Ministers tekenen wel maar houden de kaken op elkaar, ‘lees de stukken morgen maar’

Als de hekken bij het Catshuis donderdagochtend openen voor journalisten, staat één BMW al op het terrein. Het is de dienstauto van vicepremier en minister Sophie Hermans van Klimaat (VVD), zij is alvast binnen gaan zitten. Vragen stellen is niet mogelijk.

Over klimaat of het vastgelopen stroomnet, waar miljarden voor nodig zijn, ging het deze Voorjaarsnota-week amper – en dat is geen goed teken voor de minister.

De ministerraad komt donderdag bij elkaar in het Catshuis om de Voorjaarsnota, een aanpassing van de lopende begroting en vooruitblik over de uitgaven van 2026, officieel vast te stellen. In een marathonoverleg van meer dan 24 uur op dinsdag en woensdag met coalitiefracties PVV, VVD, NSC en BBB sloot minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) een politieke deal. Waarbij ministers en staatssecretarissen op afstand zaten, niet op het ministerie van Financiën waar overlegd werd.

Hebben de coalitiepartijen hun eigen bewindslieden gepasseerd bij het sluiten van een akkoord over de Voorjaarsnota?

Nedersaksenlijn

De fractievoorzitters van de coalitiepartijen vertelden woensdagochtend na het urenlange overleg vooral waar ze blíj mee zijn. De VVD noemde geld voor defensie, Caroline van der Plas van BBB was trots op geld voor de Nedersaksenlijn. De PVV was blij dat de sociale huren in 2025 en 2026 bevroren worden, en NSC vierde het extra geld voor mensen die problemen hadden met hun WIA-uitkering door een overheidsfout.

De grote vraag is nog steeds hoe het kabinet al die plannen betaalt. De Voorjaarsnota zelf komt namelijk pas op Goede Vrijdag naar buiten.

Omdat de fractievoorzitters woensdag al het ‘goede nieuws’ brachten, willen de media bij het Catshuis van ministers en staatssecretarissen horen: waar doet het dan pijn in de begroting voor hun ministeries?

Gelekt wordt er al wel. De arbeidskorting en heffingskorting zouden niet meegroeien met de inflatie, waardoor mensen meer inkomstenbelasting gaan betalen. Daarmee kan de geplande btw-verhoging op cultuur, boeken, sport en media worden teruggedraaid. Ook groeien de begrotingen van de ministeries niet zoals gebruikelijk mee met de inflatie, wordt niet uitgegeven geld op zorg elders ingezet, en wordt de Nedersaksenlijn deels betaald met geld dat bedoeld was voor een ander treinspoor naar het noorden: de Lelylijn.

Gevangenissen

De meeste bewindslieden hebben bij het Catshuis weinig zin in het bevestigen van zulke geruchten. De Voorjaarsnota moet eerst officieel goedgekeurd door de ministerraad, zeggen ze vooraf. Of ze zeggen dat ze de stukken die voortkomen uit de politieke deal nog goed moeten bestuderen. En die liggen binnen, in het Catshuis.

En achteraf zeggen ze: de stukken zijn morgen pas te lezen, niet vandaag.

Wat minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) al wel vertelt: de begrotingsregels zijn gehandhaafd. Extra schulden maken voor nieuwe wensen zit er niet bij. Blijft over: verhoogde belastingen of bezuinigingen om wensen te betalen. Maar waarop bezuinigd gaat worden of welke belastingen omhoog gaan, zegt hij niet.

Eén minister en één staatssecretaris spreken duidelijk uit zich zorgen te maken. Ze klinken verrast. Staatssecretaris Ingrid Coenradie (Gevangeniswezen, PVV), die openlijk kritiek uit op de PVV en partijleider Geert Wilders, bijvoorbeeld. „Niet hoopgevend”, noemde ze het feit dat er geen geld is vrijgemaakt om het cellentekort op te lossen, terwijl zij daar wel om had gevraagd.

Ook minister Eppo Bruins (Onderwijs, NSC) zegt dat hij niet gerust is. „De financiële situatie is niet florissant.” Zijn de consequenties van de Voorjaarsnota „doorleefd en doorvoeld”, vraagt de minister zich af.

De minister van Financiën moet nog de laatste details verwerken, daar loop ik niet op vooruit

Klimaatfonds

Terwijl de ministerraad vergadert, lekt iets uit over de portefeuille van VVD-minister Sophie Hermans. De verlaging van de energiebelasting de komende drie jaar – kosten 600 miljoen euro, die een jaarlijkse korting opleveren van twintig euro op de energierekening van huishoudens – wordt betaald uit het Klimaatfonds, bevestigen bronnen aan NRC. Dus energie wordt goedkoper, én er is minder geld voor klimaat. Pijnlijk voor Hermans, die juist extra geld zocht om klimaatdoelen te kunnen halen.

Na afloop staat Hermans de pers wél te woord, ze spreekt het langst van alle ministers en staatssecretarissen. Maar haar antwoorden zijn voor elke camera min of meer hetzelfde, en vlak. „De minister van Financiën moet nog de laatste details verwerken, daar loop ik niet op vooruit.” Volgende week komt ze met een eigen pakket om de klimaatdoelen te halen, zegt ze verder.

Inkomstenbelasting

Alle ministers en staatssecretarissen hebben met de Voorjaarsnota ingestemd, zo blijkt. Maar nog steeds wil minister Heinen niet zeggen waar de pijn zit. „Ik ga nu terug naar het ministerie van Financiën, dan gaan we het document goed opmaken. Ik haal alles door de spellingscheck en dan hoop ik het morgen te kunnen uitsturen.”

Het is minister-president Dick Schoof, donderdagmiddag op zijn persconferentie, die wel enkele pijnpunten noemt. De inkomstenbelasting wordt minder verlaagd dan gepland en begrotingen van ministeries worden niet aangepast aan de inflatie. Verder wordt niet uitgegeven geld nu elders ingezet. „Zo zijn alle uitgaven netjes gedekt.”

Er is in de ministerraad niets aangepast aan de plannen, bevestigt Schoof. Stond het kabinet nu buitenspel bij het Voorjaarsnota-akkoord van PVV, NSC, VVD en BBB? Schoof: „Het is niet tekenen bij het kruisje, maar we hebben wel gewoon ingestemd.”

Met medewerking van Rosa Uijtewaal

Delen





Mail de redactie