Vrijdagochtend 9 mei. De dag van de ‘echte’ start van het Mahler Festival 2025 en ook het begin van de eindexamens van onze dochter. Ontbijt met z’n drieën. We wensen haar veel succes met de laatste loodjes en herinneren haar er aan dat we de komende tien dagen elke avond en dikwijls ook ‘s middags in het concertgebouw zitten. Haar reactie: „Tien dagen lang elke dag Mahler? Dan doe ik nog liever eindexamen.”
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
Volgens minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) past een „duur Efteling-uitje” voor asielzoekers niet bij het voornemen van het kabinet om „de asielopvang te versoberen en overlast in asielzoekerscentra tegen te gaan”. Ook zou een pretparkbezoek „een aanzuigende werking” hebben op nieuwe groepen vluchtelingen. Dat zei de minister dinsdag tijdens het mondelinge vragenuur in de plenaire zaal van de Tweede Kamer.
Faber maakte afgelopen vrijdag bekend dat ze wil bezuinigen op het activiteitenbudget van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Premier Dick Schoof zei later dat het plan niet in de vrijdagse ministerraad was besproken.
De minister reageerde tijdens het vragenuur op vragen van Kamerlid Stephan van Baarle (Denk), die wilde weten waarom de beleidswijziging nodig is en hoe deze zal worden vormgegeven. Van Baarle vindt Fabers wens om te bezuinigen op het budget „denigrerend, pesterig en laag”. Is het plan regeringsbeleid of een proefballon van Faber zelf, wilde de Denk-leider weten.
De Europese opvangrichtlijnen, die voorschrijven dat minderjarige asielzoekers recht hebben op vrijetijdsactiviteiten, onderkent Faber naar eigen zeggen wel. Zo kunnen asielzoekers „een balletje trappen”, een „knutselmiddag” organiseren of „koekjes bakken”, stelt ze.
Volgens Van Baarle kan Faber niet aantonen dat een Efteling-uitje of dergelijke dagbesteding een aanzuigende werking hebben op asielzoekers. Bovendien moet het activiteitenbudget op basis van artikel 31 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind worden uitgegeven, stelt hij.
„Ik heb geen onderzoek nodig om deze conclusie te kunnen trekken”, stelt Faber. „Het is zo klaar als een klontje. Als je slecht gedrag gaat belonen met een duur uitje naar de Efteling, dat dat aantrekkelijk is.”
Efteling-uitje
Begin deze maand bemoeide minister Faber zich met een gepland uitje van een groep alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers) naar de Efteling. „Ik vind het on-uit-leg-baar om deze jongeren op kosten van de belastingbetaler op snoepreisje naar de Efteling te sturen. Geen sprake van”, schreef ze in een bericht op X. Ze kondigde in hetzelfde bericht aan met het COA, dat verantwoordelijk is voor de opvang van asielzoekers, in gesprek te gaan. Dat gesprek heeft nog niet plaatsgevonden.
Het uitje naar de Efteling was door het COA in het Friese Sint Annaparochie bedacht, omdat het komend weekend spanningen tijdens het jaarlijkse dorpsfeest wil voorkomen. Vorig jaar vond tijdens het dorpsfeest een confrontatie plaats tussen amv’ers en lokale jongeren. Die eindigde in een steekpartij waarbij drie dorpsbewoners gewond raakten. De betrokken amv’ers werden vervolgens overgeplaatst naar een andere asielopvang.
Na het verzet van Faber op X besloot het COA om het uitje naar de Efteling te annuleren. Het wil de groep van 44 minderjarige asielzoekers beschermen tegen verdere media-aandacht, bijvoorbeeld cameraploegen die hen bij de ingang van het pretpark zouden kunnen opwachten. De uitvoeringsorganisatie bedacht vervolgens een alternatief. Ook dat kon niet de goedkeuring van Faber krijgen.
Afgelopen vrijdag kondigde Faber na de ministerraad aan dat ze wil bezuinigen op het COA-activiteitenbudget. „Het is geen vakantieoord, er gaat gruwelijk veel geld naar die hele asielopvang”, zei ze. Weliswaar erkent ze dat de uitvoeringsorganisatie een zelfstandig bestuursorgaan is, wat onder meer inhoudt dat het eigenstandig beslist over de budgetten. Maar de asielminister stelt ook dat het COA afhankelijk is van geld „wat via het kabinet naar hun toe komt”. Faber: „Wie betaalt, bepaalt. Dat is een regel die er altijd is geweest.”
De bewindsvrouw is duidelijk geen voorstander „van al die uitjes”, maar het is de vraag hoeveel invloed ze op het activiteitenbudget kan uitoefenen. Dat budget is wettelijk geregeld. Zo schrijft de wet voor dat COA recreatieve en educatieve activiteiten moet organiseren voor haar bewoners. Ongewis is of en hoe ver de uitvoeringsorganisatie wil buigen voor Fabers wens de recreatie van asielzoekers zoveel mogelijk te ‘versoberen’.
In reactie op Fabers verzet tegen uitjes van minderjarige asielzoekers werden verschillende een crowdfundingcampagnes opgestart. In totaal werd er meer dan 200.000 euro opgehaald. Dat bedrag zal worden gedoneerd aan verschillende goede doelen die zich bezig houden vluchtelingenkinderen.
Lees ook
Geen overleg, vluchtend in oneliners: minister Faber vaart stoïcijns haar eigen koers
Ze zoeken naar voedsel in zout en modderig water, filteren daar hun microscopisch kleine prooien uit en hangen ondertussen óók nog eens met hun kop ondersteboven. Het eetgedrag van flamingo’s dwingt respect af. En Amerikaanse biologen schrijven nu in PNAS dat de wijze waarop de vogels te werk gaan nog ingenieuzer is dan gedacht. Met hun haaksnavel en kronkelhals weten ze tornado-achtige wervelingen op te wekken, waardoor het voedsel makkelijker binnenstroomt.
Wie naar de snavel van een flamingo kijkt, zal allereerst oog hebben voor de buitenkant: de sterke kromming, het lichtroze bovenstuk, de scherpe zwarte punt. Maar ook van binnen is het gereedschap de moeite waard: langs de snavelranden bevinden zich fijne, kam-achtige lamellen en de tong is buiten proportie groot. Daarmee wordt water naar binnen gezogen en weer langs de lamellen naar buiten geperst, zodat kleine garnaaltjes en roeipootkreeftjes achterblijven.
Toch schuilt er meer achter de hydrodynamica van het flamingodieet. Met behulp van experimenten met levende Chileense flamingo’s, 3D-geprinte snavels en poten en computermodellen achterhaalden de biologen dat de flamingo’s mini-maalstromen creëren in het water. Ze stampen met de poten en trekken kop en nek in zodanig dat er een onderwatertornado ontstaat, waarbij minuscule deeltjes richting het wateroppervlak wervelen – net andersom dan bij een neerwaartse draaikolk dus. Elk prooidier dat erin terechtkomt is ten dode opgeschreven, want eenmaal boven in de waterkolom stroomt het zó de flamingomaag in.
Efficiënt wervelen
Een speciale rol is weggelegd voor de vorm van de snavel. ‘L-vormig’, schrijven de onderzoekers, al is van een echte 90-gradenhoek geen sprake. Maar door die haaksnavel (terwijl ze kopje-onder in het water hangen) in hoog tempo open en dicht te doen en tegelijkertijd omhoog te bewegen kunnen ze het water wel extra efficiënt laten wervelen.
Jonge flamingo’s hebben overigens nog geen L-vormige snavels. Daardoor zouden ze minder goed zijn in het zelfstandig vergaren van voedsel, aldus de auteurs, maar dat hoeft geen probleem omdat ze nog ‘kropmelk’ toegediend krijgen: een melkachtige substantie gemaakt van voedsel dat de ouderdieren eerst eten en dan weer uitscheiden via de keel. Ook uitgestorven oerflamingo’s (zoals de tussen 28 en 13 miljoen jaar geleden levende Harrisonavis croizeti) hadden rechtere snavels dan de hedendaagse soorten. Waarschijnlijk hadden die vroege vogels een minder gespecialiseerd dieet, en stonden er destijds ook grotere prooien op het menu.
De ontdekking is niet alleen interessant voor vogelliefhebbers, schrijven de onderzoekers. Naar hun idee zou het eetgedrag van de flamingo ook voor inspiratie kunnen dienen in waterzuiveringsinstallaties. Mechanische snavels en poten zouden met hun wervelingen kunnen helpen om vuil of schadelijke organismen naar het oppervlak te brengen en vervolgens te verwijderen.
De naked dress kwam, de naked dress zag en werd zelf in al haar transparantie steeds minder om te zien. De naked dress overwon en leek een blijvertje. Toch moet de niets verhullende jurk nu het veld ruimen: in elk geval op het filmfestival van Cannes, dat deze dinsdag van start gaat. Op de iconische Franse rode loper geen naakte polonaise meer, laat de organisatie met nieuwe dresscode-regels weten.
In het antwoord op de ‘frequently asked question’ of er een dresscode is, staat op de website van het filmfestival dat „naaktheid verboden is op de rode loper, net als op elk ander deel van het festival”. Behalve, waarschijnlijk, op het witte doek. Deze nieuwe regel is ingesteld vanwege „fatsoensredenen”. En was, volgens de organisatie, altijd al van kracht – hoewel daar blijkbaar nooit op gehandhaafd werd.
Er was een tijd dat het per ongeluk tonen van een tepel een ‘nip slip’ werd genoemd. Of een ‘wardrobe malfunction’. Maar die tijden zijn voorbij. Sterker nog, dit zijn hoogtijdagen voor de jurk die soms nauwelijks jurk mag heten. De naaktst mogelijke jurk werd afgelopen februari nog gedragen. Op de Grammy’s liet Bianca Censori, de vrouw van (Kan)Ye West, haar bontjas van haar schouders glijden om een nauwelijks zichtbare, transparante jurk en daarmee haar hele lijf te onthullen.
De jurk van Censori had het einde kunnen beteken. Zo, klaar, winnaar gevonden, naakter kan niet, nu gewoon terug naar kleding die hoogstens per ongeluk een tepel toont. Kleding om de kleding, niet om wat de kleding onthult. Geruchten gaan dat ze het daar bij de Oscars, in maart, tijd voor vonden. Er zou op basis van de stunt van Censori een niet officieel verbod op doorschijnende jurken zijn ingesteld. De naked dress was er opvallend afwezig – letterlijk.
Op het ultieme mode-evenement daarentegen, het Met Gala dat vorige week plaatsvond, was naakt wel weer aanwezig. Maar nu in de vorm van het achterwege laten van een broek dan wel het achterwege laten van een onderbroek. Dat soort ordinair vertoon willen ze in Cannes niet meer.
Gigantische Assepoester-jurken
En niet alleen op naakt hebben ze een verbod ingesteld. Ook de gigantische Assepoester-jurken, „met name die met een lange sleep”, worden dit jaar geweerd, omdat ze „de doorstroming belemmeren en het placeren in de zaal bemoeilijken”. Wie zich niet aan deze regels houdt, schrijft de organisatie, zal „toegang tot de rode loper ontzegd worden”.
Het is niet de eerste keer dat het festival voorschrijft wat wel en niet gedragen mag worden. In 2015 ontstond ophef omdat vrouwen met platte schoenen ook de toegang werd ontzegd. Actrice Cate Blanchett betrad dat jaar in reactie op die regel met blote voeten de rode loper, een jaar later liep Jennifer Lawrence op teenslippers. In de regels van dit jaar staat dat „elegante schoenen of sandalen met of zonder hak” zijn toestaan, maar „geen sneakers”.
Het is de vraag hoe stylisten en genodigden reageren op deze nieuwe dresscodes, die minder dan 24 uur voor aanvang van het festival werden doorgegeven – vrij laat voor een kledingwissel op dit niveau. Maar waar blote voeten uit protest tegen hakken nog kon, wordt bloot uit protest tegen het verbod op bloot erg lastig.
Lees ook
Lees ook: Naakter dan ‘the naked dress’ van Censori wordt het niet
