborg haar wens niet toen ze haar vriendin – haar huidige vrouw – leerde kennen. Geleidelijk wisten steeds meer andere dierbaren er van. Maar op haar werk moest ze het tot negen jaar geleden altijd geheim houden. „Ik was niet mijn ware zelf. Ik wist dat als ik zou onthullen dat ik trans was, ik de mogelijkheid zou verliezen om mijn land te dienen. Om iets wat niets te maken had met mijn capaciteiten om mijn land te dienen.”

Laat ons zien aan welke normen we niet voldoen

In 2011 schafte president Barack Obama het zogeheten ‘Don’t ask, don’t tell’-beleid af. Dat dicteerde decennialang dat homoseksuelen, lesbiennes en biseksuelen militair konden zijn, zolang ze hun seksuele voorkeur verzwegen en hun geliefden verborgen hielden. Het bestaan van trans personen werd pas vijf jaar later geaccepteerd, in 2016.

Hartverwarmende respons

Bree Fram wist op welke dag de hoogste Amerikaanse militair zou aankondigen dat ook zij officieel welkom was – zichzelf mocht zijn. Ze had een ‘uit de kast’-mail aan collega’s en een Facebook-bericht voorbereid. Onmiddellijk na de beleidswijziging klikte ze op ‘verstuur’ en ‘post’. „Daarna ben ik naar de sportschool gevlucht om op de crosstrainer mijn zenuwen over de reacties te bedwingen.” Die waren overweldigend. Collega’s kwamen haar één voor één de hand schudden om haar te vertellen dat „het een eer is om met je te dienen”, herinnert ze zich. De online respons was even hartverwarmend.

De negatieve reacties volgden later pas. Eerst kwam Trump aan de macht en verbood de werving van nieuwe transgenders – maar hij liet het bestaande personeel ongemoeid. Zijn hatelijke tweets en beleid zorgden juist voor extra zichtbaarheid van én waardering van transmilitairen. In 2019 schoot het percentage Amerikanen dat vond dat transgenders prima hun land konden verdedigen omhoog naar 71. Inmiddels is dat weer gedaald tot 58 procent, een kleinere meerderheid. Toen president Joe Biden vervolgens terugkeerde naar het beleid van Obama en het Pentagon de publiciteit zocht rond Frams promotie tot kolonel, nam de „ongenadige” vijandigheid toe. Die is niet meer gaan liggen.

Bree Fram wordt geïnterviewd, december 2024.
Foto US Army Sgt. Marcel Bassett/US Army

Binnen de krijgsmacht ervaart Fram nog steeds volledige steun. „Elke dag word ik wel ergens op de gang aangesproken of staat er iemand aan mijn bureau om me te bedanken en aan te moedigen.” Maar in de samenleving is dat anders. Trump maakte van transgenders één van zijn belangrijkste negatieve verkiezingsthema’s. „Er zijn honderden miljoenen dollars uitgegeven aan hatelijke campagnespotjes. Juist omdat de groep trans personen vrij klein is, zijn we een makkelijke vijand. Het is eenvoudig ons te demoniseren en stereotyperen tegenover mensen die ons niet kennen.” Met totaal tegenstijdige retoriek, overigens. Trump roept dat transpersonen ongeschikt en incapabel zijn om hun land te dienen, maar vaardigt tegelijkertijd decreten uit die stellen dat trans vrouwen een oneerlijk voordeel hebben in sport. Daar zijn ze kennelijk juist té capabel.

Defensie moet trans mensen niet alleen willen werven en behouden omdat veel van hen fantastisch getalenteerde individuen zijn, maar ook omdat we de natuurlijke instelling hebben ons te ontwikkelen

Fram kan er even om glimlachen. „Het vergt heel veel van mensen om – ondanks de vooroordelen en een samenleving die zegt: er is iets mis met je, je bent een probleem – op te staan en te zeggen: dit is wie ik ben. Ik ben trots op alle collega’s die dat doen.” De mensen die dat durven, zijn volgens haar vaak betere leiders dan als ze hun ware aard verborgen moeten houden. „Defensie moet trans mensen niet alleen willen werven en behouden omdat veel van hen fantastisch getalenteerde individuen zijn, maar ook omdat we de natuurlijke instelling hebben ons te ontwikkelen. Dat we geen beperkingen accepteren, oplossingen vinden. Plus, we werken extra hard om de vooroordelen te ontkrachten.”

Discriminerende omgeving

Transgenders zijn bij de krijgsmacht oververtegenwoordigd, blijkt uit een inventarisatie van het ministerie van Veteranenzaken. Dat becijferde dat het percentage transgenders onder militairen waarschijnlijk twee keer zo hoog is als in de rest van de samenleving – ondanks de restricties die er op een paar jaar na golden. Fram kan daar verschillende redenen voor bedenken. „Sommigen zullen gedacht hebben dat de krijgsmacht het wel uit ze kon rammen. De masculiene kant van vrouwen werd hier meer gerespecteerd. En het kon een vlucht zijn uit een benauwende of discriminerende omgeving.”

Eén specifiek idee van Trumps medestanders wil ze de wereld uit helpen. Mensen die in transitie willen, komen níét naar Defensie omdat de gezondheidszorg daar gratis en goed is. „Zo geweldig is die niet. Als je een werkgever met een goede zorgverzekering zoekt, kun je beter bij Starbucks of Walmart gaan werken. Helemaal niemand kiest voor de krijgsmacht, waar je je leven voor je land op het spel zet, vanwege een transitie-operatie.” Het ministerie van Defensie maakte recent bekend dat per transgender militair gemiddeld 9.000 dollar aan zorg is uitgegeven. Een fractie van het militaire budget en de miljoenen die besteed zijn aan alle opleidingen en trainingen van een kolonel als Fram. Dat geld wordt nu weggegooid door de transgender militairen op straat te zetten.

Zolang ze nog militair is geeft Fram – in haar eigen tijd en zonder uniform, ze spreekt nadrukkelijk niet namens het ministerie of de regering – interviews om de wereld te vertellen hoe onrechtvaardig en stupide het beleid van de huidige regering is. Hoe voor haar en andere transgenders „alles” op het spel staat: hun carrière, hun inkomen, hun bestaansrecht. En hoe Defensie een berg talent bij voorbaat afschrijft. Al valt ze Trump en Hegseth nooit direct aan. Het blijven haar bazen, wier bevelen ze op te volgen heeft.

Fram zal naar haar werk gaan tot de dag dat ze eruit gegooid wordt. Maar ze denkt ook na over haar toekomst buiten de krijgsmacht. „Ik kom wel op mijn pootjes terecht, ik ben wit, heb verschillende academische opleidingen gedaan, ik heb een hoge rang en een waslijst aan prestaties.” Ze kan zich slecht voorstellen dat ze terug zou keren op een moment – en ze weet zeker dat dat binnen enkele jaren komt – dat transgenders weer welkom zijn. „Wat dat betreft ben ik eerder hoopvol dan wanhopig. In de generatie van mijn kinderen kent bijna iedereen meerdere mensen die queer zijn. Zij zullen met verbijstering terugkijken op deze verbanning.”

Bree Fram bij haar promotie tot kolonel in januari 2024.
Foto privé archief

Die jonge generatie zal mogelijk niet willen dienen onder een Republikeins bewind. „Van Gen Z – de 18- tot 25-jarigen die we graag willen rekruteren – identificeert 30 procent zich als queer. Zullen zij, en hun vrienden, de krijgsmacht als optie zien?” Hegseth heeft het omgekeerde argument opgevoerd als reden waarom het leger recent minder populair is geworden. Onder Democraten zou het te ‘woke’ zijn geworden en daarom „echte krijgers” afschrikken.

Fram ziet een gevaar in hoe de krijgsmacht de binnenlandse cultuuroorlog ingezogen wordt. „Dit gaat verder dan heringevoerde discriminatie. Het zal een rimpeleffect hebben en de krijgsmacht verder polariseren. De Verenigde Staten zijn afhankelijk van een professioneel, onpartijdig en vrijwillig leger. Als we elke vier of acht jaar dramatische zwenkingen maken in wie daarbij welkom is, verliezen we onze kracht.”

De Amerikaanse krijgsmacht, die geen dienstplicht kent, heeft al veel rekruteringsproblemen, vooral door overgewicht en desinteresse onder jongeren. Polarisatie versterkt dat probleem. Als transgender in het leger heb je een bijzondere positie, zegt Fram. „Aan de ene kant van het politieke spectrum zeggen mensen: je bent queer, dus je zou niet bij het leger moeten zitten. Aan de andere kant zeggen mensen: als je in het leger zit, kun je niet queer zijn.”

Bij de voordeur hangt een blauw bordje met daarop de tekst ‘Thuis is waar de luchtmacht ons naartoe stuurt’. Eronder hangen zeven bordjes met de namen van de militaire bases waar Fram heeft gediend en haar gezin mee naartoe nam. Daarnaast hangt de voorzet voor een nieuw lijstje ‘Thuis is waar de Space Force ons naartoe stuurt’, met alleen het Pentagon eronder.

Ondanks haar wil om de strijd aan te gaan en de rol die ze als boegbeeld van trans militairen heeft aangenomen, bekent Fram dat ze daar laatst huilend naar heeft staan kijken. „Omdat er geen nieuw bordje meer bijkomt. Dat is de realiteit waar nu duizenden militairen mee te maken hebben. De mogelijkheid om nog geweldige dingen voor de Verenigde Staten te doen, is van ze afgenomen. Dat breekt mijn hart, voor al die collega’s én voor het land.”