Veel rouwenden, maar nog meer nieuwsgierige toeristen op het Sint-Pietersplein

Een mensenzee haast zich maandagochtend naar het Sint-Pietersplein, waar de doffe tonen van de doodsklokken weerklinken. Rome is ’s ochtends, daags na Pasen, het belangrijkste katholieke feest, ontwaakt met het nieuws dat paus Franciscus is overleden. De bloemen van de paasviering liggen nog op de trappen van de Sint-Pietersbasiliek, de plastic stoelen op het plein zijn nog niet opgeruimd.

De sfeer die er hangt is een vreemde mengeling van het verdriet van rouwende gelovigen en de nieuwsgierigheid van toeristen die een historisch moment willen vereeuwigen met selfies voor de beroemde Sint-Pietersbasiliek. Een dag eerder heeft een sterk verzwakte en vermoeide paus Franciscus hier nog het ‘Urbi et orbi’, de zegen voor de stad (Rome) en de wereld, uitgesproken.

Gelovigen, pelgrims en toeristen komen maandag bijeen op het Sint-Pietersplein.

Foto Alberto Pizzoli/AFP

Alejandro Medina (30), een jonge seminarist uit Mexico, mocht als priester in opleiding zondag tijdens de paasdienst hosties uitdelen. „Het was zo bijzonder om de paus nog de zegen te zien uitspreken, en nu is hij er niet meer”, zegt Medina, met in zijn rechterhand een rozenkrans, ter ondersteuning van zijn gebed. „Ik ben blij dat Franciscus nu bij God is, nadat hij zijn taak met hart en ziel heeft volbracht. Tegelijk ben ik verdrietig. De plaatsvervanger van Christus op aarde is niet meer.”

Medina zegt te bidden voor de pas overleden paus, maar „ook voor de eenheid binnen de Kerk”. Franciscus vertegenwoordigde wat sociale thema’s betreft de progressievere tak, wat hem op kritiek kwam te staan van de meer conservatieve vleugel. „Maar praten over verschillende overtuigingen doe ik niet zo graag, wij katholieken behoren allemaal tot dezelfde Kerk”, vertelt de Mexicaanse Medina, zelf lid van de oerconservatieve priestercongregatie Legionairs van Christus. „Het Heilige Jaar, dat we nu beleven, staat in het teken van hoop. God is bij ons, en hij zal ons katholieken een mooie toekomst gunnen.”

Indrukwekkend

Onder een stralend blauwe hemel stappen Daniel Callejo (33) en Augustin Torres (32), de eerste een diaken en doctorandus in de filosofie uit Spanje, de tweede een priester en student dogmatische theologie uit Mexico, de Sint-Pietersbasiliek weer uit. „We wisten dat de paus ernstig ziek was, maar toch heeft zijn overlijden me verrast, want een maand geleden ging het nog een stuk slechter met hem”, zegt Callejo.


Lees ook

Franciscus, de eerste moderne niet-Europese paus, was sociaal progressief maar op andere vlakken net zo oerconservatief als zijn voorgangers

Paus Franciscus, hier op een foto uit 2018,  was de eerste moderne niet-Europese paus.

Torres vindt het indrukwekkend dat de paus de laatste dagen nog tal van verplichtingen vervulde, niet alleen de pauselijke zegen op Paasdag, „maar vooral ook zijn bezoek eerder deze week aan de gedetineerden in een Romeinse gevangenis. Deze paus stond heel dicht bij de meest gemarginaliseerde mensen, bij de armen en de meest kwetsbaren”, aldus de Mexicaanse priester.

„Hij vroeg niet alleen aandacht voor hen, maar zette zijn eigen woorden ook om in daden. Door zelf naar de gevangenis te gaan, of via de werken van barmhartigheid van de Kerk, bijvoorbeeld voor daklozen, tijdens zijn pontificaat.” Volgens Augustin Torres typeren die daden hoe zeer Franciscus er alles voor gaf om zijn opdracht uit te voeren: „En tot de laatste snik.”

Volgens Daniel Callejo, de Spanjaard, komt de katholieke Kerk nu in een moeilijk moment terecht: „Toch zeker voor ons, hier in het Westen. Al stel ik meteen ook vast dat jongeren weer makkelijker de weg vinden naar het geloof. Mensen, ook jongeren, zullen steeds blijven verlangen naar zingeving in het leven.”

Pelgrims

In korte broek, en met stevige wandelschoenen, op de grond in een hoekje vlak naast de uitgang van de Sint-Pietersbasiliek, zitten Natalia en Marek Petrik, allebei dertig, doodvermoeid en enigszins ontgoocheld uit te rusten. Het echtpaar uit Slovakije is net in twee weken vanuit Toscane naar Rome gewandeld, een pelgrimstocht om tijdens het Jubeljaar Vaticaanstad te bereiken, en dan misschien wel de paus te zien.

„We zijn afgepeigerd. Vanmorgen zijn we in Rome gearriveerd, om dan in een park van een Italiaanse man te horen dat de paus net is overleden”, zegt Natalia Petrik verdrietig, met in haar handen een envelop met twee vers ondertekende getuigschriften dat zij en haar man als pelgrims Rome hadden bereikt. „Ik mocht Franciscus graag, hij was echt een man van het volk, die dicht bij álle mensen stond en open was van geest”, vult Marek aan, die in 2021 de paus even kon ontmoeten, tijdens zijn bezoek aan Slovakije: „Ik voel me gezegend dat ik dat tenminste toen heb meegemaakt.”

Een man loopt naast een rek met ansichtkaarten met foto’s van paus Franciscus.Foto Guglielmo Mangiapane/Reuters

„Ik hoop dat de nieuwe paus op Franciscus zal lijken, en dat hij niet te dogmatisch wordt”, voegt Natalia toe. „En dat hij geen andere mensen uitsluit, bijvoorbeeld omdat ze tot de lhbti-gemeenschap behoren.”

Ook in korte broek, en in het gezelschap van haar man en hun twee jonge kinderen staat Hayley Williams (42) uit Wales tussen de menigte op het Sint-Pietersplein. „Nieuwsgierig, maar totaal niet religieus”, zo omschrijft de vrouw zichzelf, met haar gezin op stedentrip in Rome. „Toch hebben wij vanmorgen onze plannen voor vandaag omgegooid, om hierbij te zijn. Franciscus was een man die hoop gaf aan een heleboel mensen. Die boodschap willen wij graag meegeven aan onze kinderen. Dat vandaag een belangrijk leider stierf.”