Roemenië kiest – voorlopig – voor een president in de lijn van Trump

Trump heeft gewonnen in Roemenië. George Simion, leider van de radicaal-rechtse partij AUR en uitgesproken fan van Donald Trump, is de overtuigende winnaar van de eerste ronde van de Roemeense presidentsverkiezing die zondag plaatsvond. Mede dankzij zijn leus ‘Make Romania Great Again’ haalde hij 41 procent van de stemmen. Daarmee deed hij het nog beter dan voorzien in de peilingen, waar hij rond de 30 procent scoorde. De opkomst was niet hoog: 53 procent.

Op 18 mei neemt Simion het in de tweede ronde op tegen de nummer twee, Nicusor Dan, de huidige burgemeester van Boekarest. Zondagavond laat werd duidelijk dat Dan de strijd om de tweede plaats met een miniem verschil heeft gewonnen van Crin Antonescu, de kandidaat van de regeringspartijen. Dan eindigde met 21 procent van de stemmen, Antonescu met 20 procent. De stemmen van Roemenen in het buitenland gaven Dan het laatste zetje. Simion profiteerde nog meer van de bijna eén miljoen diaspora-stemmen: 61 procent daarvan ging naar hem.

Als Simion ook de tweede ronde wint en president van Roemenië wordt, betekent dat waarschijnlijk een koerswijziging in het buitenlands beleid van Roemenië. Simion is zeer kritisch over de Europese Unie en gelooft in isolationisme. Hij staat achter de NAVO, maar is tegen Roemeense steun aan Oekraïne. In Brussel vreest men een derde dwarsligger – naast Hongarije en Slowakije – en verdere ondermijning van de Europese eenheid. Simions helden zijn Donald Trump en de Italiaanse premier Giorgia Meloni.

De overwinning van Simion staat haaks op een recente trend: de ‘Anti-Trump Bump’. Waar conservatieve partijen in Canada en Australië in recente verkiezingen verloren door hun ideologische verwantschap met Trump, heeft Simion daar geen last van. Zijn winst is waarschijnlijk vooral te danken aan een breed gedeelde afkeer van de gevestigde middenpartijen, en aan zijn verbintenis met een populaire presidentskandidaat die niet mee mocht doen met de verkiezingen, Calin Georgescu.

Uitgesloten van deelname

De ultranationalistische Georgescu, een bewonderaar van Poetin en fascistische leiders uit het Roemeense verleden, won in november de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Die werd echter ongeldig verklaard door het Constitutioneel Hof, vanwege vermeende Russische inmenging. In maart werd Georgescu uitgesloten van deelname aan de herkansing van de eerste ronde.

Hij bleef echter een belangrijke factor bij de verkiezingen, al was het maar omdat de Amerikaanse vicepresident JD Vance schande sprak van de ongeldig verklaarde verkiezingen. Volgens Vance en anderen was dat een ondemocratisch besluit en werd de wens van de Roemenen genegeerd.

Simion presenteerde zich tijdens de campagne nadrukkelijk als vertegenwoordiger van Georgescu’s ideeën. Ook hij keerde zich tegen de politieke partijen die al decennia de macht in handen hebben, met name de sociaaldemocraten. Hij sprak steeds over het onrecht dat Georgescu, en daarmee zijn vele kiezers, is aangedaan. Op zondag verschenen ze samen in het stembureau. Een belangrijk verschil tussen de twee is dat Simion zich wél kritisch uitlaat over Poetin. Simion heeft aangekondigd dat hij, mocht hij president worden, Georgescu een prominente positie in de regering wil geven, bijvoorbeeld als premier.

Simion (38) richtte in 2019 de Alliantie voor de Unie van Roemenen (AUR) op. Kernpunt van de partij is het streven naar ‘waardigheid’ en soevereiniteit voor Roemenië, inclusief het streven naar hereniging van Roemenië en Moldavië. De partij hecht aan christelijke waarden en won dankzij een anti-vax campagne veel steun tijdens de coronacrisis. Bij de laatste parlementsverkiezingen haalde AUR ruim 18 procent van de stemmen, en werd daarmee de tweede partij, na de sociaaldemocratische PSD.

Simion begon als rechtse activist, gelieerd aan voetbalhooligans, maar heeft zijn imago inmiddels bijgesteld. Recent toonde hij zich in de Financial Times ook minder kritisch over de NAVO. Hij garandeert nu dat er onder zijn leiding niets zal veranderen voor de NAVO in Roemenië. Door de ligging aan de oostflank is Roemenië een belangrijke NAVO-partner, aan de Zwarte Zee-kust wordt gebouwd aan de grootste NAVO-basis van Europa. Simion is vanwege ‘nationale veiligheid’ niet welkom in Oekraïne en Moldavië.

Vervallen stadscentrum

Nicusor Dan (55) is in veel opzichten de tegenpool van Simion. Na een wetenschappelijke loopbaan als wiskundige in Frankrijk richtte hij zich aanvankelijk op de lokale politiek in Boekarest, als pleitbezorger van herstel van het vervallen stadscentrum. Dat leidde in 2016 tot de oprichting van de landelijke partij USR (Unie Red Roemenië), een partij die Dan een jaar later al verliet om door te gaan als onafhankelijk politicus.

Dan won zondag alleen in Boekarest en de stad Cluj-Napoca in het noordwesten van het land. Hij is populair bij stedelijke, internationaal georiënteerde kiezers en veel minder bekend in plattelandsregio’s. Zijn motto is ‘Eerlijkheid’, hij wil strijden tegen corruptie en de invloed van veiligheidsdiensten op de politiek.

Opiniepeilers schatten de kansen van Dan in de tweede ronde tegen Simion niet hoog in. Als regeringskandidaat Antonescu de tegenstander van Simion was geweest, hadden Dan-kiezers in de tweede ronde op Antonescu gestemd om Simion tegen te houden. Andersom ligt dat minder voor de hand, omdat de Antonescu-kiezers Dan te progressief en te stedelijk vinden. Antonescu weigerde zondagavond, na het erkennen van zijn verlies, een andere kandidaat aan te bevelen.

Daar komt bij dat de kiezers van de nationalistische Victor Ponta, nummer vier met 13 procent van de stemmen, in de tweede ronde ook eerder voor Simion dan voor Dan zullen stemmen. Er is op 18 mei een klein wonder – een veel hogere opkomst bijvoorbeeld – nodig om Simion het presidentschap te ontzeggen.

Delen





Mail de redactie