Canadese Conservatieven snakken naar verandering – maar Trump bemoeilijkt hun pad naar de macht

Honderden mensen stromen toe bij een conventiecentrum in Brampton, een voorstad van de Canadese miljoenenstad Toronto. Het parkeerterrein is overvol; auto’s wijken uit naar de straten van een aangrenzende nieuwbouwwijk die pas is verrezen aan de rand van Brampton, een van de snelst groeiende steden van Canada. Onder luide softrock-muziek vullen gasten de evenementenhal, een fel verlichte ruimte met een paar enorme Canadese vlaggen.

„Bring it home!”, scandeert de menigte, in afwachting van hun politieke held: Pierre Poilievre, leider van de Conservatieve Partij van Canada. Hij moet wat hen betreft bij de verkiezingen op 28 april een einde maken aan het tienjarig bewind van de Liberale Partij, tot voor kort geleid door oud-premier Justin Trudeau. Want in die tijd is Canada in hun ogen „gebroken”, zoals Poilievre zegt.

„Het land is niet meer hetzelfde als dat waar ik naartoe ben gekomen”, zegt Ravi Hooda, een veertiger die in 2003 naar Canada emigreerde vanuit India, zoals veel inwoners van Brampton. Hij is met zijn twee tieners naar de rally gekomen. „Misdaad is gestegen, we voelen ons niet meer veilig. Inflatie is door het dak gegaan, huizen zijn onbetaalbaar. ”

Wat Hooda betreft „was het een grote fout om voor de Liberalen te kiezen”. Poilievre en de Conservatieven zullen met „gezond verstand” regeren, meent hij: „Anti-woke, lagere belastingen, gewone mensen helpen, misdaad bestrijden. Daarom zijn we hier om Pierre te steunen.”

Politieke aanvaller

Poilievre (uitgesproken ‘Poly-ev’) trekt volle zalen met zijn rally’s rond die thema’s, onder de noemer ‘Canada First’. De 45-jarige beroepspoliticus, door zijn vrouw geïntroduceerd als „onze volgende premier”, komt op in een blauw maatpak. „Wie is klaar om te stemmen voor verandering?”, roept hij, onder luid gejuich. „Kunnen we ons een vierde termijn voor de Liberalen veroorloven, met stijgende kosten en misdaad en een verzwakte economie? Of is het tijd voor verandering, met een nieuwe Conservatieve regering, om belastingen te verlagen, huizen te bouwen en ons land sterker te maken?”

Tot enkele maanden geleden was het een boodschap die hem zo goed als zeker een klinkende zege zou hebben bezorgd bij de verkiezingen. Sinds 2023 hadden de Conservatieven een forse voorsprong in de peilingen op de regerende Liberalen van Trudeau, die kampte met tanende populariteit, onder meer vanwege de perceptie dat zijn regering na de pandemie te langzaam reageerde op de inflatiecrisis. Ook bleef economische groei in Canada de afgelopen jaren achter.

Sinds Poilievre in 2022 oppositieleider werd, wist hij als felle politieke aanvaller in het parlement de onvrede van Canadezen over Trudeau genadeloos op te drijven. Zijn agressieve strategie van eenvoudige slogans met boze toon, had groot succes: de voorsprong van de Conservatieven liep vorig jaar op tot een constante 20 à 25 procentpunten. Een monsterzege leek Poilievre niet te kunnen ontgaan.

Toch voert Poilievre bij de huidige verkiezingscampagne een achterhoedegevecht. Want sinds eind vorig jaar is het politieke landschap in Canada grondig opgeschud – en heeft Poilievre grote moeite zijn draai opnieuw te vinden.

Dreigementen

Dat komt bovenal door Donald Trump. De Amerikaanse president ontketende een handelsoorlog tegen Canada, die de economie van het land in een recessie dreigt te storten. Ook uitte Trump maandenlang dreigementen aan het adres van het noorderburen, die hij zou willen inlijven als een ‘51ste staat’ – tot woede van veel Canadezen.

Bovendien kondigde Trudeau na oplopende druk binnen zijn partij begin januari zijn aftreden aan. Hij werd in maart als partijleider en premier opgevolgd door Mark Carney, oud-president van de Canadese en de Britse centrale bank. Met zijn ervaring – hij hielp Canada door de financiële crisis te loodsen, en het VK door de Brexit – belooft Carney het land te behoeden voor de Trumpstorm. Met verbluffend effect: na een opzienbarende omwenteling in de peilingen staan de Conservatieven onder Poilievre tot zijn frustratie nu al wekenlang 5 à 6 procentpunten achter op de Liberalen van Carney.

De dreigementen van Trump hebben de inzet van de verkiezingen volledig veranderd, zegt Lori Williams, een politicoloog aan Mount Royal University in Calgary, telefonisch. „Het draait niet meer om een terugblik op het beleid van de Liberale regering, maar om de vraag wie de nieuwe uitdagingen het best aankan als premier. Carney staat op dat gebied erg sterk in de peilingen, beter dan Poilievre.”

De uitdaging voor Poilievre is dat hij Canadese kiezers aan Trump doet denken, op een moment dat veel kiezers juist behoefte hebben aan een anti-Trump. De kwaliteiten die hem een succesvolle oppositieleider maakten, zoals vurige, polariserende aanvallen op Trudeau en de media, stoten veel kiezers nu juist af. „In de ogen van sommige potentiële kiezers staat Poilievre te dicht bij Trump en zijn soort populisme, en dat heeft twijfels opgeroepen”, zegt Williams.

‘Maple MAGA’

Poilievre spreekt geen openlijke steun voor Trump en hij veroordeelt diens heffingen op Canadese goederen, maar een deel van zijn achterban heeft sympathie voor de Amerikaanse president. Dat brengt Poilievre in een lastige positie: als hij zich positief zou uitlaten over Trump, zou hij geen kans maken de verkiezingen te winnen. Maar kritiek op Trump oogst weinig enthousiasme onder een deel van zijn achterban, en klinkt gematigde kiezers niet geloofwaardig in de oren.

Want tot voor kort cultiveerde Poilievre een populistisch imago – en gold hij als een voorman van zogenoemd ‘maple MAGA’, een Canadese versie van Trumpisme. Zo steunde hij in 2022 het omstreden ‘Freedom Convoy’ van vrachtwagenchauffeurs tegen coronabeperkingen, een protest dat ontaardde in een wekenlange blokkade van de hoofdstad Ottawa en op steun kon rekenen van Trump-aanhangers in de VS.

Evenals Trump schildert Poilievre de media af als vijand. Hij trok in 2023 veel belangstelling met een verzoek aan Twitter, inmiddels X, om de publieke omroep CBC aan te merken als ‘government-funded media’, wat kortstondig ook gebeurde. Poilievre verwierp deze belangrijke Canadese nieuwsbron als „Trudeau-propaganda” en wil de omroep ontmantelen. Hij spreekt liever met ultrarechtse media als Rebel News en gaf een uitgebreid interview aan de omstreden conservatieve psycholoog Jordan Peterson.

Ook op andere terreinen lijkt Poilievre op Trump, zoals de Liberalen dankbaar toonden in een advertentie met fragmenten van beiden. Zijn vaak herhaalde boodschap dat Canada is „gebroken” is een directe echo van wat Trump over de VS zegt – en sluit niet aan op gevoelens van patriottisme die opleven in Canada in reactie op de dreigementen van de Amerikaanse president. En onlangs kon hij het niet laten Carney, wegens diens ervaring in de financiële sector, een „oplichter” te noemen – het soort persoonlijke aanval dat Canadese kiezers afschrikt.

Onrust

Bij de rally in Brampton vinden aanhangers van Poilievre de nadruk op Trump misplaatst. „De media maken er Canadezen versus Trump van”, zegt Hooda. „Ik zie Trump niet als een kwestie. Leiders moeten onderhandelen, dat is wat Trump voor zijn land doet. Maar Trump heeft er niet voor gezorgd dat onze dollar maar 69 [Amerikaanse] cent waard is, hij heeft geen vier miljoen immigranten binnengelaten, hij heeft geen belastingen verhoogd of een koolstofprijs ingevoerd, hij heeft niet voor inflatie gezorgd en onze prijzen laten stijgen.”

Binnen de Conservatieve Partij is onrust uitgebroken over het feit dat Poilievre zijn campagne niet heeft aangepast aan de crisis waar Canada zich voor gesteld ziet. Hij voert de verkiezingscampagne die hij tegen Trudeau had willen voeren en zegt weinig over Trump.

Als Poilievre in voorsteden als Brampton geen doorbraak boekt, is een nationale zege onwaarschijnlijk. „Ik mag hem helemaal niet”, zegt John Ball, een voorbijganger in het centrum van Brampton, over Poilievre. „Ik denk niet dat hij het lef heeft om het tegen Trump op te nemen, ze zijn uit hetzelfde hout gesneden.”

Bij de rally in Brampton houden aanhangers van Poilievre de moed erin. „Ik vertrouw de peilingen niet”, zegt Anslette Shetty, een inwoner van Brampton die dertig jaar geleden immigreerde vanuit India. Ze houdt een bord met het woord ‘change’ vast. Inflatie, werkgelegenheid en misdaad baren haar zorgen, niet Trump. „Ik hoop dat wat Poilievre belooft, echt het verschil gaat maken.”

Delen





Mail de redactie