Zorgminister Fleur Agema (PVV) bezuinigt fors op het toezicht op de zorg. De afdeling van de Autoriteit Consument en Markt (ACM), die in de gaten houdt of organisaties in de zorgsector niet te veel economische macht krijgen, wordt opgedoekt en de 34 medewerkers moeten op zoek naar een andere baan. Dat meldt de ACM op het eigen intranet.
ACM-directeur Martijn Snoep schrijft in een bericht aan alle medewerkers dat de „Directie Zorg” van de toezichthouder „op termijn zal ophouden te bestaan”. De aanleiding is volgens Snoep dat „het ministerie van VWS de financiering van 2,5 miljoen euro voor het geïntensiveerde toezicht in de zorg” afbouwt. Dat gebeurt volgens hem „niet omdat ons werk niet belangrijk zou zijn, maar omdat het ministerie zelf ook staat voor een bezuinigingsopgave”.
Medewerkers vrezen dat de ingreep leidt tot gedrag van zorgbedrijven „dat we niet willen”
Volgens de directeur doet de toezichthouder zijn „uiterste best” om voor medewerkers een „goede plek binnen de ACM te vinden”, al moeten zij ook rekening houden met gedwongen ontslag. Leidinggevende Remko Bos mailt: „Voorop staat dat jullie allemaal een zeer belangrijke bijdrage hebben geleverd al die jaren aan het mededingingstoezicht in de zorg. Alle waardering voor het resultaat, de inzet en de bevlogenheid.”
Bij de Directie Zorg werken onder anderen specialisten die gesprekken voeren met zorginstellingen en geneesmiddelenfabrikanten om ze uit te leggen wat zij wel en niet mogen. Ze doen onderzoek – naar prijsstijgingen in ziekenhuizen na een fusie, naar de keuzevrijheid van patiënten na een overname en naar de vraag of zorgbedrijven niet te veel privacy-gevoelige gegevens verzamelen. Ook controleren ze of ziekenhuizen die de zorg voor kankerpatiënten herverdelen zich houden aan de regels en of zorginstellingen geen verboden prijsafspraken maken.
De ACM kan boetes opleggen of overnames verbieden. Zo beboette de ACM onlangs een Italiaanse geneesmiddelenfabrikant voor 17 miljoen euro, omdat die de prijs van een geneesmiddel tegen een zeldzame stofwisselingsziekte buitensporig sterk had verhoogd.
Veel van deze toezichtswerkzaamheden worden straks niet meer uitgevoerd, vrezen medewerkers. Alleen de wettelijk verplichte taken – zoals het controleren van fusies en overnames in de zorg – blijven dan overeind. Het risico is, aldus een werknemer, dat zorgbedrijven het verzwakte toezicht zullen misbruiken en „dat er ruimte ontstaat voor gedrag dat we niet willen”.
Nog onbekende bezuinigingen
Naast de subsidiestop van het Ministerie van Volksgezondheid dreigen er meer bezuinigingen bij de ACM, waar volgens het laatst beschikbare jaarverslag circa 750 mensen werken. Het kabinet-Schoof wil de komende jaren zo’n 22 procent bezuinigen op het ambtelijk apparaat van de Rijksoverheid. De dienst voert hierover al maanden gesprekken met het ministerie. Snoep op intranet: „De ACM wordt geconfronteerd met bezuinigingen, de omvang en de impact daarvan zijn op dit moment niet duidelijk.”
Medewerkers zeggen dat de toezichthouder al langer terughoudend is bij het invullen van vacatures. Vorig jaar vertrok de directeur zorg. Hij werd niet vervangen, zijn werkzaamheden werden ondergebracht bij de directeur van een andere afdeling. En er zijn „geen cakejes meer bij de koffie”, aldus een medewerker, en de kerstborrel werd uitgekleed.
Een woordvoerder van de ACM bevestigt aan NRC dat het „geïntensiveerde mededingingstoezicht in de zorg wordt afgebouwd, als gevolg van de aankondiging door het ministerie van VWS om de financiering van het toezicht in de zorg stop te gaan zetten. Het toezicht in de zorg gaat weer naar hetzelfde niveau als dat in andere sectoren.”
Lees ook
Hoe één zorgondernemer telkens weer kon wegkomen met nepdeclaraties
Een woordvoerder van VWS mailt dat niet het ministerie maar „het bestuur van de ACM zelf” heeft besloten om „de aparte directie zorg op te heffen”. De subsidie van VWS was tijdelijk, aldus de woordvoerder, maar werd vanaf 2015 steeds verlengd. „De bijdrage van VWS is nooit bestemd geweest voor het reguliere toezicht door de ACM op de zorg, maar voor specifieke taken” zoals het opbouwen van kennis over de zorgsector, aldus de woordvoerder. „Het reguliere toezicht voortvloeiend uit de Mededingingswet op de zorgsector” wordt hier „niet door geraakt”.
