‘Volgende kabinetsformatie moet met deadlines werken’

Evaluatie Omdat de een-na-laatste kabinetsformatie óók al een duurrecord vestigde (225 dagen), adviseren de auteurs deadlines te verbinden aan het werk van formateurs. Dat moet „eindeloze informatiefases” voorkomen.

Na de langste kabinetsformatie ooit werd 15 december 2021 het coalitieakkoord gepresenteerd.
Na de langste kabinetsformatie ooit werd 15 december 2021 het coalitieakkoord gepresenteerd.

Foto Bart Maat/ANP

Deadlines voor informateurs moeten in de toekomst voorkomen dat kabinetsformaties zo lang duren als de laatste. Dat is de voornaamste van vier aanbevelingen uit de officiële evaluatie van de afgelopen kabinetsformatie, waarvan commissievoorzitter Carla van Baalen donderdag de uitkomst presenteerde. In een 117-pagina’s tellend rapport wordt de langstdurende kabinetsformatie ooit (299 dagen: bijna tien maanden) een „ongekend merkwaardig, welhaast slepend verloop” toegeschreven.


Lees ook deze reconstructie: Twijfels over D66, ‘bad cop’ Remkes en de muffins bleven liggen; zo kwam Rutte IV tot stand

De formatie moest tot stand komen op onvruchtbare grond, schrijven de auteurs van het rapport. Te weten: „een versplinterd politiek landschap, polarisatie, onvrede onder de bevolking, een over de toeslagenaffaire gevallen kabinet en de coronacrisis”. Als klap op de vuurpijl ontstond nog geen week na de start een vertrouwenscrisis, toen een persfotograaf haastig bij elkaar gegriste documenten vastlegde in de hand van verkenner Kajsa Ollongren (D66), en ontdekte dat daar ‘Omtzigt, functie elders’ op stond.

Omdat de een-na-laatste kabinetsformatie óók al een duurrecord vestigde (225 dagen), adviseren de auteurs deadlines te stellen aan formateurs. Die moeten „eindeloze informatiefases” voorkomen en „spanning” op het proces houden. Andere aanbevelingen zijn om de verkenningsfase te verkorten, en daarvoor één persoon aan te stellen, het liefst een prominent en ervaren (ex-)politicus „met enige afstand tot de actuele politiek”. Aan de afgelopen formatie werkten maar liefst vier verkenners mee.