De Europese Commissie presenteerde woensdag een omvangrijk pakket aan maatregelen voor de landbouwsector, dat administratieve lasten en controles moet verminderen en inspeelt op een betere crisisrespons en meer investeringsmogelijkheden. De maatregelen moeten tot flinke besparingen leiden. Europese boeren moeten tot zo’n 1,58 miljard euro besparen. Ook nationale regeringen moeten profiteren, met een uitsparing van 210 miljoen euro.
Ook wil de Commissie dat hoofdsteden meer flexibiliteit krijgen als het gaat om het inzetten van landbouwfondsen, bijvoorbeeld om de schade van klimaatrampen te herstellen. De maatregelen passen in de Brusselse geest de bureaucratische rompslomp te verminderen en het concurrentievermogen van Europa te vergroten.
Het is sinds het aantreden van Commissie-Von der Leyen II de derde zogenoemde Omnibus, een pakket aan maatregelen dat de Europese regelgeving vereenvoudigt en wetgeving stroomlijnt. Eerder werd er gesnoeid in duurzaamheids- en investeringswetgeving. Voor juni staat er een ‘defensie-omnibus’ gepland, later volgt een ‘digitale omnibus’. „Dit is nog maar het begin”, aldus Valdis Dombrovskis, Eurocommissaris voor Handel, woensdag over de plannen. „Regelgeving wordt door meer dan 60 procent van de bedrijven in de EU gezien als een belemmering voor investeringen en 55 procent van het midden- en kleinbedrijf beschouwt regelgevingsobstakels en administratieve lasten als hun grootste uitdaging. Het mkb maakt 99 procent van alle bedrijven in de EU uit, waaronder een groot deel in de agro-industrie”.
De nieuwe landbouwmaatregelen moeten boeren en tuinders meer lucht geven. „De kern van het beleid zit niet zozeer in de versimpeling, als wel in de toepasbaarheid voor het boerenbedrijf”, stelt Christophe Hansen, Eurocommissaris voor Landbouw, tijdens een persconferentie in de Belgische hoofdstad.
Hansen haalde een onderzoek aan waaruit zou blijken dat boeren gemiddeld zeven volle dagen per jaar kwijt zijn aan administratie. Hij vindt dat te veel. „Ik bezocht recent een Nederlandse boerin, die zichzelf maar één week vakantie per jaar gunt. Het lijkt er ook nog eens op dat zij die ene week besteedt aan het invullen van formulieren. Dat moet worden gecorrigeerd.”
Bas Eickhout, Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA, is kritisch: „Het is een slechte gewoonte geworden dat de Commissie ieder jaar, in plaats van elke zeven jaar, het landbouwbeleid aanpast. Dit hak-op-de-tak-beleid is slecht voor onze ambities, maar ook gekmakend voor boeren. Duidelijkheid voor de lange termijn moet voorop staan.”
Om het boerenbedrijf toekomstbestendiger te maken verdubbelt de Commissie de standaard EU-bijdrage voor kleine boeren: van 1.250 euro naar 2.500 euro per jaar. De kleine boer is volgens Eurocommissaris Hansen de „ruggengraat van het platteland”. Ook worden kleine boeren gevrijwaard van bepaalde milieuregels, terwijl ze wél kunnen profiteren van ecoregelingen die milieuvriendelijke landbouw belonen. Ze krijgen daarnaast gemakkelijker financiële steun via een eenmalige uitkering om het concurrentievermogen van hun bedrijf te verbeteren. De financieringsoptie loopt op tot 50.000 euro per bedrijf.
Over de gehele linie worden de administratieve lasten rondom milieueisen en controles vereenvoudigd en verminderd. Is een landbouwbedrijf gecertificeerd als biologisch, dan zal het automatisch voldoen aan een aantal van de EU-milieueisen voor financiering. Controles zullen worden gestroomlijnd door middel van satelliettechnologie. Daarnaast wordt er een nieuw principe ingevoerd: slechts één controle ter plaatse per bedrijf per jaar.
Daarnaast zet Brussel in op eenvoudigere procedures bij crisismanagement. Zo mogen lidstaten 3 procent van het nationale budget in het kader van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid besteden aan boeren en tuinders die kampen met de gevolgen van natuurrampen en dierziekten. Lidstaten krijgen ook meer flexibiliteit bij het invullen én aanpassen van hun landbouwbeleid, als het aan de Commissie ligt. Onder andere de milieuvoorwaarden die gelden voor boeren om subsidies te krijgen, zoals pesticidevrije bufferstroken langs sloten of het behoud van permanent grasland, worden meer aan de lidstaten overgelaten.
BBB-Europarlementariër Jessika van Leeuwen is „tevreden”. Ze reageert in een persbericht: „De Commissie luistert naar de zorgen van boeren, zoals die vorig jaar tijdens protesten duidelijk werden. Dit pakket is een eerste stap in de broodnodige vereenvoudiging waar de sector al jaren om vraagt.”
Het is zowel aan het Europees Parlement als aan de lidstaten om het Commissievoorstel inhoudelijk te behandelen en nader in te vullen. Onderhandelingen hierover worden voor het najaar verwacht.
Lees ook
Lees ook De landbouwdeal van Cees Veerman in 2004: Nederlandse mest in ruil voor Italiaanse melkboetes
