N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Necrologie
John Motson (1945-2023) Een iconische oneliner om de eeuwigheid mee in te gaan heeft voetbalcommentator John Motson nooit geproduceerd. Toch groeide hij uit tot de stem van het Engels voetbal. Donderdag overleed hij.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97187520-a698ac.jpg)
Foto Dominic Lipinski
John Motsons tv-carrière was, volgens hemzelf althans, nooit van de grond gekomen als hij niet bij een bekerstunt was geweest van het nietige Hereford United, in 1972. Als radiotalent mocht hij het een jaar lang proberen bij het BBC-voetbalprogramma Match of the Day, met de kleinere wedstrijden aan de randen van de uitzending. En toen won Hereford van Newcastle United en opende het voetbalbulletin met zijn overslaande stem die de gelijkmaker van Ronnie Radford begeleidde. Het werd zelfs 2-1 voor de onbeduidende provincieclub.
In angstige dromen zag hij die knal van Radford op de paal uiteenspatten of naast vliegen, vertelde hij ooit, en was Motson nooit de stem van het Engels voetbal geworden. Hij werkte zich op vanuit een bijbelwinkel richting lokale journalistiek, via sportverslaggeving voor de krant tot voetbalcommentator bij BBC-radio waar hij opviel met zijn talent voor de juiste woorden en een prettig stemgeluid.
Zijn observatievermogen werd gevormd in een televisietijdperk waar je het meteen goed moest zien en zeggen. Herhalingen waren er niet. BBC Sport had in Motsons beginjaren de beschikking over één videoapparaat met een terugspoelfunctie, maar die was voor het paardenrennen waarbij een hoofdlengte beslissend was en een herhaling dus cruciaal. Dus je hoopte altijd maar, vertelde Motson in een interview op zijn eigen BBC, dat wat je in het heetst van de wedstrijd had geroepen ook daadwerkelijk strookte met wat de mensen die avond te zien kregen. „Daar keek je ’s avonds wel eens met afgrijzen naar.”
WK 1990
Hij groeide uit tot één van de grote drie BBC-commentatoren, met Brian Moore en Barry Davies. Hij was erbij op Hillsborough in de halve finale van de FA Cup op 15 april 1989, toen 96 Liverpool-supporters de dood vonden door verdrukking. Hij had snel door dat de supporters die het veld op kwamen geen kwaad in de zin hadden, maar aan de dood waren ontsnapt. Al is zijn commentaar nooit uitgezonden in het avondprogramma, dat uiteraard geen voetbalbeelden bevatte maar alleen verslaggeving over de ramp.
De halve finale op het WK 1990 in Italië, toen West-Duitsland op penalty’s Engeland versloeg, was Motsons hoogtepunt als commentator van het Engels elftal. Net na zijn pensionering in 2018 begon de ploeg aan een reeks sterke toernooiprestaties. Het is Motson niet gegeven om met een iconische oneliner de eeuwigheid in te gaan, zoals zijn voorganger Kenneth Wolstonholme („They think it’s all over”) in de gewonnen WK-finale van 1966 op Wembley. Hij zocht daar ook niet naar, leek het.
‘Motty’ is niettemin dé voetbalstem voor een generatie voetbalfans in het Verenigd Koninkrijk en daarbuiten, mede dankzij zijn participatie aan de FIFA-videogames. Hij verbond in zijn ruim 45-jarige carrière het modderpoelvoetbal bij Hereford United in de vroege jaren zeventig met de hypercommercialisering van de hedendaagse Premier League. Met zijn schapenvachtjas en, soms, bijpassende muts groeide hij zelf uit tot een overblijfsel uit een andere tijd. De stadions werden veiliger, het spel sneller, de belangen groter en de afstand tot de spelers en trainer ook.
Dat laatste vond hij wel jammer. „Het informele is weg”, zei hij daarover. John Motson werd 77 jaar.
