Als Trump Canada opnieuw kleineert in gesprek met premier Carney, kan de relatie tussen de landen snel verslechteren

A very nice gentleman”, noemde de Amerikaanse president Donald Trump de Canadese premier Mark Carney vorige week. De twee leiders spraken elkaar telefonisch na de verkiezingszege van de regerende Liberale Partij van Carney, afgelopen week maandag. „Hij had niet aardiger kunnen zijn”, aldus Trump tegenover journalisten in het Witte Huis.

Het is een opmerkelijke verandering van toon ten aanzien van de Canadese premier, nadat Trump de voorganger van Carney, Justin Trudeau, beschimpte als „gouverneur” van een „51ste staat” van de Verenigde Staten. Trumps herhaaldelijk uitgesproken wens om Canada te annexeren heeft veel kwaad bloed gezet bij de noorderburen – evenals de handelsoorlog die hij heeft ontketend met het buurland, een van de belangrijkste handelspartners van de VS.

Carney, een voormalige president van de Canadese centrale bank en van de Britse centrale bank, is door de Canadezen gekozen om het hoofd te bieden aan Trumps dreigementen. Daar maakt hij haast mee: dinsdag brengt hij een bezoek aan Trump in het Witte Huis. „Het is belangrijk om meteen met elkaar in gesprek te gaan”, zei Carney vrijdag.


Lees ook

Lees ook: Kalme, technocratische Carney moet Canada door zijn existentiële crisis loodsen

Canadese premier Mark Carney voor  zijn kantoor op dinsdagochtend, na de verkiezingen. Foto Justin Tang/AP

De inzet is ongekend hoog. Carney voerde campagne als een ‘anti-Trump’: een ervaren vertegenwoordiger van de liberale wereldorde, die Canada door de Trump-storm kan loodsen. Daarmee ligt hij direct in de voorhoede van westerse leiders die tegenwicht willen bieden aan de Amerikaanse regering. Tegelijkertijd ligt Carney, met zijn achtergrond in de financiële wereld, Trump mogelijk beter dan Trudeau, een vaandeldrager van links.

‘Geen witte rook’

Voor Carney vormt de vuurdoop wellicht een kans om de cruciale relatie van Canada met de VS, die de afgelopen maanden ontspoorde, weer op de rails te zetten. Hij gaat met Trump in gesprek over de heffingen die de president heeft ingesteld op sommige Canadese importen en over de veiligheidsrelatie van de twee buurlanden, die al decennialang nauw samenwerken op het gebied van continentale defensie.

Een doel van Canada is om de heffingen van tafel te krijgen en tot een nieuw handelsverdrag te komen, nu Trump het USMCA-verdrag, het vrijhandelsakkoord van Canada, de Verenigde Staten en Mexico, schendt – hoewel hij dat in zijn eerste termijn zelf met beide buurlanden sloot, als opvolger van het decennia-oude Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag NAFTA. Een nieuw akkoord zal dinsdag niet worden beklonken – verwacht „geen witte rook”, zei Carney. Maar een afspraak om daarover te praten zou een goed begin zijn.

Carney heeft een kans de cruciale relatie van Canada met de VS weer op de rails te zetten

Mogelijk helpt de vriendelijkere toon die Trump vorige week aansloeg – maar zeker is dat allerminst. Hoewel de president de afgelopen weken minder vaak begint over de ‘51ste staat’ dan eerder dit jaar, is hij er niet mee gestopt. Zondag zei hij tijdens een interview met de Amerikaanse zender NBC dat hij erop zal blijven aandringen – al acht hij het „zeer onwaarschijnlijk” dat de VS Canada ooit met militaire middelen zouden annexeren.

Wat Carney betreft is de uitgangspositie dat Trump de soevereiniteit van Canada moet respecteren. Als Trump dinsdag voor de camera’s weer over de ‘51ste staat’ begint, zal Carney geen andere keus hebben dan daar tegenin te gaan.

Funest

Omgekeerd heeft Carney zich tijdens de campagne ferm uitgelaten over Trump en de VS. „President Trump probeert ons te breken, zodat Amerika ons kan bezitten”, stelt hij regelmatig. „Dat zal nooit gebeuren.” Na zijn verkiezingszege herhaalde Carney zijn oordeel dat „onze oude relatie met de Verenigde Staten, een relatie gebaseerd op gestaag toenemende integratie, voorbij is”. Hij zoekt toenadering tot andere bondgenoten, waaronder het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.

Het Witte Huis weet dit. Een woordenwisseling met Trump en leden van zijn regering, zoals de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in februari overkwam, zou voor Carney minstens zo funest zijn als door Trump te worden overrompeld.

Critici vinden het daarom geen goed idee van Carney om Trump te ontmoeten – op diens terrein, zonder dat Trump heeft voldaan aan de voorwaarde dat hij de soevereiniteit van Canada onomwonden respecteert. Volgens hen had Carney er beter aan gedaan om te wachten met een ontmoeting, zoals de Mexicaanse president Claudia Sheinbaum.

Wat Carney betreft past de stap binnen een aanpak om zo snel mogelijk in actie te komen met een stevige beleidsagenda. Hoewel hij de verkiezingen overtuigend won, kregen de Liberalen net geen meerderheid in het parlement, wat zou hebben betekend dat hij voor vier jaar veilig zat. Nu loopt zijn regering het risico al voor die tijd ten val te komen. „Ik ben de politiek in gegaan om dingen te bereiken”, zei hij vrijdag. Hij heeft geen tijd te verliezen.


Lees ook

Lees ook: De Canadese vlaggen zijn niet aan te slepen – met dank aan Trump

Stadion in Dallas, versierd met Canadese vlaggen, bij ijshockeywedstrijd van de Dallas Stars tegen de Calgary Flames.