De rechtszaak over de moord op vier Nederlandse journalisten van de omroep IKON in El Salvador is uitgesteld tot 3 juni. Dat meldt Gert Kuiper, de broer van een van de in 1982 vermoorde journalisten, dinsdag aan persbureau ANP. De zaak zou eigenlijk woensdag plaatsvinden in het Midden-Amerikaanse land.
Kuiper is in El Salvador om de rechtszaak bij te wonen. Zijn verklaring en die van andere nabestaanden zouden woensdag worden voorgelezen tijdens de zitting. Hij laat aan het ANP weten „van slag en ontgoocheld” te zijn.
In de zaak zouden voormalig minister van Defensie van El Salvador, José Guillermo García, en twee hoge militaire officieren terechtstaan voor de moord op de vier Nederlandse journalisten.
In 1982 reisden Koos Koster, Hans ter Laag, Joop Willemsen en Jan Kuiper af naar het stadje Chalatenango, een plek in guerrillagebied in het door burgeroorlog verscheurde El Salvador. De vier reden vlak voor ze de plaats bereikten in een hinderlaag van het regeringsleger en werden doodgeschoten.
De direct verantwoordelijken voor de hinderlaag, de legerleider en de commandant van de betrokken eenheid, leven volgens Salvadoraanse media niet meer. Een van de verdachten die nu terecht moet staan, oud-kolonel Mario Adalberto Reyes Mena, zou het bevel voor het bloedbad hebben gegeven.
Na een proces van zeven weken vonden afgelopen donderdag en vrijdag de slotpleidooien plaats in de rechtszaak tegen Sean ‘Diddy’ Combs. De muziekmagnaat werd door de openbaar aanklager in New York van vijf strafbare feiten beschuldigd: één aanklacht van criminele samenzwering en vier aanklachten rondom gedwongen seksueel misbruik. Voor zijn beruchte seksfeesten, die ‘freak-offs’ of ‘wild king nights’ werden genoemd, zou Combs zich schuldig hebben gemaakt aan twee gevallen van mensenhandel en twee gevallen van het vervoeren van personen voor prostitutie. Combs pleitte onschuldig. Bij een veroordeling hangt hem een levenslange gevangenisstraf boven het hoofd. Maandag gaat de jury in beraad, een uitspraak wordt in de loop van de week verwacht. Een overzicht van een zeer mediagenieke rechtszaak.
De RICO-wet
Met Amerikaans gevoel voor show opende aanklager Christy Slavik haar pleidooi met de woorden: „Voor het publiek was hij Puff Daddy of Diddy, een cultureel icoon, een zakenman, larger than life. Maar er was ook een andere kant aan hem – een kant die een criminele onderneming runde.” Honderden stukken bewijsmateriaal en 34 getuigenissen moesten de jury er de afgelopen weken van overtuigen dat Combs niet zomaar de mensen om hem heen misbruikte, uitbuitte, bedreigde en afperste, maar dat hij aan het hoofd stond van een criminele organisatie.
De aanklager doet een beroep op de zogeheten RICO-wet (Racketeer Influenced and Corrupt Organizations Act uit 1970). Onder deze wet hoeft de aanklager niet ieder individueel feit te bewijzen, maar volstaat het om te laten zien dat Combs betrokken is bij ‘racketeering activity’: het plegen van minimaal twee misdrijven in een lijst van 35 soorten overtredingen, waaronder ontvoering, afpersing, brandstichting, drugshandel, omkoping, fraude en witwassen. Als iemand herhaaldelijk zulke daden pleegt en die in verband kunnen worden gebracht met een criminele organisatie, kan hij worden aangeklaagd onder de RICO-wet. De wet is dus bedoeld om georganiseerde misdaad effectiever aan te kunnen pakken. Met name voor de maffia betekende dat in de laatste decennia van de vorige eeuw slecht nieuws.
Mensen demonstreren buiten de rechtbank voor de vrijlating van Sean ‘Diddy’ Combs, met t-shirts waar ‘Free Diddy’ op staat. Foto EPA/Sarah Yenesel
De aanklager
Slavik stelde in haar 5,5 uur durende slotpleidooi van donderdag dat Combs’ opereerde door middel van een piramidevormige organisatie van medewerkers. De meest loyale bovenaan, zoals zijn voormalige stafchef Kristina Khorram, zijn hoofd beveiliging Faheem Muhammad en bodyguard Damion Butler, en daaronder de zogenoemde voetsoldaten: veelal jonge assistenten met ambities in de showbizz. Deze piramideorganisatie zou Combs’ wandaden onder de pet houden, zijn drugs vervoeren, sekswerkers laten invliegen, slachtoffers in de gaten houden, bewaken en afluisteren, en getuigen beïnvloeden en bewijsmateriaal verdoezelen.
Zo kocht Combs voor 100.000 dollar de beveiligingsbeelden van een hotel op, waarop te zien is hoe hij zijn ex-vriendin Cassie Ventura mishandelt en aan haar haren over de gang sleept, terug naar een seksfeest dat daar aan de gang zou zijn. Ook beschuldigde collega-muzikant Kid Cudi, die eveneens een relatie had met Ventura, Combs van gewelddadig gedrag. Volgens Cudi stak Combs zijn auto in brand uit woede over zijn relatie met Ventura, brak hij bij hem in en verwondde hij zijn hond. Andere getuigen, onder wie oud-medewerkers en exen, illustreerden een beeld van een man die methodisch te werk ging in zijn misbruik, altijd de controle had en kalm bleef. Ook, en juist, als hij woedend was. Een man die alles in het teken stelde van zichzelf en zijn seksuele fantasieën.
De verdediging
Volgens de verdediging, onder leiding van Marc Agnifilo, zou Combs geen criminele organisatie hebben geleid, maar had hij hooguit een entourage zoals iedere andere beroemdheid. Geen van de vermeende medeplichtigen is aangeklaagd en er zou dus geen bewijs zijn voor overtreding van de RICO-wet. De verdediging riep gedurende het proces overigens geen eigen getuigen op, maar koos ervoor de getuigen van het OM aan een kruisverhoor te onderwerpen. Ook Combs zelf getuigde niet.
De strategie was enerzijds om de aanklager te beschuldigen van het voeren van een mediageniek nepproces, en anderzijds om de aanklachten te ‘verkleinen’ door die terug te brengen tot losse incidenten. Ja, hij mishandelde meerdere vrouwen, maar daarvoor staat hij niet terecht. Ja, hij organiseerde seksfeesten, maar mét instemming van alle deelnemers. Ja, hij liet sekswerkers invliegen, maar dat is geen mensenhandel met prostitutiedoeleinden, omdat Combs hen niet voor de seks betaalde. De sekswerkers zouden zélf (onbetaalde) seks hebben gewild omdat ze gevoelens kregen voor Cassie Ventura. Kortom, het enige bewijs dat de aanklagers hebben, volgens de verdediging, is het private seksleven van Combs.
Marc Agnifilo, advocaat van Sean Combs, arriveert bij de rechtbank in New York, afgelopen mei. Foto Aristide Economopoulos/The Washington Post/Getty Images
Om dat punt kracht bij te zetten, kwam Agnifilo met de klassieke verdediging van machtige mannen in het nauw: de vrouwen die naar voren zijn gekomen, zouden uit zijn op geld en faam. „Als je een winnaar zou moeten aanwijzen in dit hele verhaal, is het moeilijk om niet voor Cassie te kiezen”, zei de advocaat, doelend op de in november 2023 getroffen schikking van 20 miljoen dollar tussen Ventura en Combs. Ook ridiculiseerde Agnifilo de vondst van zo’n duizend flessen glijmiddel van het merk Astroglide tijdens een huiszoeking door de FBI: „Dozen Astroglide van de straat gehaald. Poeh! Ik voel me nu al beter.” Opvallend: rapper Kanye ‘Ye’ West bracht op de dag van het slotpleidooi een muziekalbum uit samen met de zoon van Combs. Een van de tracks heet ‘Diddy Free’. Volgens de meeste commentatoren is de kans dat die wens uitkomt niet heel groot, al zal veroordeling op basis van de RICO-wet lastig worden wegens gebrek aan hard, concreet bewijs voor de criminele organisatie.
De Nederlandse 3×3-basketbalsters hebben in Mongolië voor het eerst in de geschiedenis de wereldtitel veroverd. In de finale werd gastland Mongolië overtuigend verslagen met 15-9. Het team met Janis Ndiba Boonstra, Noortje Driessen, Ilse Kuijt en Evelien Lutje Schipholt was zowel fysiek als technisch van een veel hoger niveau. Na de Europese titel in 2023 en een vierde plaats op het WK van 2017 is dit de eerste mondiale hoofdprijs voor Nederland in deze relatief jonge sport, die ontstond in de Verenigde Staten.
Nederland is sinds begin dit jaar koploper op de wereldranglijst (Mongolië staat tiende) en won eerder dit seizoen al drie toernooien in de internationale Women’s Series. Daarom was de verbazing groot toen de eerste twee groepswedstrijden van dit WK in de Mongoolse hoofdstad Ulaanbaatar verloren gingen. Daarna won het team van Tsjechië. Via de tussenronde kwam Oranje uiteindelijk op gang, met overwinningen op onder meer Hongarije, Australië en in de halve finale op het sterk geachte Canada.
Sinds de introductie op de Olympische Spelen van Tokio in 2021 heeft het 3×3-basketbal zich ontwikkeld tot een volwaardige topsportdiscipline, met een professioneel internationaal circuit, meer media-aandacht en een groeiend aantal deelnemende landen. De Women’s Series, die sinds 2019 wordt georganiseerd door de FIBA, speelt daarin een belangrijke rol.
Het mannenteam met Bryan Alberts, Jan Driessen, Worthy de Jong en Dimeo van der Horst kon het succes van de Olympische Spelen in Parijs (2024) niet herhalen op het wereldkampioenschap. De mannen verloren vrijdag al in de achtste finales van Duitsland met 18-19.
Op een pixelig zwart-witfilmpje zien we turnster Sanne Wevers op de balk, tijdens de kwalificatie bij de Olympische Spelen van Parijs 2024. Dit is een van de fragmenten op nanoschaal van Nederlandse atleten, gemaakt bij het Nanolab in Twente. „Wevers’ knotje was in onze frames een micrometer groot – dat is honderd keer kleiner dan de dikte van een velletje papier”, vertelt Femke Witmans.
Witmans promoveerde op 20 juni bij de Universiteit Twente op onderzoek naar de eigenschappen van flinterdunne nanodraden, die duizend keer dunner zijn dan een haar. Dit is een veelbelovend materiaal voor toekomstige quantumcomputers en energie-efficiënte elektronica. „Maar voordat het zo ver is moeten we dit materiaal beter begrijpen door te meten hoe elektriciteit precies door zo’n draadje beweegt”, vertelt Witmans.
Tijdens haar onderzoek maakte Witmans zeker veertig chipjes van een vierkante centimeter groot waarop ze handmatig enkele tientallen nanodraadjes aanbracht en verbond met piepkleine elektronische componentjes. „Ik denk dat ik in de afgelopen vier jaar ongeveer 1.500 meetstructuren van een paar micrometer groot heb gemaakt”, vertelt ze in een van de labs waar ze werkte. De grote aantallen waren nodig omdat de systemen regelmatig kapot gingen en om verschillende tests te kunnen doen met verschillende materialen.
In het lab plukte ze, turend door een microscoop, nanodraadjes van een groeioppervlak om ze op haar meetchip te plaatsen. Vervolgens bracht ze de benodigde elektronische componenten aan die ze verbond met de nanodraden door er dunne, spinragachtige draden tussen te rijgen. „Daarvoor gebruikte ik een minuscule naald. Als de draad daaruit loskwam, moet ik hem terug priegelen.”
Dat priegelwerk beviel zo goed dat ze vorig jaar zomer, met drie collega-promovendi, extra uren in het lab doorbracht om topatleten te vereeuwigen op de nanoschaal – onder de naam Nanolympics. Negen nanofilmpjes van onder meer de finale van roeister Karolien Florijn, de teamsprint baanwielrennen en de sensationele estafettesprint van Femke Bol deelden ze op sociale media.
„We wilden mensen buiten de UT kennis laten maken met nanotechnologie en laten zien wat we kunnen maken op deze kleine schaal. Er vindt op dat gebied namelijk veel innovatie plaats. Omdat we alle vier van sport houden, kwamen we op het idee om – meeliftend op de Olympische Spelen – atleten na te maken op nanoschaal. We begonnen een halfjaar van te voren met testen. Toen de Spelen begonnen konden we binnen een dag een fragment namaken. We kregen veel leuke reacties, ook van mensen buiten de UT. We hebben ons doel dus bereikt.”
Hoe maak je zo’n nanofilmpje?
„Nadat we een fragment gekozen hadden, maakten we daarvan een soort stop motion-filmpje door het op te knippen in 15 frames per seconde. De pixels van de videoframes zette ik op de computer om in blokjes. Die blokjes tekenden we daarna op een chip van 5 bij 5 millimeter met elektronenlithografie. Daarmee kun je met een bundel van elektronen gaten schieten in een elektrongevoelige laag op de chip. Zo tekenden we alle frames van een fragment van een paar seconden, pixel voor pixel, naast elkaar op een chip.
„De pixels-blokjes waren 300 nanometer (0,0003 millimeter) groot en de atleten enkele tientallen micrometer (honderdsten van een millimeter). Die pixel-gaatjes vulden we daarna op met metaal dat reflecteert als je er een foto van maakt met een elektronenmicroscoop – die dit soort kleine structuren in beeld kan brengen. Zo maakten we foto’s waardoor je de atleet ziet oplichten tegen de donkere achtergrond. Door die frames snel achter elkaar af te spelen maakten we filmpjes.”
De nanodraadjes kunnen bouwstenen zijn voor een quantumcomputer
Hoe relateerde de Nanolympics aan het promotieonderzoek?
„Ik gebruik precies dezelfde fabricagestappen om de meetstructuren te maken die ik onderzocht heb. Maar dan zitten er tussen de metalen structuren nanodraadjes van tin-telluride waarvan ik elektrische eigenschappen heb gemeten.”
Waarom zijn die draden interessant?
„In theorie zouden het zogeheten topologische isolatoren moeten zijn. Dat zijn materialen die aan het oppervlak stroom geleiden en binnenin isolerend zijn en dus geen stroom geleiden. Dat is bijzonder, want normaal gesproken is een materiaal een geleider óf een isolator. Die materiaaleigenschap is op fundamenteel niveau interessant. Maar je zou het bijvoorbeeld ook kunnen gebruiken voor energie-efficiënte elektronica, omdat een elektrische stroom die over het geleidende oppervlak loopt weinig weerstand ondervindt.
„Het wordt nog interessanter als je de nanodraadjes bedekt met een supergeleider – dat is een materiaal dat weerstandsloos en dus heel efficiënt stroom geleidt.”
„In nanodraden die bedekt zijn met een supergeleider zouden zogeheten majoranatoestanden kunnen ontstaan. Daarbij gedragen elektronen in het materiaal zich op bepaalde plekken collectief als een soort deeltje.
„Nanodraadjes met majoranatoestanden zouden kunnen dienen als bouwstenen voor een zogeheten topologische quantumcomputer die belooft minder foutgevoelig te zijn dan andere type quantumcomputers. Maar voorlopig bestaan ze alleen op papier.
„Het doel van mijn onderzoek was om te onderzoeken of nanodraadjes van tin-telluride, bedekt met het supergeleidende materiaal niobium, geschikt zijn om deze majoranatoestanden in te detecteren.”
Is dat gelukt?
„Ik heb nooit een systeem gemaakt waarin je majoranatoestanden zou kunnen detecteren. En bij het meten van de materiaaleigenschappen ben ik erachter gekomen dat de binnenkant van de nanodraadjes niet isolerend is, zoals de theorie voorspelt. Wel bleek het kale oppervlak beter elektrische stroom te geleiden dan de binnenkant. Maar voor bijvoorbeeld het meten van majoranatoestanden is die geleiding binnenin vervelend. Dat zorgt namelijk voor wanorde en extra ruis die zo’n meting verstoort.
„Ik heb ook gekeken naar het combineren van een nanodraadje met een supergeleider. Het lukte om op die manier supergeleiding te krijgen op het oppervlak van het nanodraadje. Dat is wel een mooie stap naar majoranatoestanden.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134321756-ef46bf.jpg|https://images.nrc.nl/TXs_KrbG19nUbQaOhB2V-nB3V3I=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134321756-ef46bf.jpg|https://images.nrc.nl/iphu727ZDWMmFmje8dXP-ln0GM8=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134321756-ef46bf.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134321750-8cbbed.jpg|https://images.nrc.nl/p7_HryuM7qrco4fxcCIfCp5CrIM=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134321750-8cbbed.jpg|https://images.nrc.nl/PLMx3-Eme4fEbkSDBwi-YmVA6RA=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134321750-8cbbed.jpg)
